«ԴՈՒ ՀԱՎԵՐԺ ԿԱՊՐԵՍ ՄԵՐ ՍՐՏԵՐԻ ՄԵՋ…»
Բանաստեղծ Վարդգես Խանոյանը 65 տարեկան է
Ծնվել է Վայոց ձորի Շատին գյուղում: Այժմ ապրում և ստեղծագործում է Ջերմուկ քաղաքում: Բանաստեղծական հինգ ժողովածուների հեղինակ է` սիրված մտավորական: Վայոց ձորի շեներում հայոց բանակ զորակոչվող և զորացրվող զինվորների հայրենական հարկի տակ միշտ հնչում են հայրենասեր մտավորականի բանաստեղծությունները, բարեմաղթանքներն ու ոգեշունչ խոսքերը:
«Հայ զինվոր» թերթի խմբագրակազմը առողջություն և երկար տարիների կյանք է մաղթում սիրված բանաստեղծին:
-«Մենք բոլորս գալիս ենք մեր մանկությունից` ինչպես մի մոլորակից». ֆրանսիացի գրող Էքզյուպերին է ասել: Դուք որտեղի՞ց եք գալիս, որտե՞ղ են Ձեր ակունքները:
-Իմ մանկությունն ու պատանեկությունն անցել են Վայոց ձորի մարզի լեռնային գեղատեսիլ շեներից մեկում` Շատին գյուղում: Իմ երգերից մեկում էլ խոստովանում եմ.
Ես լեռներից եմ գալիս
Մանկությանս ձայնն եմ`
Լեռան աղբյուրի պես ղողանջող…
Ես լեռներից եմ գալիս`
Նախահայրերիս ձայներն անմեռ
Իմ երակներում,
Առասպելվող դարերը`
Կոպերիս վրա…
Կյանքիս հաջորդ ու մշտական «կանգառը» Ջերմուկ քաղաքն է, ուր ապրում և աշխատում եմ արդեն քանի՜ տասնամյակ: Վայոց աշխարհի հրաշք բնությունը ինձ ներշնչանքի անմոռաց պահեր պարգևեց, և հոգումս ալեկոծվող զգացումներից երգեր ծնվեցին, որ պարբերաբար տպագրվում էին «Պիոներ կանչ» (այժմ` «Կանչ»), «Սովետական դպրոց» (այժմ` «Կրթություն»), «Ավանգարդ» և այլ պարբերականներում:
-Իսկ հետո լույս աշխարհ եկավ Ձեր առաջին գիրքը` «Արևի ձայնը», որը լավ արձագանք գտավ գրական և ընթերցողական շրջանակներում:
-«Արևի ձայն»-ին հաջորդեցին իմ բանաստեղծական մյուս ժողովածուները` հասցեագրված և՛ մեծերին («Թախծոտ ծառ»), և՛ երեխաներին («Հրաշալի քաղաքացին», «Արևի ճանապարհով»): Իմ այս գրքերի գլխավոր «հերոսը», եթե կարելի է այսպես ասել, բնությունն է, հայրենի բնաշխարհը` իրենց ակունք-արմատներին փարված մարդկանցով, հայրերի ավանդույթներին հավատարիմ սերունդներով:
-Բայց Ձեզ գիտեն նաև որպես ճանաչված հրապարակախոսի, որի գեղարվեստավավերագրական ակնարկների ու հոդվածների գլխավոր հերոսը հայ զինվորն է, հայրենի հողի ազատությանն իր կյանքը զոհաբերած քաջազուն զինվորը: Վկան՝ «Քաջերը մահ չունեն» ժողովածուն, որտեղ ամփոփված ակնարկները նվիրված են Արցախյան ազատամարտում զոհված վայոցձորցի հերոսներին:
-Այդ գիրքը իմ խոնարհումի ու անսահման սիրո արտահայտությունն է հայրենի եզերքի այն զավակների հանդեպ, ովքեր իրենց սխրանքներով անմահացան հայ ժողովրդի հիշողության մեջ: Մեր տարածաշրջանի շատ գյուղեր սահմանամերձ են, բնակիչների, այդ թվում` երեխաների հոգում հայրենասիրության կրակը պետք է թեժ պահել: Լավ եմ զգում, որ իմ «Քաջերը մահ չունեն» գիրքն ընթերցողներ ունի ոչ միայն դպրոցներում, այլև սահմանապահ զորամասերում: Մտադիր եմ նոր գիրք գրել վայոցձորցի մյուս ազատամարտիկների մասին:
-Ձեր բանաստեղծական աշխարհում նույնպես խնկարկվում են Հայոց ազատամարտի հերոսները: Ինձ հատկապես դուր է եկել «Ձոն փառքի» բանաստեղծությունը` նվիրված Արցախում հերոսաբար զոհված երիտասարդ բանաստեղծ Աղվան Մինասյանի հիշատակին: Նույնիսկ անգիր գիտեմ.
…Սյունյաց աշխարհի սերը քո սրտում,
Գրոհի ելար, նետվեցիր մարտի,
Որ Ղարաբաղը չմնա ցրտում,
Որ նրան ժպտա հաղթության արփին:
Փա՜ռք քո վաստակած սուրբ հիշատակին,
Դու հավերժ կապրես մեր սրտերի մեջ,
Որպես քաջության վառ խորհրդանիշ,
Եվ անմահության մի կանթեղ անշեջ…
-Սյունիքի Լծեն շենում ծնված բանաստեղծի երգերը հայրենախոս զգացումներից են հյուսված և իրենց լուսավոր ելևէջներով կշարունակեն տաղանդավոր գրողի կյանքի լեգենդը: Ոչ միայն անարգ թշնամու դեմ պայքարում զոհված, այլև կռվից հաղթանակով վերադարձած ու մեր կողքին ապրող ազատամարտիկներին մենք պետք է միշտ հիշենք, նրանց օրինակով դաստիարակենք նոր սերնդին:
-Եվ այսպես` ո՞վ է հայ զինվորը Վարդգես Խանոյան բանաստեղծի համար…
-Ինչո՞ւ միայն ինձ համար. հայ զինվորը բոլորիս համար հայրենիքին հավատարմորեն ծառայելու, հերոսության, թշնամուն խիզախորեն դիմագրավելու և հաղթելու խորհրդանիշ է:
Այդպիսին են եղել Ավարայրում, Սարդարապատում, Բաշ Ապարանում, հայրենական պատերազմում, ապա` Արցախում մարտնչած հայ զինվորները: Վերջին ամիսներին ևս ադրբեջանական ոճրագործների դեմ սահմանային ընդհարումներում մեր զինվորները հերոսության ու խիզախության նոր ապացույցներ տվեցին: Ի դեմ թշնամյաց, ի սեր հայրենյաց հայ զինվորին առաջնորդել են մեր ժողովրդի հերոս զավակները` Վարդան Մամիկոնյանից մինչև սպարապետ Վազգեն Սարգսյան…
-Անձամբ ճանաչե՞լ եք Վազգեն Սարգսյանին:
-Ցավոք՝ ո՛չ, թեև միշտ էլ հիացել եմ նրա հերոսական կերպարով և՛ որպես զորավար, և՛ որպես քաղաքական գործիչ, և՛ որպես տաղանդավոր գրող… Նրա գրքերը մշտապես իմ գրասեղանին են…
-Ի՞նչ եք կարծում` ե՞րբ են ծնվելու այն գեղարվեստական ստեղծագործությունները, որոնք, ըստ էության, կարտացոլեն մեր ժողովրդի դարավերջյան հերոսական պայքարը, Արցախյան ազատամարտի ոգեղեն պատկերը:
-Մեր մի շարք գրողներ այդպիսի հաջողված արձակ և չափածո գործեր արդեն ստեղծել են, բայց եղածը համարժեք չէ այն սխրանքներին, որ հայ զինվորը գործել է Արցախյան հերոսամարտում: Հավատում եմ, որ հայ գրողը նոր ու կատարյալ ստեղծագործություններով դեռևս «կհատուցի» իր պարտքը ազատամարտի հերոսներին…
-Շնորհակալություն, հարգելի Վարդգես Խանոյան, ստեղծագործական նոր հաջողություններ եմ Ձեզ մաղթում…
ԳՆԵԼ ՇԱՀՆԱԶԱՐՅԱՆ
Խորագիր՝ #48 (1066) 11.12.2014 – 17.12.2014, Հոգևոր-մշակութային, Ճակատագրեր
