ՎԱԶԳԵՆ ՍԱՐԳՍՅԱՆ. «ՀԱՅ ԶԻՆՎՈՐԸ ՊԵՏՔ Է ԵՆԹԱՐԿՎԻ ՀԱՅ ԵՖՐԵՅՏՈՐԻՆ»

Ընթերցողի ուշադրությանն ենք ներկայացնում հատված Վազգեն Սարգսյանի հարցազրույցից, որը տպագրվել է «Հայաստանի Հանրապետություն» օրաթերթի 1992թ. հունվարի 24-ի թիվ 15 (360) համարում:

– Պարոն Սարգսյան, գրեթե երկու ամիս է, ինչ հիմնվել է Ձեր նախարարությունը: Ձևավորման ո՞ր փուլում է գտնվում այն, և այսօր ինչպիսի՞ առաջնահերթ խնդիրներ են ծառացած նախարարության առջև:

– Կազմակերպչական առումով աշխատանքը բավականին առաջ է գնացել: Կառուցվածքներն արդեն հայտնի են ու հստակեցված, հայտարարված է շտաբը, և հունվարի 23-ից նախարարության ծառայողները հրամանագրվեցին աշխատանքի: Որոշակի բարդություններից հետո նախարարությանը տրամադրվել է առանձին շենք և մոտ օրերս կտեղափոխվենք այնտեղ: Ձևավորված են նաև թե՛ նախարարության, թե՛ գլխավոր շտաբի բոլոր վարչությունները: Ներկա փուլում դժվարություններ ունենք կադրերի հարցում, զգացվում է զինվորական մասնագետների խիստ պակաս:

Այսօր կարելի է ասել, որ նախարարությունը ծնվել է, հետևում են մնացել «երկունքի ցավերը», ու աշխատանքները հիմնականում հունի մեջ են ընկել: Կուզեի շեշտել հանրապետության ղեկավարության կազմակերպական, ֆինանսական, այլ շատ հարցերում մեզ ցույց տրված աջակցությունը: Փաստորեն, մեր առջև գրեթե փակ դռներ, չլուծված հարցեր չեն եղել. բոլոր հնարավորությունները տրվել են նախարարության ստեղծման համար:

Ներկայումս նախարարությունը աշխատում է երեք ուղղությամբ. կառուցվածքների հաստատման ու ամրապնդման, կադրային և, բնական է, պատերազմական իրավիճակով թելադրված խնդիրներով: Գործունեության կարևորագույն ոլորտներից են ռազմական քաղաքականության ձևավորումն ու զինակոչը:

– Երեք տարի Հայաստանում զինակոչ չի իրականացվել: Հիմա արդեն հանրապետությունն ունի զինապարտության մասին իր օրենքը, ռազմական պետական կառույցներ: Այս պայմաններում ինչպե՞ս է ընթանում զորակոչը:

– Հանրապետությունում այսօր զորակոչը թեև փոքր խմբերով, բայց կատարվում է: Մի մասը կզորակոչվի 7-րդ բանակի կազմում, նույնքան զորակոչիկ ծառայության կմտնի սեփական զորամիավորումներում, հավաք կլինի նաև նախկին խորհրդային բանակի սահմանապահ զորամիավորումներում: Տեղերի այս քանակը համապատասխանում է մեկ զորակոչի ընթացքում զինակոչիկների առկա թվին, սակայն այսօր բարդություն է առաջացել, քանի որ զգալի թվով երիտասարդներ են մնացել նախկին զորակոչերից: Ներկայիս խնդիրը նրանց ինչ-որ կերպ տեղավորելն է:

Հիշեցնեմ նաև, որ ցանկության դեպքում զինակոչիկները պայմանագրային հիմունքներով իրենց ծառայությունը կարող են անցկացնել նաև այլ հանրապետությունների տարածքներում:

– Վերը նշեցիք, որ իրեն զգացնել է տալիս զինվորական մասնագետների պակասը: Նախարարության կողմից ի՞նչ է արվում մասնագետ կադրերի պատրաստման ուղղությամբ:

– Ասեմ, որ այս խնդրով մենք մինչև հիմա վատ ենք զբաղվել: Դիմել ենք հայ, հատկապես բարձրաստիճան այն սպաներին, որոնց կարիքը մենք զգացել ենք: Սակայն փորձը ցույց է տալիս, որ միջին օղակի սպաները, որոնք ավելի երիտասարդ են ու եռանդուն, առավել մեծ գործ կարող են անել, քան տարիքավորները: Ավելի լավ է վստահել երիտասարդ սերնդին, և նրանք առավել օգտակար կլինեն: Նրանք համեմատաբար լավ են ըմբռնում այսօրվա վիճակը, ավելի հողեղեն, իրատես ու գործնական են, իսկ տարիքավորները մեծ մասամբ դասական, տեսական տարբերակներով են աշխատում:

Քայլեր են արվում ռազմական դպրոցների ստեղծման ուղղությամբ, ինչը դժվարին խնդիր է: Դպրոցը միանգամից չի կարելի ստեղծել, դրա համար անհրաժեշտ են ամուր հիմքեր, ժամանակ: Այս հարցին պետք է շատ լուրջ մոտենալ:

– Պարոն Սարգսյան, Ձեր նախարարության առաջին հայտարարություններից մեկը վերաբերում էր զինված կազմավորումներին. նրանց կոչ էր արվում մտնել պետական կառույցների մեջ, հակառակ դեպքում՝ ճանաչվում էին ապօրինի: Կարելի՞ է ասել, որ այսօր հանրապետությունում չկան ապօրինի զինված խմբավորումներ: Ի՞նչ կասեք ռազմական միավորումների կուսակցականացման երևույթի առնչությամբ:

– Ուրիշ կերպ լինել չի կարող: Ո՞ր իրեն հարգող պետությունը թույլ կտա պետական կառույցներից դուրս ռազմական միավորումների գոյությունը: Ընդհանուր առմամբ, կարելի է ասել, որ նման ապօրինի խմբավորումներ չկան:

Ինչ վերաբերում է կուսակցականությանը, ապա Հայաստանում նման բան քիչ է նկատվում, որովհետև պետական կառույցները այսպես թե այնպես ամուր են: Պակաս դեր չի խաղում նաև այն, որ Հայաստանում առկա զինված ուժերը հիմնականում միասին են սկսել շարժումը, միասին մտել պետական կառույցների մեջ և միասին են շարժվում առաջ` դեպի ազգային բանակ:

Արցախում ևս պաշտպանությունը հիմնականում կազմակերպվում է կառույցների մեջ, և թե՛ մենք, թե՛ Արցախում այն կարծիքին են, որ այդ կառույցներում կուսակցականություն չպետք է լինի:

– Ներկայացրեք, խնդրեմ, այսօր Արցախում և Հայաստանի սահմանամերձ շրջաններում առկա ռազմական կացությունը:

– Արցախը աստիճանաբար վերածվում է անառիկ մի ամրոցի, որի պատերին զարկվելով՝ թշնամին կարող է ջարդուփշուր լինել: Ադրբեջանը պետք է իմանա, որ Արցախը մի տեղ է, որին այլևս խփել, կուլ տալ հնարավոր չէ: Դա է Արցախի փրկությունը, և մենք` ժողովրդով, պետությունով, կուսակցություններով, յուրաքանչյուր մարդ` կարեցածի ու հնարավորությունների չափով, պիտի նպաստի այդ գործին: Ու պիտի գնա ուժերի կենտրոնացում և ոչ թե ջլատում: Պաշտպանության խնդիրը պահանջում է գերկենտրոնացվածություն: Կարելի է ասել, որ այսօր գրեթե 99 տոկոսով այդ կենտրոնացվածությունը կա, ինչը պիտի ամրացնենք ու ուժեղացնենք: Իսկ ջլատողների դեմ կպայքարենք ամենայն վճռականությամբ:

Մինչև մեր նախարարության ստեղծումը Հայաստանի սահմանների հսկողությունը իրականացնում էր հանրապետության ՆԳՆ-ն: Հիմա արդեն այդ գործը հանձնված է օրինական տիրոջը` զինկոմիսարիատներին:

Ստեղծված է Հայաստանի սահմանապահ երեք տարածք` Հարավային, Հյուսիսային և Հարավարևմտյան: Սահմանապահ վարչության պետ է նշանակվել Գրիգոր Գրիգորյանը: Հյուսիսային և Հարավային թևերում համապատասխան կառույցները արդեն ստեղծվում են: Սրանք ամրացնելուց հետո մեր սահմանամերձ շրջանների պաշտպանվածությունը կուժեղանա եռակի-քառակի անգամ:

– Ինչպիսի՞ն կուզեիք տեսնել հայ զինվորին:

– Առաջին հերթին կուզեի խոսել հայ զինվորի բարոյական կերպարի մասին: Նրա բարոյական դիմագիծը պետք է լինի անարատ: Մենք երկար ժամանակ բանակ, զինվոր չենք ունեցել, և նորաստեղծ մեր կառույցը պիտի լինի զուլալ, արմատը` շատ մաքուր: Հայ զինվորին կուզեի տեսնել անբիծ, անշահախնդիր և պետական մտածողության տեր, ինչը, ցավոք, այսօր բացակայում է:

Ազգային բանակի ստեղծման այս փուլում հատկապես շատ կարևոր է գաղափարախոսական աշխատանքը: Այդ հարցում մենք կաղում ենք: Կան ուժեր, որոնք ցանկանում են և կարող են կատարել այդ գործը, բայց, չգիտես ինչու, քչերն են մեզ դիմել: Մինչդեռ մենք նրանց կարիքը շատ ունենք և սիրով կընդունենք:

Մեզ համար մեծագույն չարիք է խմբապետությունը, ինչից հարկ է, որ ազատվենք: Եթե հայ զինվորը չսովորի ենթարկվել հայ եֆրեյտորին, մենք երբեք չենք կարող բանակ ստեղծել:

Հարցազրույցը ՀՐԱՅՐ ԶՈՐՅԱՆԻ