Զորամասի հրամանատարի տեղակալ գնդապետ Վ.Հարությունյանի աշխատասենյակում ենք: Ներս է մտնում մի լեյտենանտ, հստակ զեկուցում որոշակի խնդրի մասին, ներկայացնում իր մոտեցումները տվյալ հարցի շուրջ: Ստանալով համապատասխան ցուցումներ` գնում է ստորաբաժանում` օրվա կարգացուցակով նախատեսված միջոցառումները կատարելու: Գնդապետ Հարությունյանը միանգամից աշխուժանում է, ոգևորված ներկայացնում է երիտասարդ սպային.

Ազատագրական կռվի ժամանակ գյուղը երեք անգամ ձեռքից ձեռք է անցել, երեք անգամ մարտերը շարունակվել են գյուղի մատույցներում եւ գյուղի մեջ. «Երբ շենը վերջնականապես ազատագրեցինք, ամենուր շատ վատ վիճակ էր,- հիշում է փոխգնդապետ Ալիկ Սարգսյանը: Բայց ես, չգիտես ինչու, գյուղի վերքերը չտեսա: Կամ դրանք «բուժվել» էին, կամ էլ տարվել էի բնության գեղեցկությամբ, գետի վրայով ձգվող հին ու նոր կամուրջների համադրությամբ, ջրամբարի ու հիդրոէլեկտրակայանի կարևորության գնահատմամբ: Իրոք, սահմանին «կպած» այս գյուղում ՋԷԿ-ի գոյությունն արդեն իսկ լավ է: Եթե ճանապարհներն էլ ասֆալտապատվեն, ապա գյուղը կբարգավաճի: Եթե հեռացածները անգամ չվերադառնան՝ տեղում մնացածները հաստատ չեն հեռանա: Ո՞ւր գնան, երբ հենց ծննդավայրում հարազատ հողն ու ջուրը ձեռքի թեթև մի հպումով եդեմական այգիներ են արարում»:

Ադրբեջանը միշտ էլ մեզնից ավելի շատ ռազմական տեխնիկա, զենք-զինամթերք է ունեցել, չափազանց շատ, իսկ նրա սանձազերծած պատերազմի արդյունքը բոլորին է հայտնի: Կարծում եմ՝ մեր իշխանությունները երբեք թույլ չեն տա, որ ռազմատենչ ու ամպագոռգոռ հայտարարություններով հանդես եկող երկիրը սպառազինության հարցում մեր նկատմամբ լուրջ առավելություններ ունենա: Օրինակ` նրանք ունեն շատ ուղղաթիռներ և ինքնաթիռներ, իսկ մենք՝ հզոր ՀՕՊ համակարգ: Հարց է առաջանում՝ ի՞նչ են անելու այդ զենքերը, ասենք՝ «Սմերչը», որի մասին այդքան շատ են խոսում: Օգտագործելո՞ւ են, կրակելո՞ւ են, իսկ հետո՞, չէ՞ որ նրանց բազմաթիվ բնակավայրեր գտնվում են մեր հրետանային միջոցների ուղիղ նշանառության տակ: Ի՞նչ է, մենք չե՞նք կրակելու, չե՞նք ոչնչացնելու նրանց կրակային միջոցները… Մենք գերադասում ենք աշխատել և բարձրացնել մեր զորքերի մարտունակությունը:

Ավագ ենթասպա ՊՈԼԻՆԱ ԳՐԻԳՈՐՅԱՆԸ պաշտպանության բանակի հրետանային զորամասերից մեկի դեղատան պետն է. ոտքից գլուխ զինվորական, ոտքից գլուխ կին, մայր… Մասնակցել է Արցախյան պատերազմին, ծառայության մեջ է ազգային բանակի ստեղծման առաջին իսկ օրվանից:

ՀՀ պետական սահմանի պահպանությունն առանձնահատուկ է, քանի որ պահպանվում է երեք տարբեր գերատեսչությունների՝ ՀՀ պաշտպանության նախարարության, ՌԴ ԱԴԾ սահմանապահ ծառայության եւ ՀՀ ԱԱԾ սահմանապահ զորքերի ստորաբաժանումների կողմից: Պետական սահմանը ձգվում է 1728 կմ, գեներալ-մայոր ԱՐՄԵՆ ԱԲՐԱՀԱՄՅԱՆԻ հրամանատարությամբ գործող սահմանապահ զորքերն իրենց մարտա-ծառայողական գործունեությունն իրականացնում են պետական սահմանի 400 կմ հատվածում: 21 տարի է, ինչ ՀՀ սահմանապահ զորքերը գոյություն ունեն եւ, ապահովված լինելով որակյալ կադրերով, արդեն գործում են մասնագիտական հիմքի վրա:

Անկասկած ՄՄ-21-ը լավագույն հրետանային զորամասի կարևոր և մարտունակ ստորաբաժանումներից է: Այն արագաշարժ է, մանևրող և առանձնանում է կրակի արդյունավետությամբ:
Զորամասի ուսումնական կետերից մեկում հերթական գործնական պարապունքն էր ընթանում: Մարտկոցի ավագ սպա լեյտենանտ Դավիթ Գրիգորյանը տարեվերջյան ամփոփիչ քննություններից առաջ հրետանային հաշվարկների տեսական գիտելիքներն ու դրանք գործնական աշխատանքում կիրառելու հնարավորություններն էր ստուգում: Հաճելի էր լսել զինվորների վարժ պատասխանը, հետևել գործողությունների արագությանը: Ոչինչ, որ տղաների մի մասը գրական հայերենին լավ չի տիրապետում, կարևորն այն է, որ սպան գոհ լինի իր զինվորների պատասխաններից, առաջադրանքի կատարումից:

Տասնվեց տարի առաջ էր… Գնդի գրադարանը մի փոքրիկ անկյուն էր զբաղեցնում բուժկետի վերևի հարկում, որի պատուհանը բացվում էր զորամասի վրա: Գրքերը շատ չէին ու, ճիշտը որ ասեմ, առանձնապես ընթերցող էլ չկար: Պատերազմից շատ չէր անցել, մարտական գնդի անելիքներն ու խնդիրներն էլ այլ էին… Գիրք, գրադարան հիշող չկար: Սակայն գնդի կյանքը իմ աչքի առջև էր, առաջ էր գնում իր հունով: Երկրորդ հարկի իմ «գրադարանի» պատուհանից ժամեր շարունակ հետևում էի անցնող ու դարձող ռազմական մեքենաներին, տեխնիկային, հետևում էի սպաներին, հրամանատարներին, որոնք ասես իմ աչքի առաջ մեծանում-հասունանում էին… Ես բոլորին տեսնում, հեռվից ճանաչում էի, բայց ինձ հիշող չկար…