ԽՈՆԱՐՀՈՒՄ

Հարգելի «Հայ զինվորի» խմբագրություն, ես ձեր կայքի մշտական ընթերցողներից եմ: Սիրում եմ այն ամենը, ինչ կապված է մեր բանակի, մշակույթի եւ հայրենիքի հետ: Օտարության մեջ իմ սերը հետզհետե մի տեսակ պաշտամունքի է վերածվել:

Մոտենում է Մայիսի 9-ը՝ Հաղթանակի օրը: Հայրս այդ հաղթանակը կռած միլիոնավոր մարդկանցից, տասնյակ հազարավոր հայորդիներից մեկն է եղել… Ես ամեն տարի այդ օրը ծաղիկներ եմ դրել նրա գերեզմանին… Ավաղ, հիմա օտարության մեջ տասնհինգ եւ ավելի տարի զրկված եմ որդիական իմ պարտքը կատարելու հնարավորությունից: Մի քանի տող եմ գրել հորս` Վիրաբ Հարությունյանի` հինգ տարի կռված ու հաղթանակով տուն վերադարձած զինվորի հիշատակին, եթե տպագրելու արժանի լինի, կհամարեմ, որ գեղեցիկ գարնանային ծաղկեփունջ եմ դրել հորս ու բոլոր զոհված զինվորների շիրիմներին:

Երբ 1975 թվականին առաջին անգամ տեսա Հեմինգուեյի դիմանկարը /եթե չեմ սխալվում, հայազգի աշխարհահռչակ լուսանկարիչ Հովսեփ Քարշի աշխատանքը/ ուղղակի ապշեցի. որքա՜ն նման էր հորս` նույն աչքերը, խորաթափանց հայացքը, բարձր ու լուսավոր ճակատն ու ձյունաճերմակ մազերը. անգամ նույնն էր բկավոր հաստ ու կոպիտ գործվածքով սվիտրը…: Լենինգրադյան վերատպություն էր և բավականին թանկ ուսանողիս գրպանի համար: Բայց առանց մտածելու գնեցի և տարա կախեցի մեր տան ամենաերևացող տեղում: Մեր հարևանները` գյուղացի մարդիկ, այդպես էլ չկասկածեցին, որ պատին փակցվածը հորս լուսանկարը չէ: Ես էլ այդ մասին լռում էի:

Հայրս որբ էր մեծացել, սովի մեջ: Նա Հայրենական պատերազմից վերադարձել էր ծանր վիրավորված, բայց ոչ երբեք պարտված: Նրա աջ կողմի թիակը չկար, տեղը փոս էր. բեկորները ջախջախել էին դեպի սիրտը տանող վահանը… Նա, ի հեճուկս իրեն ու իր տոհմին դարանած ամեն կարգի դժբախտությունների, պատերազմից հետո երկրորդ անգամ ամուսնացավ, չորս որդի ծնեց և դարձավ իր մեծ տոհմի միակ շարունակողը: Նրան չկոտրեցին ո՛չ կարիքը, ո՛չ դժբախտություններն ու ո՛չ էլ պատերազմը. նա մնաց անպարտելի Զինվոր:

Օտարության մեջ ինձ համար հատկապես թանկ է հորս ձեռքի ժամացույցը, որ նրան նվիրել էին Հայրենական մեծ պատերազմի 30-ամյակի կապակցությամբ: Այդ ժամացույցը դեռ անսխալ աշխատում է… Նրա հանդարտ զարկերն ինձ հիշեցնում են հորս ոտնաձայները, երբ առավոտ շուտ հուշիկ քայլերով, որ մեզ չարթնացնի, այգի էր իջնում… Երբեմն երեխայի նման ուզում եմ հետ տալ ժամացույցի սլաքներն ու վերադարձնել այն աշնանային օրերը, երբ նա, պատի տակ նստած, արևկող էր անում ու մտախոհ քաշում էր տերողորմյան…

ԱՇՆԱՆ ԽՆՁՈՐԵՆԻՆ*

Հայրս այսօր այգի դուրս չեկավ`

Հավաքելու ընկած խնձորները:

Չկարողացա՛վ…

Պատերազմի կրակներով անցած զինվորին

Թեքում էր անգամ աշնանային սյուքը…

Առաջին անգամ էր՝ չտնքաց.

Եվ թիկունքի բեկորները նրան ցավ չպատճառեցին:

Հոգին հոժար էր, և

Մարմինը հանգիստ էր տենչում:

Նրա կյանքն այլևս իր մարմնից դուրս էր.

Ճիշտ այն օրերի պես,

Երբ խնձորենու ճյուղերն էր էտում…

* Ներկայացված բանաստեղծությունը տպագրվել է Իսպանիայի Վալենսիա քաղաքի գրական հանդեսներից մեկում և արժանացել Խաղաղության գրական մրցանակի:

ՀԱՐՈՒԹՅՈՒՆ ՀԱՐՈՒԹՅՈՒՆՅԱՆ
Բանասեր-թարգմանիչ