1933 թվականին՝ Հիտլերի՝ իշխանության գալուց գրեթե անմիջապես հետո, այն ժամանակ դեռ անհայտ Լատվիայից ուսումնառության նպատակով Բեռլին ժամանեց 18-ամյա համեստ մի պատանի՝ Սերգեյ Վրոնսկին: Արեւմտյան խստաբարո չափանիշներով՝ նրա ծագումն ու անցյալը միանգամայն հաջող քննություն էին բռնում: Հայրը՝ կոմս Ալեքսեյ Վրոնսկին, հինավուրց լեհական ազնվականական տոհմի շառավիղ էր, որի նախնիները Ռուսաստանում հաստատվել էին դեռեւս 17-րդ դարում: 1917 թ. Հոկտեմբերից առաջ գեներալի կոչում ունեցող ավագ Վրոնսկին զբաղեցնում էր ռուսաստանյան Գլխավոր շտաբի ծածկագրական բաժնի պետի պատասխանատու պաշտոնը: Որպես պրոֆեսիոնալ (բացի ծածկագրման արվեստից՝ նա տիրապետում էր 42 լեզուների)՝ նրան բարձր էին գնահատում ոչ միայն գործընկերները, այլեւ նույնիսկ բոլշեւիկները, որոնց եւս հեղափոխությունից հետո նա մի շարք կարեւոր ծառայություններ մատուցեց:

Վերջերս ֆրանսիական Airbus Defence and Space ընկերությունը ադրբեջանական Ազերկոսմոս ընկերության պատվերով արբանյակ է դուրս բերել ուղեծիր: Ինչպես հայտնել է Ադրբեջանի կապի և բարձր տեխնոլոգիաների նախարար Ալի Աբասովը, SPOT-7 արբանյակը նախատեսված է երկրի մակերևույթի զննման համար, այն հնարավորություն կտա բարձրորակ և հստակ պատկերներ ստանալ: Պաշտոնական տվյալներով՝ արբանյակը անխափան կաշխատի տասը տարի: Այս լուրը բուռն քննարկումների առիթ հանդիսացավ, շատերը նշում են, որ արբանյակը հետախուզական է և լայնորեն կկիրառվի ՀՀ և ԼՂՀ դեմ: Ընդհուպ այն աստիճանի, որ կկարողանա լուսանկարել դիրքապահ զինվորին իր հաստիքային զենքով: Իսկ ի՞նչ է կատարվել իրականում, ի՞նչ հնարավորություններ ունի այդ արբանյակը և արդյո՞ք վտանգ է ներկայացնում հայկական կողմի համար: Հարցն ուսումնասիրենք՝ հիմնվելով բաց աղբյուրներից վերցված տեխնիկական տվյալների, մասնագիտական կարծիքների վրա:

ՀՀ ԶՈՒ մարտական կանոնագրքում կա այսպիսի տերմին՝ «մարտից դուրս գալը» և «ետ քաշվելը»։ Մարտավարման այս ձևը մարտական պատրաստության պարապմունքների, շտաբային մարզումների, ինչու չէ, նաև գումարտակային, վաշտային զորավարժությունների ժամանակ չի մշակվում։ Մարտի վարման այս ձևը կարևոր տեղ է գրավում մարտական պատրաստության ժամանակ, քանի որ պատերազմական գործողությունների սկզբնական փուլում՝ հատկապես ազատագրված տարածքներում, որտեղ հնարավոր են հակառակորդի հիմնական հարվածները, մարտական գործողությունները կարող են վարվել հենց այս տարբերակով։

Թեւավոր հրթիռով այսօր ոչ մեկին չես զարմացնի: Այն կարելի է սարքել նույնիսկ տնային պայմաններում, ձեռքի տակ եղած նյութերով: Նորզելանդացի Բրյուս Սիմփսոնը հենց այդպես էլ արել է: Սիմփսոնի հրթիռը, որ գործում է նույն սկզբունքով, ինչ գերմանական «Ֆաու-1»-ը, մինչեւ 640 կմ/ժ արագություն է հավաքում: Նպատակակետին հարվածելու ճշգրտությունը 100 մետր է: Ընդ որում, հրթիռի պատրաստումը Սիմփսոնի վրա նստել է 5 հազար դոլար՝ շատ ավելի քիչ, քան զինվորականներն են վճարում նման սարքի համար: Կառավարող էլեկտրոնիկան, նավարկման համակարգը, նշանառության եւ կապի համակարգի մասերը նորզելանդացին ձեռք է բերել Ինտերնետի միջոցով, արտասահմանից (պատվերները տեղ են հասել երկու շաբաթվա ընթացքում եւ ուշադրություն չեն գրավել մաքսատունն անցնելիս): Մասնագետները բարձր են գնահատել Սիմփսոնի աշխատանքը եւ խոստովանել են, որ նրա հրթիռը միանգամայն մարտունակ է:

Պակիստանի ծովուժի «Ագոստա 90Վ» դիզել-էլեկտրական սուզանավը կառուցվել է Մեծ Բրիտանիայի Շերբուրի նավաշինարանում։ Նավատորմի մարտակազմում է 1999թ. սեպտեմբերի 6-ից։ Ռազմանավի մարտավարական-տեխնիկական բնութագրերն են. վերջրյա ջրատարողությունը 1510 տ է, ստորջրյան՝ 1760 տ, երկարությունը՝ 67,6 մ, լայնությունը՝ 6,8 մ, ընկղմվածությունը՝ 5,4 մ։ Գլխավոր էներգետիկ կայանքը ներառում է երկու դիզելային շարժիչ՝ 6300 ձիաուժ ընդհանուր հզորությամբ եւ էլեկտրաշարժիչ՝ 3000 ձիաուժ հզորությամբ։

Արգենտինայի ծովուժի Դ 10 «Ալմիրանտե Բրաուն» ականակիրը կառուցվել է Գերմանիայի Համբուրգի նավաշինարանում, արգենտինական նավատորմի մարտակազմին հանձնվել 1983թ. հունվարի 26-ին։ Ռազմանավի մարտավարական-տեխնիկական բնութագրերն են. լրիվ ջրատարողությունը 3360 տ է, ստանդարտը՝ 2900 տ, երկարությունը՝ 125,9 մ, լայնությունը՝ 14 մ, ընկղմվածությունը՝ 5,8 մ։ Երկգլանավոր էներգետիկ կայանքը ներառում է չորս գազատուրբինային շարժիչ՝ 61800 ձիաուժ ընդհանուր հզորությամբ։ Ընթացքի առավելագույն արագությունը 30,5 հանգույց է, նավարկության հեռավորությունը 4500 մղոն՝ 18 հանգույց արագության առկայությամբ։ Սպառազինված է հականավային, հրետանային կայանքներով, զենիթահրթիռային համալիրով, տորպեդային սարքերով, ռադիոէլեկտրոնային պայքարի միջոցներով։ Անձնակազմը 200 հոգի է, այդ թվում՝ 26 սպա։

ԱՄՆ ռազմական ղեկավարությունը, որ մտադիր է ստեղծել կատարյալ, անվախ մարտիկներ, գիտնականների առջեւ խնդիր է դրել «ստանալ» «չքնող զինվորիկներ»: Պենտագոնում համոզված են. «Ռազմական ակտիվ գործողությունների ժամանակ քնի անհրաժեշտության վերացումն արմատապես կփոխի պատերազմ մղելու ռազմավարությունն ու մարտավարությունը»: Գիտնականների առջեւ խնդիր է դրվել՝ այնպես անել, որ զինվորի քունը չտանի հակաահաբեկչական գործողության ողջ ընթացքում: Նվազագույնը՝ գոնե մեկ շաբաթ: