ՍԵՐԺ ՍԱՐԳՍՅԱՆ. «ՉԻ ԿԱՐԵԼԻ ԹՈՒՅԼ ՏԱԼ, ՈՐ ՀԱՐԱՎԱՅԻՆ ԷՆԵՐԳԵՏԻԿ ՄԻՋԱՆՑՔԸ ԴԱՌՆԱ ՆՈՐ ՊԱՏԵՐԱԶՄԻ ՍՆՈՒՑՄԱՆ ԱՂԲՅՈՒՐ»

Երևան, 17 նոյեմբերի 2011թ.

ՀՀ ՊՆ Ազգային ռազմավարական հետազոտությունների ինստիտուտի «ՏԱՐԱԾԱՇՐՋԱՆԱՅԻՆ ԱՆՎՏԱՆԳՈՒԹՅԱՆ ԴԻՆԱՄԻԿԱՆ ՀԱՐԱՎԱՅԻՆ ԿՈՎԿԱՍՈՒՄ» ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ԳԻՏԱԺՈՂՈՎԻ ՄԱՍՆԱԿԻՑՆԵՐԻՆ

Ողջունում եմ «Տարածաշրջանային անվտանգության դինամիկան Հարավային Կովկասում» միջազգային գիտաժողովի մասնակիցներին և հյուրերին: Գիտաժողովի թեմայի կարևորությունը հաստատվում է ինչպես տարածաշրջանի պետությունների անվտանգության շահերով, այնպես էլ ներկա մասնագետների ու փորձագետների հեղինակությամբ ու կշռով:

Հարավային Կովկասում տեղի ունեցող աշխարհաքաղաքական զարգացումները բարդ են և հաճախ դժվար կանխատեսելի՝ ենթակա տարածաշրջանային և արտատարածաշրջանային ուժային կենտրոնների շահերի համադրման ու մրցակցության ազդեցությանը: Այս հանգամանքը տարածաշրջանի պետությունների համար ստեղծում է ինչպես լրացուցիչ հնարավորություններ, այնպես էլ որոշակի մարտահրավերներ:

Հայաստանի արտաքին քաղաքականությունը կառուցված է տարածաշրջանային և գլոբալ դերակատարների հետ փոխշահավետ համագործակցության ու փոխադարձ հարգանքի, նրանց շահերի համադրման տրամաբանությամբ: Մենք վստահ ենք, որ բաց սահմանները և համատեղ տնտեսական ծրագրերի իրականացումը կարող են լավագույն խթան դառնալ փոխըմբռնման ու փոխվստահության մթնոլորտի ձևավորման, հետևաբար նաև քաղաքական խնդիրների կարգավորման համար: Փոխարենը տարածաշրջանի պետությունների միջև բաժանարար գծերի խրախուսմանն ուղղված քաղաքականությունն անխուսափելիորեն կհանգեցնի ամբողջ Հարավային Կովկասում անկայունության ու անվստահության մթնոլորտի ստեղծմանը:

Տարածաշրջանի առջև ծառացած առանցքային մարտահրավերներից են չկարգավորված հակամարտությունները, որ կարոտ են համապարփակ ու վերջնական լուծման: Մենք բազմիցս վերահաստատել ենք մեր անկոտրում համոզմունքը, որ առկա հակամարտությունները կարող են կարգավորվել բացառապես խաղաղ բանակցությունների միջոցով՝ միջազգային իրավունքի հիմնարար սկզբունքների հենքի վրա: Չեմ վարանում կրկնել, որ Լեռնային Ղարաբաղի հիմնախնդրի խաղաղ կարգավորման Հայաստանի համար միակ ընդունելի հարթակը Մինսկի խմբի ձևաչափն է: Մեր խորին համոզմամբ՝ տարածաշրջանում տևական խաղաղություն ու կայունություն կարող են հաստատվել միմիայն Լեռնային Ղարաբաղի ժողովրդի ֆիզիկական անվտանգության և իր ճակատագիրն ինքնուրույն տնօրինելու երաշխավորված ապահովմամբ:

Ադրբեջանի սանձազերծած սպառազինությունների մրցավազքը, Եվրոպայում սովորական սպառազինությունների մասին պայմանագրով նախատեսված առաստաղների բազմակի գերազանցումը մտահոգիչ հանգամանք է ոչ միայն Հայաստանի, ոչ միայն Հարավային Կովկասի, այլև առավել լայն ընդգրկմամբ՝ տարածաշրջանի անվտանգության տեսանկյունից: Ստեղծված պայմաններում Հայաստանը հարկադրված է առավել մեծ ուշադրություն դարձնել իր պաշտպանական համակարգի արդիականացմանը` որպես տարածաշրջանում ռազմատենչ նկրտումների զսպման ու կայունության ապահովման կարևոր գործոնի:

Հարավային Կովկասի աշխարհաքաղաքական զարգացումներում էական դեր ունի նաև էներգետիկ գործոնը: Հայաստանն ըմբռնումով է մոտենում էներգակիրների մատակարարման աղբյուրների և ուղիների բազմազանեցմանը միտված քաղաքականությանը: Այդուհանդերձ, նոր էներգետիկ ծրագրերը չպետք է օգտագործվեն տարածաշրջանում ձևավորված ուժային հաշվեկշռի խախտման նպատակով: Նման քաղաքականությունը ոչ միայն սպառնալիք է տարածաշրջանի առանձին պետությունների անվտանգության համար, այլև կարող է լրջորեն վտանգել էներգետիկ տարանցման ուղիների անխափան գործունեությունը: Չի կարելի թույլ տալ, որ Հարավային էներգետիկ միջանցքը դառնա նոր պատերազմի սնուցման աղբյուր: Դա չի բխում ոչ տարածաշրջանի անվտանգության և ոչ էլ նավթային ու գազային ընկերությունների շահերից:

Մեր օրերում անվտանգության և զարգացման փոխկապակցվածությունն այլևս աքսիոմ է: Հենց այս նկատառումից ելնելով էր, որ 2008 թվականին մենք նախաձեռնեցինք Հայաստան-Թուրքիա հարաբերությունների կարգավորման գործընթացը` որպես առաջին քայլ առաջարկելով հաստատել դիվանագիտական հարաբերություններ և բացել սահմանները՝ առանց նախապայմանների:
Հայաստանն այսօր էլ հավատարիմ է այն սկզբունքներին, որոնք հռչակել էր այդ գործընթացը նախաձեռնելիս: Եվ պետք է նշել, որ միջազգային-իրավական պարտավորությունները կյանքի կոչելու համար այսօր Թուրքիայից պահանջվում է անհրաժեշտ քաղաքական կամք:

Կարևորելով պետական մակարդակով ռազմավարական որոշումների ընդունման ժամանակ մասնագիտական խորհրդատվական աջակցության նշանակությունը` Հայաստանն արժևորում է միջազգային հեղինակավոր վերլուծաբանների մասնակցությամբ գիտաժողովները, քանի որ դրանք հնարավորություն են ընձեռում փորձագիտական մակարդակով քննարկելու տարածաշրջանում առկա խնդիրները և առաջարկելու հնարավոր լուծումներ:

Գիտաժողովին մաղթում եմ հաջողություններ և արդյունավետ աշխատանք:

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՆԱԽԱԳԱՀ
ՍԵՐԺ ՍԱՐԳՍՅԱՆ