Խորհրդային Միության փլուզումից հետո, երբ Հայաստանի Հանրապետությունը ներքաշվեց պատերազմի մեջ, առաջացավ կանոնավոր ազգային բանակի ստեղծման անհրաժեշտություն: Բանակը պետք է արժանի հակահարված տար ադրբեջանական հրոսակներին: Խորհրդային Միության տարիներին Ադրբեջանի քիմիական արդյունաբերությունը համարվում էր լավ զարգացած, և բոլոր նախադրյալները կային, որ մեր հակառակորդը ստեղծեր եւ օգտագործեր զանգվածային խոցման զենք: Ուստի շատ զորատեսակների հետ մեկտեղ համապատասխան հրամանով կազմավորվեց նաև ՀՀ ԶՈՒ քիմիական ծառայությունը, որը 1992թ. հոկտեմբերի 1-ին վերակազմավորվեց քիմիական զորքերի բաժնի` փոխգնդապետ Մ.Հայրապետյանի ղեկավարությամբ:

Գարիկ Հայկի Եղիազարյան: Նրան ճանաչում են Յասոն անունով: Դեռ մանկուց նրան այդպես են կոչել: Չի հիշում` լավ ֆուտբոլ խաղալու, թե՞ ոսկե գեղմը փնտրող Յասոնի պատվին: Փոքրամարմին է, բայց համարձակ ու խիզախ: Նա այսօր ապրում է մեզ նման, մեր կողքին: Հայոց բանակի առաջին զինվորներից է, եղել է տանկիստ, տանկի հրամանատար: Հայրենիքը նրա համար սկսվել է ծնողների` Հայկ հայրիկի և Սոնա մայրիկի պատմություններից, իրենց հայրենակից, Բաշ Ապարանի հերոս Սեդրակ Ջալալյանի, Արցախյան պատերազմի հերոս Ռոբերտ Գևորգյանի մասին հուշերից: Հայրը ճակատին ասող, շիտակ մարդ էր: Մայրը մեղմ էր, հեզաբարո:

Հայաստան և Արցախ կատարած հնգօրյա այցից հետո տուն` Նիդեռլանդներ, վերադարձավ Թալիշ-Մուղանյան Հանրապետության նախագահ ԱԼԻԱՔՐԱՄ ՀՈՒՄՄԱԹՈՎԸ: Նա այստեղ էր գտնվում Երևանի պետական համալսարանի Իրանագիտության ամբիոնի պրոֆեսոր ԳԱՌՆԻԿ ԱՍԱՏՐՅԱՆԻ հրավերով` մասնակցելու ամբիոնի «Թալիշագիտություն» մագիստրոսական ծրագրի շնորհանդեսին:
Ստորև ընթերցողին հատվածներ ենք ներկայացնում գնդապետ Հումմաթովի և պրոֆ. Ասատրյանի ռուսական «Ռեգնում» գործակալությանը տված ընդարձակ հարցազրույցից:

Հաճախ պարապմունքների ժամանակ շարունակում ենք հետևել մարտի գծային մարտավարությանը, մինչդեռ կարևոր է հաշվի առնել մարտական գործողությունների վարման ժամանակակից զարգացումները, երբ պետք է պայքարել հակառակորդի փոքրաթիվ, շարժունակ խմբերի դեմ, որոնք զինված են թեթև սպառազինությամբ, գործում են լավ նախապատրաստված ինժեներական կառույցների ցանցով հագեցած տարածքում, կիրառում են ականապայթյունային արգելափակոցներ, չպետք է անտեսել խուսավարումների ուսուցանումը, ռազմական խորամանկությունների կազմակերպումը:

Որո՞նք են Մերձավոր Արևելքում իրենց բնական պաշարների համար ԱՄՆ-ի կողմից «նվաճման ենթակա» յոթ երկրները: «Ռուսաստան-Մահմեդական աշխարհ» ռազմավարական հետազոտությունների կենտրոնի ղեկավար Շամիլ Սուլթանովի ենթադրությամբ՝ Սաուդյան Արաբիան, Քուվեյթը, Արաբական Միացյալ Էմիրությունները, Իրաքը, Լիբիան, Սիրիան և Իրանը: Այս ենթադրության համար հիմք կարող է լինել Քիսինջերի հետևյալ արտահայտությունը. «Տիրացիր նավթին և կվերահսկես ազգերին» («Control oil and you control nations»):

Հրթիռային զորքերի և հրետանու մարտական պատրաստության պլանի համաձայն` հրետանային ստորաբաժանումները պարբերաբար մասնակցում են ճամբարային հավաքների և դաշտային ելքերի ուսումնական կենտրոններում կամ զորամասերի հրաձգարանների և այլ համապատասխան տարածքներում` ամառային և ձմեռային ուսումնական փուլերի ընթացքում: Մարտական իրադրությանն առավել մոտեցված պայմաններում բարձրացվում է անձնակազմի դաշտային վարժվածության մակարդակը, ամրապնդվում են զինծառայողների բարոյամարտական հատկանիշները և ֆիզիկական պատրաստվածությունը, զինվորական պարտքի կատարման գիտակցումը: Օրերս նմանատիպ ճամբարային հավաք անցկացրին նաև գնդապետ Ա. Մախսուդյանի հրամանատարությամբ գործող զորամասի հրետանային ստորաբաժանումները:

«Հպարտ, ուժեղ, հաղթանդամ, թիկնեղ, առնական արտաքինով, բարի, խելացի, ընկերասեր, վճռական ու խաղաղասեր»,- այսպիսին էր, ըստ հարեւանների, ՆԱՏՕ-ի դասընթացների ժամանակ ադրբեջանցի մարդասպան Ռամիլ Սաֆարովի կողմից դաժանաբար կացնահարված հայ սպա Գուրգեն Մարգարյանը:
Սեպտեմբերի 28-ի վաղ առավոտյան Աջափնյակ համայնքի Լենինգրադյան 52 շենքի հարող պուրակը բազմամարդ էր. հավաքվել էին Գուրգենի հարեւանները, հարազատները, ընկերները, պաշտոնատար անձինք, միջազգային կազմակերպությունների ներկայացուցիչներ, դիվանագետներ, մտավորականներ, լրագրողներ` մասնակցելու սպայի կիսանդրի-հուշարձանի բացման հանդիսավոր արարողությանը: