ՓԻԼԻՍՈՓԱՅԱԿԱՆ ԶՐՈՒՅՑ ԹՈՌՆԻԿԻՍ ՀԵՏ

Երեք ու կես տարեկան թոռնիկիս խաղընկերն եմ այսօր: Առավոտից արդեն ինչ դեր ասես միայն չեմ խաղացել նրա անսահման երեւակայություն ու երանգ ունեցող խաղերի մեջ: Աղվես եղել եմ, գայլ ու ոզնի՝ նույնպես, նավապետ ու ոստիկան, կարգազանց վարորդ, Քուռկիկ Ջալալի, Հայկ Նահապետ… Դա տանը: Հիմա դրսում ենք, ինքը ավազի ու հողի հետ է խաղում, իսկ ես նստել եմ ստվերում ու փորձում եմ գոնե մի քիչ հանգստանալ: Ճիշտն ասած՝ հոգնել եմ: Նրա էներգիան ո՜ւր, իմը՝ ուր:

Իսկ նա փողոցներ, ամրոցներ ու տներ է կառուցում ավազից, տանկեր ու թնդանոթներ է «կերտում» փայտի ու ցախի կտորներից: Նրան ի՞նչ կա. նրա համար նույնիսկ մեկ ավազահատիկը կարող է շքեղ պալատ կամ չտեսնված ու դեռեւս անուն չունեցող թռչուն նշանակել…

-Հրա՛չ, կառուցե՞լն է հեշտ, թե՞ քանդելը,- հարցնում եմ ես:

Չի պատասխանում: Գլուխը կախ՝ իր գործին է: Գլխովին թաղվել է խաղի մեջ, մանկական իր աշխարհում ամեն ինչ այլ կարգ ու երանգ ունի: Մեծերն արագ մոռանում են, թե որքան հրաշալի բաներ կարող են լինել այնտեղ:

Անցնում է որոշ ժամանակ, ու նա բարձրացնում է գլուխը.

-Պապի՛կ:

-Ի՞նչ է,- կտրվում եմ մտքերից:

-Չէ՛,- նեղանում է:

-Ի՞նչը չէ:

-Ասա՝ ջա~ն:

-Ջա~ն,- ինձ սրբագրում եմ արագ:

-Հայկ Նահապե՞տն է ուժեղ, թե՞ Սասունցի Դավիթը:

-Երկուսն էլ:

-Իսկ Բե՞լը:

-Բելն ու Մսրա Մելիքը միշտ էլ թույլ են եղել: Թույլ են նաեւ այսօր:

-Ինչո՞ւ:

-Դու ասա,- նրա հիշողությունն եմ փորձում:

-Որովհետեւ չար են:

-Ապրե՛ս:

Նրա բեռնատարը փոշի է հանում իր իսկ կառուցած ավազե ճանապարհի վրա: Ես չեմ վախենում նրա փոշոտվելուց: Երեխան հողի հետ որ չխաղա, հողից ուժ չի առնի: Պիտի հողոտվի, պիտի ձեռքերով հող շոշափի, որ հողի լեզուն հասկանա: Հետո ի՞նչ, որ տուն գնալիս տատը մի քիչ կփնթփնթա: Տղան Երեւանի շոգը, մանկապարտեզը թողել, եկել է Սեւան, որ մի քիչ ազատ լինի: Թող մտցնի ցնցուղի տակ, վրան-գլուխը մաքրի: Համ էլ տատն ու պապը նրա համար են, որ հոր ու մոր պակաս համբերությունն իրենք լրացնեն, ինչ-որ տեղ թոռան նազ ու տուզը տանեն, մի քիչ էլ երես տան: Դրանից դաստիարակությունը չի տուժի: Կարեւորն անձնական օրինակն է ու սերը:

-Պապի՛կ,- նորից ինձ ինձանից հեռացնում ու իրականություն է վերադարձնում թոռս:

-Ջա~ն:

-Ուզում եմ Հայկի նետն ու աղեղը տեսնել:

-Այստեղից չեն երեւում:

-Հայկի նետը թռած գնո՞ւմ է,- իմ սովորեցրածն ինձ է վերադարձնում նա:

-Հա, բա՞,- ժպտում եմ քթիս տակ:

-Բա որտեղի՞ց է երեւում:

-Սարի գագաթից,- խոսքը կտուրն եմ գցում:

-Ո՞ր սարի: Մասիսի՞:

-Հա՛,- ուրախացած, որ մի հարց պակաս է տալիս, հաստատում եմ ես:

-Ուզում եմ Մասիսի գագաթը բարձրանամ:

-Հիմա չես կարող: Հիմա փոքրիկ ես:

-Ես փոքր չեմ, ես մեծ տղա եմ:

-Չէ՛, մի քիչ էլ պիտի մեծանաս, որ Մասիսի գագաթը բարձրանաս,- համոզում եմ:

-Որ մեծանամ, իրար հետ կբարձրանանք:

-Իհարկե,- ասում եմ ու ներսումս ինքս ինձ վրա ծիծաղում:- «Չեմպիոն պապ ես ունեցել ու գլխի չես ընկել»:

Իսկ նա չի դադարում հարցեր տալ.

-Իսկ Քուռկիկ Ջալալի՞ն…. Իսկ Սասունցի Դավի՞թը…

…Ես հոգնել եմ: Թոռանս շատ եմ սիրում, բայց հոգնել եմ, ուզում եմ համոզել, տուն տանել, իսկ նա ամեն ինչ անում է, որ մի քիչ էլ խաղա: Թեեւ սեպտեմբերն է արդեն, բայց շոգը չի թուլացել, եւ կեսօրվա խարկող արեւը շատ է նեղում: Կտրվում եմ մտքերից ու գլուխս վեր եմ բարձրացնում:

Զինվորը արագ է քայլում: Զինվորական կոշիկները մի քիչ անճոռնի, մեծ ու անհեթեթ են երեւում քաղաքային ասֆալտի վրա: Զինվորն անցնում գնում է: Երեխան նայում է նրա հետեւից:

Ուշօրեք կտրում է հայացքը նրանից ու հարցնում է.

-Ինքն ո՞վ է, պապի՛կ:

-Զինվո՛ր:

-Բա տանկ ու թնդանոթ չունի՞:

-Ունի՛,- ասում եմ,- բայց թողել է բանակում:

-Բա ինքնաձի՞գը…

-Էլի բանակում: Հո հետը չէ՞ր բերի:

-Պահել է, որ թշնամուն կրակի՞:

-Հա, բա՞:

-Որ մեծանամ, ես էլ եմ զինվոր դառնալու, չէ՞:

-Իհարկե: Իսկական զինվոր, ուժեղ, համարձակ, մաքրասեր եւ ուշադիր զինվոր:

-Ինչո՞ւ:

-Քանի որ զինվորը պաշտպանում է իր հայրենիքը:

-Հայրենիքը մեր տունն է, չէ՞:

-Այո՛, առաջին հերթին՝ մեր տունը,- ասում եմ ժպտալով:

Երեխան նայում է զինվորի կոշիկի թողած հետքին:

-Պապի՛կ,- ասում է,- զինվորին ասա, թող ոտքը զգույշ դնի գետնին:

-Ինչո՞ւ,- ժպտում եմ հետաքրքրված:

-Քանի որ…քանի որ…,- նոր սերտած բառակապակցությունն է մարսում,- քանի որ:

-Ի՞նչ,- հարցնում եմ զարմացած եւ հանկարծ հասկանում եմ, որ մի քիչ առաջ տված հարցիս պատասխանն է տալիս՝ սեփական փորձից ելնելով:

ՀՐԱՉ ԲԵԳԼԱՐՅԱՆ