ԼՐԱՑԱՎ ԱՐԾՎԱՇԵՆԻ ԱՆԿՄԱՆ 25 ՏԱՐԻՆ

Գեղարքունիքի մարզի Ճամբարակ համայնքում, ուր ավելի քան 1800 արծվաշենցիներ են բնակվում, անցկացվեց Արծվաշենի անկմանը նվիրված հիշատակի օր:

Արծվաշենի ինքնապաշտպանական մարտերն սկսվեցին 1989թ. և ձգվեցին շուրջ երեք տարի` մինչև 1992թ. օգոստոսի 8-ը: 25 տարի առաջ այդ օրն ընկավ Գեղարքունիքի մարզի արևելյան հատվածում գտնվող Արծվաշեն գյուղը: Արծվաշենի գյուղապետ Մամիկոն Խեչոյանի խոսքերով՝ գյուղի անկման հիմնական «մեղավորը» գյուղի տեղն ու դիրքն էր: Արծվաշենը աջ և ձախ կողմերից շրջափակված է եղել ադրբեջանական սահմանով:

1992թ.-ի օգոստոսի 4-ից երեք օր շարունակ Արծվաշենի պաշտպանությունն իրականացրել են Վանաձորի մոտոհրաձգային գնդի զինվորները, որոնք այդ օրերին մոտ 4500 մարդու կյանք են փրկել՝ ապահովելով նրանց դուրսբերումը արդեն իսկ օղակի մեջ հայտնված Արծվաշենից:

Օգոստոսի 7-ին գնդի 12 զինվորներ մնացին շրջափակման մեջ: Կատաղի մարտը տարբեր զինատեսակներով զինված թշնամու դեմ տևեց մոտ 4 ժամ…Իսկ հետո նրանց դիերը հայկական կողմին հանձնելիս ադրբեջանցի գնդապետն ասաց. «Մինչև վերջին փամփուշտը արիաբար կռվեցին: Նրանք ձեր ազգի պարծանքն են»:

Գեղարքունիքի մարզպետարանի տվյալներով՝ Արծվաշենից տեղահանված ընտանիքների թիվը 719 է, որոնցից 664-ը բնակություն է հաստատել Գեղարքունիքի մարզի բնակավայրերում և 55 ընտանիք` այլ մարզերում: Արծվաշենցիները համարվում են ներքին տեղահանված և չունեն փախստականի կարգավիճակ: Նրանցից շատերի համար այսօր էլ առաջնային է մնում բնակարանային հարցը:

Գյուղը հիմնադրել են 1854թ: Խորհրդային տարիներին Արծվաշենում 4 արդյունաբերական ձեռնարկություն է գործել, իսկ դա նշանակում է, որ հայկական իշխանությունները հասկանում էին գյուղի ռազմավարական նշանակությունը: