Ռազմաքաղաքական
Մեր նախորդ հոդվածում («Իրանի բնական հակառակորդները», «Հայ զինվոր», թիվ 44) առաջ քաշեցինք այն վարկածը, թե թալիբները և փուշտունները, առհասարակ, ունենալով հավանաբար հրեական ծագում, կարող են ստանձնել Իսրայելի շահերը Կենտրոնասիական տարածաշրջանում առաջ տանողի դերը: Հարց է ծագում` թեև Իսրայելն ու Աֆղանստանը դիվանագիտական հարաբերություններ չունեն, այդուհանդերձ կա՞ն, արդյոք, Իսրայելի և Աֆղանստանի համագործակցության այնպիսի նախադրյալներ, որոնց հիման վրա կարելի է նման ենթադրություն անել: Ստորև կփորձենք պատասխանել այդ հարցին` օգտվելով «www.izrus.co.il» կայքում 2008 թ. հրապարակված տվյալներից:
Հնարավոր է, որ 2014 թ. Աֆղանստանում դարձյալ իշխանության գան թալիբները: Մեր նախորդ հոդվածում («Աֆղանստանը` աշխարհաքաղաքական գործի՞ք», «Հայ զինվոր», թիվ 43) նշել ենք, որ նրանք կարող են ապակայունացնել իրավիճակը նաև Իրանում: Ըստ այդմ, հարց է ծագում` ի՞նչ բնույթ կարող են ստանալ Իրանի և իշխանության եկած թալիբների հարաբերությունները:
ԱՄՆ-ը և իր դաշնակիցները 2014 թ. Աֆղանստանից դուրս կբերեն իրենց զինված ուժերը: Այս առթիվ վերլուծաբանները փորձում են պատասխանել երկու հարցի. ա) ի՞նչ արդյունք տվեց 2001-2013 թթ. օտարերկրյա զինված ուժերի ներկայությունն Աֆղանստանում, բ) այդ երկրում և Կենտրոնական Ասիայի տարածաշրջանում ի՞նչ կկատարվի օտարերկրյա զորքերի դուրսբերումից հետո: Ըստ առաջին հարցի վերաբերյալ իրենց դիրքորոշումների` վերլուծաբաններին կարելի է բաժանել լավատեսների և հոռետեսների:
Աֆղանստանից Անվտանգության աջակցման միջազգային ուժերի (ԱԱՄՈՒ) զորախմբերի դուրսբերման ամենաակտիվ շրջանը (փորձագետների գնահատմամբ) արդեն սկսվել է (այս տարվա սեպտեմբերից) և շարունակվելու է մինչև 2014 թ. հոկտեմբերը: Որոշ վերլուծաբաններ այդ ռազմագործողությունն իրավացիորեն համարում են աննախադեպ` իր բարդությամբ և ծախսատարությամբ:
ՆԱՏՕ-ի անդամ երկրները փորձում են նվազագույնի հասցնել օդային փոխադրումները, քանի որ դա ամենաթանկ տարբերակն է (5-7 անգամ ավելի թանկ, քան ծովով և 3-4 անգամ ավելի թանկ, քան երկաթուղով): Տնտեսումն օրախնդիր է, մանավանդ, եթե նկատի ունենանք, որ դաշինքի անդամ մի շարք երկրներում տնտեսական ճգնաժամ է:
Սեպտեմբերի 30-ին Իրանում հրազենով սպանվեց Իսլամական հեղափոխության պահապանների կորպուսի կիբեռանվտանգության ստորաբաժանման շտաբի պետ Մոջտաբ Ահմադին: Ըստ նախնական տվյալների` հանցագործները եղել են մոտոցիկլետներով: Դա հիմք է տալիս կասկածելու, որ Իրանում գործող ահաբեկչական կազմակերպություններից մեկի` Իրանական ժողովրդի մոջահեդների կազմակերպության (ԻԺՄԿ) մատը խառն է:
Միլիարդավոր նավթադոլարների մեջ լողացող, սակայն բարոյականությունից զուրկ Ադրբեջանն զբաղված է ահռելի գումարներ բաժանելով բոլոր նրանց, ովքեր պատրաստ են ուշադրություն դարձնել նրա քարոզչությանը:
Բաքվի կաշառակերության սխեման, որն ամբողջ աշխարհում հայտնի է որպես «խավիարային դիվանագիտություն», այժմ էլ իր թակարդն է գցել Վաշինգտոնի ազդեցիկ վերնախավին: Ըստ երևույթին, ամերիկացիների պակաս չի զգացվում, որոնք պատրաստ են իրենց հոգիները ծախել ինչ-որ գումարի համար: Ադրբեջանը, որպես լոբբինգի ասպարեզում նորելուկ, արագորեն սովորեց այդ ոլորտի հնարքներն իր «ավագ եղբայր» Թուրքիայից` քաղաքական խաբեությանը քաջատեղյակ վարպետից:
Այս տարվա հունիսի վերջին լրատվամիջոցները տեղեկացրին, որ Իսրայելի խորհրդարանը` Կնեսետը, կարող է փոխել պետական խորհրդանշանները (այդ թվում ազգային օրհներգն ու դրոշը), որպեսզի երկրի արաբ բնակչությունը նույնպես կարողանա դրանք համարել իրենը: Իսկապես. իսրայելցի որևէ արաբ չի կարող երբևէ ոգեշնչվել, օրինակ՝ Իսրայելի օրհներգով, որում ասվում է. «Քանի կրծքում դեռ արթուն է հոգին հրեայի// Եվ դեպի Արևելք ու առաջ, Սիոնին է ուղղված իր հայացքը,// Ուրեմն՝ դեռ վառ է այն հույսը,// Որ երկու հազար տարեկան է`// Ազատ ժողովուրդ լինել իր հողում, // Սիոնի, Երուսաղեմի երկրում»: