ԱՄԵՐԻԿՅԱՆ ՌԱԶՄԱՐՇԱՎԱՅԻՆ ՈՒԺԵՐ

Փարիզ, 27 հունիսի 1919թ.

Հարգելի՛ պարոն Նախագահ (Վուդրո Վիլսոն)

Համաձայն պարոն (Հենրի) Մորգենթաուի (Թուրքիայում ԱՄՆ նախկին դեսպան) հետ Ձեր խորհրդակցության և ինձ հետ մի քանի քննարկումների՝ Հայաստանի հետ կապված, մենք հանդես ենք գալիս հետևյալ համատեղ առաջարկություններով, որոնք պետք է հասցվեն պետությունների (Դաշնակից ուժերի) ղեկավարներին՝ նախքան Ձեր մեկնելը.

1) Մենք առաջարկում ենք Հայաստանում նշանակել մեկ ժամանակավոր ռեզիդենտ հանձնակատար, որը կունենա Միացյալ Նահանգների, Մեծ Բրիտանիայի, Ֆրանսիայի և Իտալիայի լիակատար իրավասությունը Հայաստանի դե ֆակտո կառավարության հետ իրենց բոլոր հարաբերություններում՝ որպես այդ կառավարությունների համատեղ ներկայացուցիչ Հայաստանում: Իր պարտականությունների շրջանակում նա կարող է անհրաժեշտ համարել հսկողություն իրականացնելու և խորհրդատվություն տրամադրելու կառավարական տարբեր հարցերի վերաբերյալ և ռուսական, և թուրքական Հայաստանում, ինչպես նաև՝ վերահսկելու օգնության և հայրենադարձության հարցերը՝ մինչ կվճռվի այս տարածքի քաղաքական ճակատագիրը:

2) Եթե տարբեր կառավարությունները համաձայնեն այս ծրագրին, ապա անհապաղ պետք է տեղեկացնել Թուրքիայի և Հայաստանի դե ֆակտո կառավարություններին նրա նշանակման և լիազորությունների մասին: Ավելին, նա կներկայացնի Ամերիկայի օգնության վարչությունը, և Մերձավոր Արևելքի Օգնության հանձնաժողովը ռուսական և թուրքական Հայաստանում կստանձնի ամբողջ պատասխանատվությունը բոլոր աշխատանքների համար:

Այս պաշտոնի համար իդեալական մարդ կլինի գեներալ Հարբորդը, քանի որ, ենթադրում եմ, բոլոր դեպքերում  ցանկալի կլիներ ամերիկացի նշանակել… Ենթադրում եմ նաև, որ այս Առաքելության անձնակազմը անպայմանորեն կազմված կլինի բանակի և նավատորմի սպաներից, որոնք կպահպանեն իրենց կոչումներն ու վարձատրությունները, և  Մերձավոր Արևելքի Օգնության հանձնաժողովը պատրաստ կլինի տրամադրելու միջոցներ, որոնք պահանջվում են կողմնակի ծախսերի համար, մինչև հնարավոր լինի ձեռք բերել նմանատիպ այլ պայմանավորվածություններ:

Հերբերտ Հուվեր

Գեներալ Ջոն Փերշինգը և գեներալ-մայոր Ջեյմս Հարբորդը Սպիտակ տան գործադիր գրասենյակի շենքի դիմաց (այժմ՝ Էյզենհաուերի գործադիր գրասենյակի շենք), որտեղ այն ժամանակ Պատերազմի վարչությունն էր գործում:

Միացյալ Նահանգների բանակի գեներալ Ջոն «Բլեք Ջեք» Փերշինգ (1860-1948թթ.): Գեներալ Փերշինգն ընտրվել էր Նախագահ Վուդրո Վիլսոնի կողմից ծառայելու որպես Առաջին աշխարհամարտի ընթացքում Արևմտյան ճակատում գործող Ամերիկյան ռազմարշավային ուժերի հրամանատար, երբ Միացյալ Նահանգները 1917թ. միացավ ռազմական գործողություններին ընդդեմ Գերմանիայի: Ամերիկյան ուժերը Եվրոպայում հաղթանակի բերելու համար Փերշինգի պաշտոնը բարձրացվեց մինչև բացառիկ կոչում՝ Զորքերի գեներալ. այդ յուրահատուկ պատվին արժանացել է միայն նախագահ Ջորջ Վաշինգտոնը՝ հետմահու: 

Նյութը պատրաստել է Վաշինգտոնի

Հայ Ազգային Ինստիտուտը

Խորագիր՝ #15 (1335) 15.04.2020 - 21.04.2020, Պատմության էջերից