«Իշխանասարի գագաթից լողում, հեռանում են ամպի ծվենները։ Շարժվում են դեպի Աղոթարան, որտեղ մի պահ կանգնում են, Մատաղ աղբյուրի պաղպաջուն ու զուլալ ջրով հագեցնում իրենց ծարավն ու էլի շարժվում՝ զուր փորձելով հետագիծ թողնել երկնի կապույտին։ Իջնում են Շարուրի դաշտավայր, որտեղ բազմաթիվ լճակներ փայլ են տալիս արեւի շողերից։ Իջնում են Գողթն գավառ….»։

Տարիներ հետո, երբ ռումբերի դժոխային ոռնոցն ու մեռնող ընկերոջ հառաչը այլեւս չեն դառնա կեսգիշերային մղձավանջ, եւ պատերազմի պատկերները կմնան անցյալում, թողնելով բութ ցավ ու անվերջ նվացող սպի՝ սրտի, հոգու, թե ուղեղի մեջ, նա ժպիտով կհիշի անցյալն, ու ես չեմ կարողանա տարրալուծել նրա ժպիտի բաղադրությունը։ «Նրանք չգիտեին՝ ինչ է պատերազմը։ «Մարմնակրթական երիտասարդական միություն» կազմած 110 պատանիներից ոչ ոք չգիտեր, թե ինչ է զգում մարդը, երբ քայլում է մահվան հետ կողք-կողքի… երբ կյանքի ամեն վայրկյանը կարող է լինել վերջինը…

Միանգամայն իրավացի եք։ Տեսե՛ք, ես համոզված եմ, որ Արեւմուտքը սիրիական խնդիրը փակելուց հետո լրջորեն զբաղվելու է Իրանով, ասել է թե, այդ երկրի մասնատումը գտնվելու է հիշյալ ուժերի նկրտումների կիզակետում… Այդ ծրագրի իրականացման գործում Ադրբեջանի հանրապետությանը վերապահված է գլխավոր դերերից մեկը։ Եվ այսօր արդեն ոչ մեկի համար այլեւս գաղտնիք չէ, թե այդ երկիրը ինչու է այդպես տենդագին սպառազինվում եւ օր օրի ավելացնում ռազմական կարիքների համար նախատեսված բյուջեն, եւ ինչու է հսկայական միջոցներ եւ ուժեր վատնում արտաքին քարոզչության մեջ իր հարեւանների նկատմամբ՝ Հայաստանի եւ Իրանի, առավելությունների հասնելու համար։

Լրագրողի եւ ենթասպայի այս երկխոսությունը կարդալով՝ անտեղյակ մարդը ակամա կմտածի՝ կա՛մ լրագրողն է բացարձակ հեռու բանակից, բանակի խնդիրներից, կա՛մ ենթասպան է ստում ու խեղաթյուրում փաստերը։ Այնուամենայնիվ, ես հակված եմ վստահելու իմ կոլեգային եւ հավատալու, որ վերոհիշյալ զրույցը ինքնահնար սուտ չէ, որ իրականում եղել են այդպիսի «պրապորշչիկ» ու այդպիսի զրույց…

Անցել է արդեն 20 տարի եւ տարբեր բնակավայրերում՝ Ճամբարակում, Դրախտիկում, Շորժայում, Աղբերքում, Այգուտում ապրող արծվաշենցիները երբեք չեն մոռանում իրենց գերված ծննդավայրը։ Հավատարիմ իրենց արարչագործ խառնվածքին՝ տուն-տեղ են դրել, դիմակայել գաղթականի դաժան բախտին եւ ի լուր աշխարհի, ի հեճուկս թշնամու ավետել, որ ուժ ունեն արարելու, ապրելու, եւ որքան էլ անցնի ժամանակը՝ մի օր գալու է ժամերի ժամը՝ ծննդավայր տանող ճանապարհով քայլելու է արծվաշենցին։

Հանրապետության հյուսիսարեւելյան տարածաշրջանը, որին շատերը «Հայկական Շվեյցարիա» են անվանում, առանձնանում է ոչ միայն տպավորիչ բնությամբ, այլ նաեւ աշխատասեր մարդկանցով։ Պատերազմի տարիներին տան հացի վերջին կտորը նրանք երկրապահի ու դեռ չձեւավորված բանակի զինվորի հետ էին կիսում։ Այստեղի հողերը, որոնք հիմնականում թեքությունների վրա են, ամբողջովին մշակված են։ Ասում եմ՝ հողի բերքը աշխատավարձի հետ վատ չի։

Օգոստոսի 14-ին Սևանա լճի «Կապուտակ Սևան» հանգստյան գոտում բացվեց հուշաքար` նվիրված Սպարապետ Վազգեն Սարգսյանի և ՌԴ գեներալ Ալեքսեյ Տրետյակովի համատեղ լողանցմանը: 1997թ. օգոստոսի 14-ին Սպարապետն ու ռուս գեներալը հուշաքարի տեղադրման վայրից լողալով դուրս եկան Սևանի թերակղզու ափ: