ԳԻՇԵՐԱՅԻՆ ԿԱՑՆԱՀԱՐՈՒԹՅԱՆ ԹՈՒՐՔԱԿԱՆ ԱՎԱՆԴՈՒՅԹԸ

1918թ. Շամխորի արյունալի սպանդը եւ դաշինքների մասին Նժդեհյան քաղաքագիտական բանաձեւերը…

Ամեն հայ հիշում է 2004թ. փետրվարի 19-ին կատարված սահմռկեցուցիչ դեպքը Բուդապեշտում: ՆԱՏՕ-ի «Գործընկերություն` հանուն խաղաղության» անունը կրող ծրագրի շրջանակներում կազմակերպված դասընթացներին գործուղված կովկասյան թուրքը, այսպես կոչված ազերի սպա Ռամիլ Սաֆարովը, գիշերը քնած ժամանակ կացնով սպանեց նույն դասընթացի հայ մասնակից սպային՝ Գուրգեն Մարգարյանին… Մի քանի տարի անց ամբողջ ՆԱՏՕ-ի աչքի առաջ Իլհամ Ալիևն իր մարդասպան-ավագ լեյտենանտին «փրկագնեց» նատօական Հունգարիայից և մայորի արտահերթ կոչում շնորհելով՝ Ադրբեջանի Հանրապետության ազգային հերոսի կոչման արժանացրեց: Չհասկացա՞վ կամ չկամեցա՞վ հասկանալ, թե քաղաքակիրթ աշխարհի աչքում անարգել է իր ժողովրդին ու պետությանը, որի ազգային հերոսը քնած մարդուն կացնահարողն է…

Թուրքական այս նողկալի «ավանդույթը», հավանաբար, դարերի պատմություն ունի և խորն է նստած ռամիլսաֆարովներ ծնած հորդայի արյան մեջ…

Դա են վկայում ռուսական լրատվամիջոցներում, մասնավորապես՝ «Ռոսսիա-24» հեռուստաալիքով 2016թ. մայիսի սկզբին հրապարակված տեղեկությունները կովկասյան թուրք-ազերիների հերթական գիշերային «հերոսության» մասին:

…Երեք կովկասցի թուրք-ազերիներ՝ Ռոման Ֆաթալիևը, Իսմայիլ Բաբաևը և Օրխան Զահրաբովը ձերբակալվել են և Սամարայի մարզի Սիզրանի շրջանային դատարանի 2016թ. մայիսի 2-ի վճռով սպասում են իրենց դատաստանին: Ռուսական մամուլը հաղորդում է նաև, թե ինչի համար են ձերբակալվել այս երեք «կացնակիրները»: Պատերազմի վտանգում գտնվող իրենց ազիզ վաթանից՝ «Ազերբայջանից» Ռուսաստան արտագաղթած այս երեք «հերոսները» 2016թ. ապրիլի 24-ին, Հայոց եղեռնը թերեւս յուրովի նշելու թուրքական ավանդույթի համաձայն, հավանաբար որոշել են զոհեր մատուցել իրենց ռազմամոլ ալլահին… Թուրք ղոչիների հրոսակախումբը գիշերը հարձակվել է Սիզրանի շրջանի Իվաշովկա գյուղում գտնվող Սիզրանի շրջանի ոստիկանության նախկին պետ՝ պահեստազորի գնդապետ Անդրեյ Գոշտի ծնողների տան վրա, որտեղ այդ ժամանակ եղել է գնդապետն իր ընտանիքով: «Գիշերային հերոսները» անկողինների մեջ կացնահարել են քնած մարդկանց՝ Անդրեյ Գոշտին և նրա հարազատներին… Ծանր վիճակում բուժհիմնարկ է տեղափոխվել սպանված գնդապետի եղբոր մանկահասակ դուստրը… Աղջնակը կացնային եղեռնից միակ փրկվածն է…

Սիզրանյան գիշերային մահակակիր-կացնակիրները 2016թ. ապրիլի 24-ին մեկ անգամ եւս ցույց տվեցին, որ իրենց ցեղը ոճրագործի գենետիկական լայն ու անանց՝ անուրանալի ընդունակություններով է օժտված… Մասնավորապես՝ վարպետ է նաև գիշերային կացնահարությունների կատարման մեջ…

Սիզրանի գիշերային եղեռնը ավելորդ անգամ ցույց է տալիս ամբողջ Ռուսաստանին, թե ի՞նչ վտանգավոր է ռամիլսաֆարովների ու մահմադալիահմեդովների ցեղի հետ գոյակցելը՝ լինեն դրանք օսմանյան, թե կովկասյան թուրքեր…

Թուրքը թուրք է…

Թուրքի գենետիկան չի փոխվել…

Ուստի վտանգավոր է մոռացության տալ ոճրագործի հանդեպ թուրքին իրապես ճանաչողների մեջ դարերով բնականորեն ձևավորված վերաբերմունքը… Դա ճիշտ է թե՛ ռուսների, թե՛ եվրոպացիների, թե՛ բոլոր այլ ազգերի և թե՛ հատկապես հայերիս պարագայում… Ի ծնե գողերի, մասնագիտացած անասնագողերի, անասնապիղծների ու գիշերային եղեռնագործների նենգ հորդայի հետ դիվանագիտական խաղերն ի սկզբանե դատապարտված են… Փայլուն օրինակները բազում են ռուս-թուրքական հարաբերությունների՝ հատկապես 19-21-րդ դարերի ամբողջ պատմության մեջ… Բազում արյունալի փաստերից հիշենք միայն Շամխորի 1918թ. հունվարյան հայտնի ջարդը:

Երևի օսմանյան թուրքերի աղոթքով էր, որ 1917թ. հոկտեմբերի բոլշևիկյան հեղաշրջմամբ փլուզվել էր Ռուսական կայսրությունը: Դրանով իսկ ոչ միայն փրկության դուռ էր բացվել կործանման եզրին կանգնած թուրքական պետության համար, այլև վերակենդանացել էին Մեծ Թուրանական կայսրություն ստեղծելու ծրագրերը…

Հայկակա՛ն և միմիա՛յն հայկական ազգային զորամասերին (ուրիշները փաստորեն չկային) իրենց պաշտպանական դիրքերը հանձնելով՝ Կովկասյան ռազմաճակատից Ռուսաստանի ներքին նահանգներն էին հեռանում, նահանջում, նույնիսկ փախչում էին ռուսական բանակի կորպուսները, դիվիզիաները, զորագնդերը: Կես միլիոն զինվոր ու սպա…

Ռուսական էվակուացվող զորախմբերից մեկի զինվորներին, բոլոր սպաներին ու նրանց ընտանիքներին Շամխոր երկաթուղային կայանում կովկասյան թուրքերի մուսավաթական ջոկատները (օսմանյան թուրքերի ուղղորդմամբ), դաշնակցած իրենց վրաց-մենշևիկյան համախոհների հետ, շրջափակեցին, ապա խաբեությամբ զինաթափեցին, նվաստացրին ու վերջապես դավադրաբար սպանեցին… Միայն Շամխոր կայարանում թուրքերը Ալլահին մատաղ արեցին ավելի քան 2.000 ռուս զինվորականների…

Հիշեցնենք, որ սրանք այն կովկասյան թուրքերն էին, ովքեր 1936թ. Ստալինի որոշմամբ վերանվանվեցին ադրբեջանցիներ և, բնականաբար, տիրացան այսպես կոչված Ադրբեջան արհեստական պետությանը, որի նախնական անվանումն էր Հարավարևելյան կովկասի հանրապետություն»… Նորաթուխ ադրբեջանցիները, բնականաբար, դարձան Ադրբեջանի տերերը՝ որպես պետական տիտղոսակիր ազգ, իսկ այդ հանրապետության մյուս՝ առավել հին ու բնիկ ժողովուրդները՝ հայերը, թալիշները, թաթերը, ուդիները, լեզգիները, ավարները, ծախուրները և մյուսները ինքնաբերաբար դարձան «ազգային փոքրամասնություններ»… Թուրքական ասիմիլյացիոն և շովինիստական քաղաքականությունն ամեն ինչ արեց և դեռ անում է, որպեսզի իրականում ևս փոքրամասնության վերածի տեղաբնիկ ժողովուրդներին…

Արդյոք սկզբունքորեն շա՞տ բան է փոխվել 20-րդ դարի երկրորդ տասնամյակից մինչև 21-րդ դարի երկրորդ տասնամյակը…

Անաչառ դիտարկումը ցույց է տալիս, որ այժմ էլ, Արցախն ու մնացած ամբողջ Արևելյան Հայաստանը պաշտպանելով կովկասյան, փաստորեն նաև օսմանյան թուրքերի ագրեսիայից և հերթական եղեռնից, հայկական զորքերը հավատարիմ են մնում խաղաղության ու ստեղծագործ աշխատանքի, ընդհանրապես մարդկային քաղաքակրթության պաշտպանների իրենց գենետիկական կոչմանը…

Դրանով իսկ Արցախի պաշտպանության բանակը և Հայաստանի զինված ուժերը բառիս ուղղակի և անուղղակի իմաստով հանդիսանում են մեր դաշնակից Ռուսաստանի իսկական ու հավատարիմ պաշտպանները:

Ավելին՝ Արցախի պաշտպանության բանակը և Հայաստանի զինված ուժերը բառիս ուղղակի իմաստով և ոչ… հանդիսանում են իրեն քաղաքակիրթ համարող Եվրոպայի եւ ամբողջ Արևմուտքի պաշտպաններն ու դաշնակիցները…

Ահա ինչու Հայաստանը Ռուսաստանի ֆորպոստը՝ առաջնադիրքը չէ, ինչպես ոմանք իրենց թույլ են տալիս անզգուշորեն անվանել մեր պետությունը: Համենայն դեպս, եթե ֆորպոստ էլ է, ապա ոչ միայն Ռուսաստանի համար: Ի դեպ, դեռ Հայկ Ասատրյանն իր հայտնի գիրքը, տպագրված 1942թ. Սոֆիայում, վերնագրել էր՝ «Հայաստան. Արիական նախադիրք Առաջավոր Ասիայում» (Armenien. Ariesche Vorpost im Vorderasien): Հաշվի առնելով Մերձավոր Արևելքում և Եվրոպայում ստեղծված աշխարհաքաղաքական իրավիճակը և թուրքական ու իսլամիստական ծայրահեղականության դիմաց Արևմուտքի դրսևորած անվճռականությունը՝ Հայաստանը Արևմտյան ու քրիստոնեական քաղաքակրթության ոչ թե պարզապես առաջնադիրքն է, այլ բաստիոնը, և նույնիսկ (եթե այսպես շարունակվի այն ողորմելի ու անվճռական պարտվողական քաղաքականությունը, որը Արևմուտքին դարձնելու է նեոօսմանականության պատանդը) միջնաբերդը…

Ահա թե ինչու ամբողջ առաջադեմ մարդկությունը պետք է Աստծուն աղոթի՝ հանուն Հայոց զենքի հաղթության, փառաբանի հայ քաջարի Զինվորին ու Սպային, որոնց հաղթական ու արդարավրեժ բազուկն է նաև պահպանում մեր աշխարհաշրջանի խաղաղությունն ու կայունությունը…

Ուստի հույսներս դնենք մեզ վրա: Միայն ու միայն մեզ վրա: Պիտի լինենք ինքնավստահ ու ինքնահարգ Ազգ, միջուկային ու տիեզերական տեխնոլոգիաների տիրապետող և սեփական զենքով ու ինտելեկտով այլոց մեր հանդեպ հարգանք ու խաղաղություն պարտադրող:

Միով բանիվ, Հայաստանի Հանրապետությունն ու Արցախը պետք է վերածենք հայկական քաղաքակրթության անառիկ միջնաբերդի:

Դասեր պետք է քաղել թե՛ նման՝ ոմանց կարծիքով եզակի կամ աննշան թվացող դեպքերից, թե՛ աշխարհաքաղաքական իրադրության վերլուծությունից…

Մի բան, որ դեռ 1930-ական թվականներին կատարել են իսկական նվիրյալ հայ քաղաքագետները՝ Գարեգին Նժդեհ, Շահան Նաթալի, Հայկ Ասատրյան…

Դիմենք մասնավորապես սպարապետ Նժդեհի քաղաքագիտական բանաձևերից մեկին. «Դաշինքների միջոցաւ նա՝ հեռատես ժողովուրդը, ապահովում է այս կամ այն պետութեան զինակցութիւնը կամ չէզոքութիւնը, օգտագործում հասարակական կարծիքն իր դատի համար, երբ պէտք է պատերազմել: Նա չի արհամարհում ամենատկար զինակցին անգամ, բայց միշտ էլ գերադասում է ուժեղը, այդպիսին համարելով ոչ թէ թւով մեծ ժողովուրդը, այլ նկարագրով, մշակոյթով եւ ռազմունակութեամբ գերազանցը»:

Մնացական ԽԱՉԱՏՐՅԱՆ