Խորհրդային Միության հերոս Սուրեն Առաքելյանի թոռան՝ արդարադատության գնդապետ Վազգեն Առաքելյանի համար Հայաստանի Հանրապետության անկախության օրը կրկնակի խորհուրդ ունի։ 68 տարի առաջ՝ 1943թ. սեպտեմբերի 21-ին, ֆաշիստական զորքերից Անապայի ազատագրության մարտերում արիաբար զոհվեց ու հերոսացավ Սուրեն Առաքելյանը։ Այս տարի սեպտեմբերի 21-ին Վազգեն Առաքելյանը Անապայում էր, գնացել էր ծաղիկներ դնելու պապի հուշարձանին, ոգեկոչելու նրա հիշատակը եւ Հայաստանի անկախության 20-ամյա հոբելյանի ավետիսը տանելու հերոս հայորդուն։

Հրանտ Գրիգորի Հովհաննիսյանը ծնվել է 1918թ. դեկտեմբերի 25-ին Մարտունու շրջանի Լիճք գյուղում: Բազմազավակ ընտանիքը հազիվ էր ծայրը ծայրին հասցնում, բայց երբ այդ բոկոտն, զրկանքներով մեծացող տղան գնաց դպրոց, բոլորին զարմացրեց ոչ միայն հրաշալի ունակություններով եւ ֆենոմենալ հիշողությամբ, այլեւ գիտելիքների հանդեպ զարմանալի ձգողականությամբ, որը պահպանեց ողջ կյանքի ընթացքում: Ձմեռվա ցուրտ երեկոներին սառած ոտքերը թոնրի մեջ կախած` նա կարդում էր մոմի լույսի ներքո` գիրքը ծնկներին: Ոչինչ չէր կարող շեղել կամ կտրել նրան այդ զբաղմունքից: Ուսման ընթացքում նա երեք անգամ ուռչել է սովից, սակայն դպրոցում միշտ գերազանց է սովորել:

Հայաստանի քսանամյա հանրապետության առաջին զինվորներից էր Վարդան Հովհաննիսյանը` քսանամյա մի պատանի, որ վճռել էր իր ճակատագիրը տնօրինել, ինչպես վայել է հասուն տղամարդուն:
Սեպտեմբերի 15-ին Երեւանի պետական համալսարանի տնտեսագիտության ֆակուլտետի լսարանում, որը կրում է նրա անունը, տեղի ունեցավ հիշատակի օր: Ներկա էին Վարդանի մարտական ընկերներն ու հարազատները, պաշտպանության նախարարության ներկայացուցիչներ, աշակերտներ Երեւանի թիվ 142 միջնակարգ դպրոցից, որտեղ սովորել եւ գերազանցությամբ ուսումը ավարտել էր ազատամարտիկը, ուսանողներ:

Ազատամարտիկ Հենրիկ Սեւումյանը ընտանիքով Արցախի Մարտունու շրջանի Կարմիր Շուկա ավանում է ապրում։ Ազատամարտի օրերին ավանի ինքնապաշտպանական մարտերում ցուցաբերած նրա արիության մասին շատերը գիտեն։
-Եթե Կարմիր Շուկան կարողացել է դիմանալ պատերազմի կրակներում ու մնալ անառիկ, ապա նաև` ավանի կամավորական ջոկատի հրամանատար Հենրիկ Սեւումյանի շնորհիվ,- ասում է Մանվել Ավագյանը։ Նա Շեխեր գյուղից է, Հենրիկի մարտական ընկերը։

ՀՈՄԵՐՈՍ ՂԱՐԻԲՅԱՆԻ Նիկոլայ հայրը շրջանի մոլիբդենի հանքերի կապի հանգույցի պետն էր ու որդուն շատ բան էր սովորեցրել: Զորակոչվելիս Մոսկվայի զինվորական օկրուգում զարմացել էին, որ Հոմերոսը որչափ վարժ է տիրապետում Մորզեի այբուբենին և իսկույն ՀՕՊ զորամասում ռադիոկայանի պետ էին նշանակել: Հետո միշտ աշխատեց Սիսիանի շրջանային կապի հանգույցում:
Երբ շրջանի ջրամբարներից մեկում ջրի մակարդակը բարձրացավ՝ ստեղծելով հեղեղման վտանգ, որի դեպքում կավերվեր նաև քաղաքի կապի հանգույցը, Հոմերոսին ուղարկեցին Երևան` հզոր Ռ-140 ռադիոկայանք բերելու, որին տիրապետելու համար նաեւ դասընթացներ ավարտեց:

Արցախյան շարժման, ապա ազատամարտի ողջ ընթացքում մարտական գործողությունների կապի ապահովման ասպարեզում անօրինակ նվիրումով ու մասնագիտական բացառիկ ունակություններով առանձնացավ կապավոր Սերգեյ ԱԹԱՐԲԵԿՅԱՆԸ:
Սերգեյն ու իր Հռիփսիմե կինն առաջին կարգի ռադիստներ են: Հայրը՝ Արամ Աթարբեկյանը, վաստակավոր ավիատոր էր: Ղեկավարեց «Էրեբունի» օդանավակայանի շինարարությունը, ապա մինչև կյանքի վերջն աշխատեց այնտեղ:

Իվան (Հովհաննես) Աղայանցը ծնվել է 1911 թվականի օգոստոսի 28-ին Գանձակում (Կիրովաբադ), ուսուցչի ընտանիքում։ Դեռ մանկուց բժշկուհի քույրը եղբոր մեջ սերմանել է հետաքրքրություն լեզուներ սովորելու նկատմամբ, իսկ չեկիստ եղբայրներն ամեն կերպ ձգտում էին իրենց ճանապարհով տանել եղբորը, որը, հնարամտորեն ընտրեց ոսկե միջինը՝ չնեղացրեց ոչ քրոջը, ոչ էլ եղբայրներին… Արդեն չափահաս, Աղայանցը ազատ հաղորդակցվում էր ֆրանսերեն, իսպաներեն, պարսկերեն, թուրքերեն, բավականին լավ գիտեր նաեւ անգլերեն ու իտալերեն։