Արմատներով Չարդախլու գյուղից՝ գեներալը ծնվել է 1939թ., Բաքվում: Դպրոցից հետո՝ 1958թ., ընդունվել է Թբիլիսիի հրետանային ուսումնարան: 1961թ. ավարտել է գերազանցությամբ: Անցել է ծառայողական աստիճանակարգի բոլոր փուլերով, ինչն օգնել է յուրացնելու բոլոր օղակներում ծառայության լիարժեք կազմակերպման համար անհրաժեշտ նրբությունները: Եղել է դասակի, մարտկոցի հրամանատար, դիվիզիոնի շտաբի պետ: 1975թ. կրկին գերազանցությամբ ավարտել է Լենինգրադի հրետանային ակադեմիան, որտեղ նրան ժամանակից շուտ փոխգնդապետի կոչում է շնորհվել: Նշանակվել է ծառայության Միջին Ասիայում՝ որպես հրթիռային բրիգադի հրամանատարի տեղակալ: Մեկ տարի անց նա արդեն բրիգադի հրամանատար էր: Այնտեղից նույն պաշտոնով գործուղվել է Գերմանիայում տեղակայված խորհրդային զորախումբ: 1985թ. նշանակվել է Բաքվում խորհրդային 4-րդ բանակի հրթիռային զորքերի և հրետանու պետի տեղակալ:

-Արդեն 1990թ. եկա Երևան: Ինձ դեռ խորհրդային կարգերի օրոք բնակարան տվեցին: Զորացրվեցի, թոշակ էի ստանում: Մի օր էլ հանդիպեցի Գուրգեն Դալիբալթայանին: 1960-ականներին մենք միասին ծառայել ենք Լենքորանում: Այն ժամանակ նա փոխգնդապետ էր, իսկ ես՝ լեյտենանտ: Լավ հիշում էի նրան, ձիգ, ամուր սպա էր, նրա ղեկավարած ստորաբաժանումը գերազանց արդյունքներ ուներ: Երբ կազմավորվեց պաշտպանության կոմիտեն, ինձ կանչեցին այնտեղ հենց Դալիբալթայանի խորհրդով: Թեպետ արդեն աշխատանքի էի տեղավորվել, բայց միանշանակ համաձայնեցի: Պահարանին պահ տված համազգեստս նորից պետք եկավ:

Որոշ ժամանակ անց Լեոնիդ Մարտիրոսովին արդեն ՀՀ պաշտպանության նախարարության օպերատիվ վարչության պետի տեղակալի պաշտոնն առաջարկեցին, պետի պաշտոնն էլ զբաղեցրեց այն ժամանակ գնդապետ, իսկ այժմ գեներալ-գնդապետ Միքայել Հարությունյանը: Կես տարի անց նա դարձավ գլխավոր շտաբի պետի առաջին տեղակալը, իսկ Մարտիրոսովը՝ օպերատիվ վարչության պետը: Մարտական մկրտությունն ստացել է Նյուվադիում, հետո Կոռնիձոր, Շուշիի օպերացիա և Մարտակերտ: Մասնակցել է տարբեր օպերացիաների պլանավորմանն ու իրականացմանը, բայց ամենակարևորը իր համար Շուշիի օպերացիան է:

-Այն ժամանակ հրետանի, որպես այդպիսին, չունեինք, առավելապես կարկտահար թնդանոթներ էին: Դրանցից մեկն իմ հրամանով տեղակայվեց նախորոշված վայրում, անձնակազմն էլ խնդիր ստացավ անընդհատ կրակելու: Վնաս չէր տա, բայց հոգեբանական ազդեցություն հաստատ կունենար: Այդպես էլ եղավ: Բայց օպերացիայի վերջում մի հետաքրքիր բան տեղի ունեցավ, ինչը մինչև հիմա հիշում ենք և ծիծաղում: Ամեն ինչ արդեն ավարտվել էր, Շուշին ազատագրվել էր, և հենց վերջին րոպեներին տվյալ դիրքի հետ կապը խափանվել էր: Կարկտահար թնդանոթից անընդհատ կրակում էին, չէի կարողանում մերոնց իմաց տալ: Կռիվը վաղուց վերջացել էր, իսկ նրանք դեռ կրակում ու կրակում էին:

2001թ. Լեոնիդ Մարտիրոսովը գլխավոր ռազմական տեսչությունում էր: Այս տարիների ընթացքում բազմաթիվ ստուգումների է մասնակցել, սպային ու զինվորին օգնել խորհրդով: Հարկ եղած դեպքում նաև անբավարար գնահատական է նշանակել, որից բոլորը սթափվել են, ավելի պատասխանատու մոտեցում ցուցաբերել մասնագիտական պարտականությունների կատարմանը:

-Սպան պետք է ազնիվ լինի, հատկապես վերահսկողը: Ընդ որում, առաջինը ինքն իր հանդեպ: Եթե այսօր անբավարարի փոխարեն բավարար կամ լավ գնահատական ես նշանակում, իսկ վաղը պատերազմ է սկսվում, զոհերից խուսափել հնարավոր չէ: Եթե տվյալ սպան չի տիրապետում համապատասխան գիտելիքների, ավելի լավ է նրան ժամանակ տալ սովորելու, իր գործի մեջ հմտանալու: Այնպես, որ կարողանա անձնակազմ ղեկավարել: Այստեղ են ասել՝ ավելի լավ է դառը ճշմարտությունը, քան քաղցր սուտը: Եթե որևէ մեկը չի համապատասխանում, թող նրան հանեն, տեղը աշխատողին բերեն:

Որպես ստուգումներ իրականացնող անձ՝ ամենամեծ ուրախությունն էի ապրում, երբ մտնում էի զորամաս և տեսնում, որ սպայական կազմը հասկանում է մի պարզ ճշմարտություն՝ եթե մարտական պատրաստությունը պատշաճ մակարդակի չէ, անիմաստ արյուն կթափվի: Այն առաջնահերթ նշանակություն ունի հատկապես պատերազմի ժամանակ, բայց մարտական պատրաստությամբ զբաղվում են խաղաղ պայմաններում: Բոլորն էլ հասկանում են՝ բանակը կռվելու համար է, ոչ թե միայն շքերթներին մասնակցելու: Հիմա պատերազմ չէ, ուրեմն հարկավոր է օգտագործել այդ հնարավորությունը, ամեն վայրկյան զբաղվել զորքի պատրաստությամբ, որ անհրաժեշտ պահին կարողանա կռվել: Չի՛ կարելի մոռանալ ամենօրյա վարժանքների մասին և ստեղծել այնպիսի իրավիճակ, երբ զինվորի սիրած զբաղմունքը դառնա կինո նայելը, քնելը և սնվելը: Այդ առումով մեր բանակում վիճակը շատ լավ է: Առանց ավելորդ գովեստի կարող եմ ասել, որ մեր զինված ուժերի մարտական պատրաստության մակարդակը բարձր է, մենք որակյալ կադրեր ունենք: Դա ապացուցում են մեր 18-20 տարեկան զինվորները՝ ոչնչացնելով թշնամու լավագույնս պատրաստված դիվերսիոն-հետախուզական խմբերը, հակառակորդի կողմից խոցված ուղղաթիռի անձնակազմի մասունքները դարանակալ խմբի քթի տակից դուրս բերած մեր հատուկ ջոկատայինները:

Ծառայության ամենանշանակալի և հիշարժան պահերի մասին խոսելիս գեներալը հիշատակում է այն օրը, երբ հրամանատար նշանակվեց: Նա կարծես նորից վերապրեց այդ շրջանը և կրկին անասելի հպարտ զգաց իրեն: Ինչպես նշեց գեներալը, ցանկացած օղակի հրամանատար լինելը անչափ ոգևորիչ, բայց նաև ծանր գործ է, դու պատասխանատու ես անձնակազմի համար, և քո գործողություններից, իմացությունից է կախված ենթականերիդ կյանքը: Եվ ամեն անգամ նոր, ավելի բարձր պաշտոն զբաղեցնելիս նույն զգացումն ես ունենում:

-Թոշակի անցնելուս համար չեմ տխրել: Ամեն ինչ իր ժամանակն ունի, ինչքա՞ն կարելի էր ձգել: Հավատացեք, արդեն ես էի մտածում նոր պայմանագրից հրաժարվելու մասին: Ի վերջո՝ նոր, ավելի երիտասարդ, եռանդով լի սպաների համար հարկավոր է ճանապարհ բացել: Նրանք պետք է հնարավորություն ունենան իրենց բաժին հպարտությունն ապրելու, ունակությունները ցուցադրելու որպես բարձրաստիճան հրամանատարներ: Ես էլ, համոզված եմ նաև մյուս պաշտոնաթող զինվորականները, միշտ կլինենք նրանց կողքին: Համազգեստս նորից պահարանում է, բայց թող այն հագնելու առիթ այլևս միայն տոն օրերին ունենամ:

Արսեն ԱՂԵԿՅԱՆ
մայոր