Ադրբեջանի պաշտպանական գերատեսչության քարոզչական ծառայությունը շարունակում է լուրեր տարածել, թե իբր ղարաբաղյան կողմը շփման գոտու տարբեր հատվածներում պարբերաբար խախտում է հրադադարի ռեժիմը: Որքանո՞վ են նման տեղեկությունները համապատասխանում իրականությանը և ի՞նչ նպատակ է հետապնդում Բաքվի կողմից շրջանառվող այսօրինակ տեղեկատվությունը: Փորձենք պարզաբանել:
Որ հատկապես վերջին շրջանում ղարաբաղա-ադրբեջանական հակամարտ զորքերի շփման գծում հրադադարի ռեժիմի խախտման դեպքերն առավել հաճախակի բնույթ են կրում, ակնհայտ է:

19-րդ դարում եվրոպական երկրները եւ Ռուսաստանը մի քանի անգամ միջամտեցին եւ փրկեցին ոչնչացման եզրին կանգնած ժողովուրդներին։ Օրինակ՝ Ռուսաստանի միջամտության շնորհիվ ստեղծվեց անկախ հունական պետությունը, Ռուսաստանի ջանքերով հիմք դրվեց անկախ բուլղարական պետությանը։ Ֆրանսիան 1860-ին կանգնեցրեց քրիստոնյա ազգաբնակչության կոտորածը ժամանակակից Սիրիայի եւ Լիբանանի տարածքում։ Եվրոպական երկրների եւ Ռուսաստանի ճնշմամբ կանգնեցվեցին Աբդուլ Համիդի կազմակերպած հայերի զանգվածային կոտորածները, որոնք դիտարկվում են ցեղասպանության առաջին փուլ։ Ես այդ շրջանի դեպքերը բնութագրում եմ որպես անավարտ ցեղասպանություն։

Ամեն օր չէ, որ Ադրբեջանում ազգային անվտանգության նախարարի տեղակալ են աշխատանքից ազատում: Ուստի ապրիլի 11-ը, երբ Իլհամ Ալիեւի հրամանագրով ազգային անվտանգության փոխնախարար գեներալ-մայոր Ալի Նաղիեւը ազատվեց զբաղեցրած պաշտոնից, մտորումների առիթ է տալիս: Հետաքրքիրը պաշտոնից ազատելու պատճառն է, որից, թերեւս, կարելի է պատկերացում կազմել պետության եւ իշխանության առաջ ծառացած լուրջ խնդիրների մասին: Ուստի փորձենք կռահել Ադրբեջանի նախագահի որոշման շարժառիթը:

Հայաստանի Հանրապետությունը երկարատեւ ու չլուծվող հակամարտության մեջ է Թուրքիայի հետ։ Ուստի Թուրքիայի քաղաքական համակարգն ու պետական գաղափարախոսությունը համարժեքորեն գնահատելու հարցը խիստ կարեւոր է հայկական պետության միջազգային ճիշտ դիրքավորման ու գրագետ արտաքին քաղաքականության կառուցման համար։
Օսմանյան կայսրության փլատակների վրա առաջացած Թուրքիայի Հանրապետությունը արեւմուտքում ավանդականորեն ներկայացվում է իբրեւ մահմեդական աշխարհիկ ժողովրդավարական պետություն։

1915 թվականից հետո ամեն հայ կյանքում գոնե մեկ անգամ փորձում է հասկանալ, թե ի՞նչ կատարվեց եւ ինչո՞ւ: Իսկ քանի որ դա հնարավոր չէ միանգամից, պատասխան գտնելը հաճախ կյանքի գործ է դառնում: Եւ նույնիսկ ոչ թե մի կյանքի, այլ` սերունդների:
Թվում է, թե ցեղասպանության պատճառների մասին արդեն շատ բան է հայտնի: Ստվարածավալ գրականության մեջ քննության են առնվում երեւույթի հիմնականում քաղաքական ու տնտեսական պատճառները: Մինչդեռ գլխավոր խնդիրը ցեղասպանություն իրագործողների հոգեբանությունը հասկանալն է, քանզի քաղաքական ու տնտեսական շահի համար կարելի է սպանել, բայց սպանությունը ՀԱՃՈՒՅՔԻ վերածելը արդեն բացատրություն է պահանջում:

Ստեփանակերտի օդանավակայանի բացման հեռանկարն Ադրբեջանին հանգիստ չի տալիս: Այնտեղ շարունակում են ակտիվորեն քննարկել դրա հետեւանքներն Ադրբեջանի համար: Ռազմական փորձագետ Իլդիրիմ Մամեդովի կարծիքով, «նոր ավիահամալիրը կարող է օգտագործվել ռազմաճակատային ավիացիային ցամաքից աջակցելու համար»: Մամեդովը նշում է, որ Ստեփանակերտի քաղաքացիական օդանավակայանը «երկակի նշանակության» օբյեկտ է, որտեղ կարող են տեղակայվել նաեւ ռազմական ինքնաթիռներ: Ըստ փորձագետի` հենց դա պետք է լինի Ադրբեջանի անհանգստության իրական պատճառը («novosti.az», 04.04.2011):

Ապրիլի 16-ին Ադրբեջան այցելեց ամերիկյան մի կազմակերպության ղեկավար, որն անվանում են «ստվերային ԿՀՎ (Կենտրոնական հետախուզական վարչություն)»: Խոսքը «Stratfor» մասնավոր գիտական կորպորացիայի` հետախուզական-վերլուծական կենտրոնի հիմնադիր և գործադիր տնօրեն, քաղաքագետ Ջորջ Ֆրիդմանի մասին է:
Այցն ուշագրավ է կազմակերպության ազդեցիկության ու հեղինակավոր լինելու առումով: ԱՄՆ Օստին քաղաքում (Տեխասի նահանգ) գտնվող կենտրոնը ԶԼՄ-ներից և այլ աղբյուրներից ստացված տեղեկության հիման վրա կատարում է աշխարհաքաղաքական և տնտեսական կանխատեսումներ («Stratfor» անվանումն անգլերեն «ռազմավարական կանխատեսում» արտահայտության հապավումն է):