Ազգային բանակ
Վահան գյուղից դուրս է գալիս ճանապարհը ու գնում դեպի դիրքեր։ Ասֆալտապատ ճանապարհը տեղ-տեղ արդեն նման է կարկատած շորի։ Այն հիշեցնում է անցած-գնացած օրերի մասին։ Այս ճանապարհն է Վահան գյուղը կապել Արծվաշենին։ Հասնելով դիրքեր՝ ճանապարհը ճյուղավորվում է աջ և ձախ ձգված դիրքերի ուղղությամբ, իսկ մայր ճանապարհը ոլոր-մոլոր մեկ ձորն է իջնում, մեկ թեքվում-բարձրանում սարալանջերով ու թելի նման գնում-փաթաթվում իր կծիկին։ Մտնում է Արծվաշեն ու մոլորվում երբեմնի ճոխ ու ծաղկուն գյուղի փողոցներում, ամայի, ավերակ տներում։ Ավերակ, սակայն իշխող, վեհ ու հպարտ կանգնած է ադրբեջանական այն 20-ից ավելի բնակավայրերի մեջ։
«Ձեր որդին՝ Գևորգ Գևորգյանը, հաղթահարելով բոլոր դժվարությունները, դարձավ «Փոքր Մհեր» կրթահամալիրի սան` ՀԱՅԿԱԶՈՒՆ: Հպարտացե՛ք նրանով: Հայտնե՛ք բոլորին, որ նրանք ևս հպարտանան Ձեր որդով, քանի որ նա այն սակավաթիվ անձանցից է, ով դպրոցական հասակից իրեն նվիրաբերել է հայրենիքին ծառայելու սուրբ գործին»:
Այսպես էր սկսվում նամակը, որ Գևորգի մայրը` Լուսինե Աղեկյանը, ստացավ կրթահամալիրից: Նամակն ընթերցելիս նա բազմիցս հուզվել էր, գուցե նաև թաքուն արտասվել, բայց և հպարտության ու հրճվանքի անթաքույց զգացում էր ապրել: Ուրեմն՝ ճիշտ է վարվել, երբ երկար քննարկումներից, ապագայի տարբեր ծրագրեր ծանրութեթև անելուց հետո ընդունել է որդու որոշումը` ընտրել ապագա զինվորականի ուղին:
Ձևավորված կարծիքի համաձայն՝ բանակի ամենամարտունակ ուժը հետախուզական զորամասերն ու ստորաբաժանումներն են։ Մեծ է վստահությունը նրանց նկատմամբ, և դժվար է պատկերացնել բանակն առանց հետախույզների և հետախուզական ստորաբաժանումների։ Հենց այդ պատճառով էլ մեր ազգային բանակում Հետախույզի օրը տոնական է ինչպես ԶՈՒ ԳՇ համանուն վարչության և ենթակա զորամասերի, այնպես էլ մյուս զորատեսակների՝ հատկապես հրաձգային ու մոտոհրաձգային զորամասերի, հետախուզական ստորաբաժանումների համար։ Անտարակույս, զորատեսակի առաջատարը գնդապետ Վ. Գրիգորյանի հրամանատարությամբ գործող զորամասն է, որը, կազմավորվելով Արցախյան ազատամարտի օրերին, իր ծանրակշիռ ներդրումն ունեցավ հայոց նոր պետականության ռազմարվեստի պատմության մեջ։
ՀՀ զինված ուժերը նշեցին մեր բանակի ամենահզոր կրակային ուժի և զորատեսակի՝ հրթիռահրետանային զորքերի տոնը՝ հոկտեմբերի 19-ը, և այսօր մենք արդեն նշում ենք նրա 20-ամյակը։
Հայոց բանակի հրետանին ստեղծվեց և ձևավորվեց ծանր և դժվարին պայմաններում։ Արցախյան պատերազմը արդեն սկսվել էր, և անհրաժեշտ էր շտապ ձևավորել ու մարտի դաշտ դուրս բերել առաջին հրետանային մարտկոցները։
Հայ հրետանավորները մարտի դաշտում ցուցաբերեցին արիություն, խիզախություն և տոկունություն, նրանց դիպուկ կրակից թշնամին կրեց մարդկային ուժի և զրահատեխնիկայի զգալի կորուստներ։
Դ-30 հրետանային դիվիզիոնի հրամանատար մայոր Վահագն Խաչատրյանին հանդիպեցի վերջին օրերին անցկացված զորավարժությունից անմիջապես հետո: Ուրախ էր, բարձր տրամադրությամբ: Հոգնածության ոչ մի հետք: Նույն ոգևորությունն էր տիրում ողջ դիվիզիոնում: Աշնանային արևոտ, գեղեցիկ առավոտյան զորամասի հրապարակում շարված էր անձնակազմը` տողանի: Անմիջական զրույցը հրամանատարի, դիվիզիոնի շտաբի պետ մայոր Արմեն Հակոբյանի և ԱՀՏԱ գծով տեղակալ մայոր Արթուր Մարտիրոսյանի հետ ծավալվեց նույն բարձր տրամադրությամբ` ասես հակառակորդի դեմ հերթական հաղթանակի օրը շարունակվում էր… Ինձ, իհարկե, հայտնի էր գաղտնիքը, որի համար էլ գտնվում էի այդտեղ. դիվիզիոնը զորավարժությունների ժամանակ դրսևորել էր մարտական բարձր պատրաստականություն, արժանացել զորամիավորման հրամանատարի գովասանքին, չէր գրանցվել կանոնների խախտման, անզգուշության որևէ դեպք և, ինչպես իրենք են արտահայտվում` փառք Աստծո, անձնակազմից ոչ մեկի մատը փուշ չի մտել…
Փոխգնդապետ Կարեն Իշխանյանի հրամանատարությամբ գործող զորամասը, կամ ինչպես ընդունված է ասել՝ առաջնային պաշտպանականը, ԼՂՀ զինված ուժերի փառաբանված, հարուստ պատմություն ունեցող զորամասերից է։ Կազմավորվելով պատերազմի ընթացքում՝ այն մինչ օրս հաջողությամբ է իրականացնում իր առջև դրված մարտական խնդիրները։
Վերադաս հրամանատարությունը գտնում է, որ երիտասարդ հրամանատար փոխգնդապետ Կ. Իշխանյանին հաջողվել է ընթացիկ ուսումնական տարում բարելավել ցուցանիշները հատկապես մարտական հերթապահության կազմակերպման, հրամանատարական պատրաստության հարցերում։
Փոխգնդապետ Գ.Կարապետյանի և վաշտի հրամանատար, առաջնագծի հատվածի պատասխանատու կապիտան Ռ. Ստեփանյանի հետ այցելեցինք մի քանի հենակետեր, շրջեցինք խրամատներով, զրուցեցինք մարտական առաջադրանքներ կատարող զինծառայողների հետ, հանգամանորեն ծանոթացանք վերջին մեկ տարում կատարված ինժեներական աշխատանքներին։ Կացարանները լուսավոր են և հարմարավետ՝ կենցաղի կազմակերպման և մարտական խնդիրների կատարման տեսանկյունից։ Ակնհայտ է, որ արվում է առավելագույնը՝ հեռավոր մարտական հենակետերում ծառայող զինվորների կենցաղային պայմանները տարեցտարի բարելավելու ուղղությամբ։