Ով գեթ մեկ անգամ եղել է իմ ծննդավայր՝ Բերդավանում ու շփվել այնտեղի պարզ ու շիտակ բնակիչների հետ, համոզված եմ՝ մեր կողմերից հեռացել է անչափ տպավորված նրա գեղեցիկ բնությամբ, մարդկանց անսահման բարությամբ, հյուրասիրությամբ եւ աշխատասիրությամբ՝ սրտում միշտ փայփայելով մեկ անգամ էլ այդ հրաշք վայրում լինելու ցանկությունը։
Բերդավանն իր մեծությամբ Նոյեմբերյանի շրջանի 18 գյուղերից երկրորդն է, զիջում է միայն մայրիկիս ծննդավայր Կողբին, եւ ունի մոտ 700 տնտեսություն։ Պատերազմն անգամ անզոր եղավ ստիպել բերդավանցուն լքել իր բնօրրանը։

Գուլյանների ընտանիքում մեծ ուրախություն է. զինվոր որդին՝ Գոռը, բանակից տուն է վերադարձել։ Ծնողների ուրախությունը, կյանքի իմաստը իրենց զավակներն են. երջանիկ են այն ծնողները, որոնք արժանավոր զավակներ ունեն։ Իսկ Գոռի ծնողները, իրոք, հպարտանալու առիթ ունեն. որդին նվիրված ծառայել է հայրենիքին եւ բարեխիղճ ծառայության համար արժանացել «Բանակի գերազանցիկ» կրծքանշանի, զորամասում եղել է «Դասակի լավագույն հրամանատար», «Ջոկի լավագույն հրամանատար», «ՀՕՊ-ի լավագույն հերթապահ»։

Նկարում զորամասի մոտոհրաձգային վաշտերից մեկի ՀՄՄ-1-ի անձնակազմն է՝ ջոկի հրամանատար, կրտսեր սերժանտ Սարգիս Յալչյանը, մեխանիկ-վարորդ շարքային Հարություն Հայրապետյանը, նշանառու շարքային Գագիկ Մուրադյանը։ Երեքն էլ փոխգնդապետ Ն. Ամիրխանյանի հրամանատարությամբ գործող զորամասի լավագույն զինվորներից են։ Օրերս էլ նրանք մասնագետի բարձր կարգը հաստատեցին՝ հաղթելով զորամիավորման նմանատիպ ստորաբաժանումների միջեւ անցկացված մասնագիտական մրցույթում եւ ճանաչվելով ՀՄՄ-1-ի լավագույն անձնակազմ։ Տղաներին հանդիպեցինք արդեն զորամիավորումների լավագույն անձնակազմերի միջեւ կազմակերպվող համաբանակային մրցույթի մեկնելուց առաջ։

Դիրքեր բարձրանալիս մեր ուշադրությունը գրավեց ամրաշինական մի կառույց։ Փոքր-ինչ շեղվեցինք ճանապարհից եւ անթաքույց հետաքրքրությամբ ու նաեւ հպարտությամբ սկսեցինք ուսումնասիրել մեր ժողովրդի՝ արդեն պատմություն դարձած անցյալի մասնիկներից մեկը։ Հզոր, բարձր պարիսպներից, փորված դիտակետերից կարելի էր ենթադրել, որ դա բերդ է եղել։ Պարզվեց՝ հին բերդի, բնակելի համակարգի մի մասն է կազմում միայն եւ ուղեկալի դեր է կատարում։ Բերդի ավերակները չկան այժմ, սակայն ուղեկալի մեծությունից, դիրքից կարելի է պատկերացում կազմել նախկին բնակավայրի հզորության եւ կարեւոր նշանակության մասին։ Շինություն կառուցողներն էլ անկասկած ռազմական գործի գիտակ են եղել։

Հայտնի է, որ քիմիական զենքն առաջին անգամ օգտագործվել է մոտ հարյուր տարի առաջ՝ Առաջին համաշխարհային պատերազմի ժամանակ։ Դրանից հետո միջազգային կազմակերպությունների եւ առանձին երկրների կողմից մշտապես պայքար է տարվել մարդկանց եւ շրջակա միջավայրի համար մահացու այդ զենքի արտադրության, պահպանման եւ օգտագործման դեմ։ Ռադիացիոն, քիմիական, կենսաբանական զենքերից ապահովագրված չեն ո՛չ զորքերն ու զինվորական ստորաբաժանումները եւ ո՛չ էլ քաղաքացիական բնակչությունը, մանավանդ այսօր, երբ աշխարհում մոլեգնում է ահաբեկչությունը։

Ժամանակակից տանկը ցամաքային զորքերի գլխավոր հարվածային ուժն է։
Արցախյան ազատամարտի օրերին տանկը օգտագործվեց հայկական զինված ուժերի զարգացմանը, ռազմական գործողությունների ծավալմանը զուգահեռ: Սկզբում լավագույն դեպքում մեկ-երկու միավոր էր ամեն շրջանում լինում, հետո սկսվեց տանկերի կիրառումը դասական եղանակով: Այդ օրերի մեր տանկիստների սխրանքներն է հավերժացնում Շուշիի մոտ տեղադրված տանկի հուշարձանը: Հայկական կանոնավոր բանակի ստեղծմանն ու կայացմանը զուգահեռ սկսվեց տանկային ստորաբաժանումների, ուսումնական կենտրոնների ստեղծումը:

Սահմանային հենակետի դիրքերից մեկի նկատմամբ ոտնձգություն կատարած թշնամուն վնասազերծելու համար ՀՀ պաշտպանության նախարար Սեյրան Օհանյանը հոկտեմբերի 6-ին պարգեւատրեց երեք զինծառայողի: Գումարտակի հրամանատար մայոր Գ.Գրիգորյանն արժանացավ «Գարեգին Նժդեհ», դասակի հրամանատար ավագ լեյտենանտ Տ.Գեղամյանը՝ «Անդրանիկ Օզանյան», իսկ պայմանագրային զինծառայող շարքային Ս.Քեշիշյանը՝ «Դրաստամատ Կանայան» մեդալի: