Ապրելով հայ ժողովրդի ծոցում՝ եզդի ժողովուրդը դարեր շարունակ հավասարապես կիսել է ինչպես խաղաղ ու ուրախ օրերի երջանկությունը, այնպես էլ ծանր օրերի դժվարությունները։ Եզդի ժողովրդի ճակատագիրը հատկապես վերջին հարյուրամյակի ընթացքում սերտորեն եւ անքակտելիորեն կապված է եղել հայ ժողովրդի եւ Հայաստանի ճակատագրի հետ։ Դրա վառ ապացույցը դարձավ Արցախյան շարժումն ու պատերազմը։ Եզդիները միացան հայ ժողովրդի ազատագրական պայքարին ճիշտ այնպես, ինչպես 1915թ. աշխարհամարտին նրանք իրենց ճակատագիրը կապեցին հայ ժողովրդի հետ եւ չսխալվեցին։ Ինչպես դարասկզբին Սարդարապատը դարձավ հայ եւ եզդի ժողովուրդների փորձաքարը, այդպես էլ Արցախը դարձավ երկու ժողովուրդների նորօրյա բարեկամության վկայագիրը։

-Օգոստոսի 8-ը նրա ծննդյան օրն է,- ակնածանքով լի հայացքն ուղղելով պատին փակցված փառահեղ դիմանկարին՝ ասում է կինը՝ Գրետան, ապա, մի փոքր շունչ առնելով, հավելում։ -Թե ողջ լիներ՝ կդառնար 60 տարեկան…
Լռում է մի պահ, հետո վերստին հոգու խորքում զսպած հառաչով, կարոտած պատմում տասնյակ դեպքեր, անցքեր ու եղելություններ սիրելի ամուսնու կյանքի եւ անցած մարտական ուղու մասին։ Ու այնքա՜ն մանրամասն, հանգամանորեն, որ թվում է, թե ինքը մասնակիցն է եղել բոլոր իրադարձությունների։

Սկիզբը՝ նախորդ համարում Ինքնավնասման դիմում են թույլ մարդիկ Հոգեբույժ մայոր Տիգրան Թունյանը, ով շուրջ տասնհինգ զորակոչերի ընթացքում կենտրոնական հավաքակայանում փորձագետ է եղել, ասում է, որ ինքնավնասման յուրաքանչյուր դեպք, անկախ իր նախապատմության եւ իրավական գնահատականով ուրիշ դեպքերի հետ ունեցած ընդհանրությունից, հոգեբուժական տեսանկյունից ինքնատիպ է, եւ չի կարելի միատեսակ գնահատական տալ բոլոր նման դեպքերին: Այս դեպքերի մեջ […]

Չգիտեմ, թե որքանով է «արհեստավարժ» բառը փոխարինում «պրոֆեսիոնալ» բառին, բայց «Հացը հացթուխին տուր, մի հաց էլ ավելի տուր» հայկական հին ասացվածքը լիովին արտահայտում է գործի մեջ մարդու վարպետությունն ու հմտությունը, կամ որ նույնն է՝ արհեստավարժությունը։
Արհեստավարժություն. ահա՛ մեր բանակի չափանիշը, որ ներկայացվում է շարքային զինվորին ու սերժանտին, ենթասպային ու սպային, հրաձիգին, հրետանավորին, օդաչուին, տանկիստին, բոլորին։ Արհեստավարժություն. ահա ազգային բանակում շարունակվող պաշտպանական բարեփոխումների հիմնական նպատակներից մեկը։

Հունիսի 3-ին կրտսեր որդիս՝ Տիգրան Հովհաննիսյանը, զորակոչվեց բանակ։ Օրեր առաջ մենք հարազատների մեծ խմբով ճանապարհվեցինք զորամաս, որ տեսնենք-լսենք, թե ինչպես է տղաս զինվորական երդում տալիս։ Հազիվ թե կարողանամ նկարագրել հույզերս ու ապրումներս, երբ տեսա միանման զինվորական համազգեստով հայ զինվորների՝ որդուս հասակակից տղաների հոծ ու կուռ շարքերը։ Հանկարծ շատ շոշափելի ու սրտամոտ զգացի օրվա խորհուրդը, պահի կարեւորությունը։ Հոգուս մեջ ալիք էր տալիս, բարձրանում էր մի մեծ հպարտություն, ասես զինվորական շարքերից մի անտեսանելի զորություն, մի ահագնացող ուժ էր գալիս դեպի ինձ, լցվում սիրտս։

Ինձ միշտ ապշեցրել է հայ մարդու մշակութային բնատուր հղկվածությունը։ Հայ պարզ, կրթություն չունեցող գեղջուկը հակված է դեպի բարձր արվեստը, հարգանք ունի բարձր արվեստի հանդեպ։ Հենրիկ Մալյանի «Եռանկյունի» ֆիլմում մի շատ բնորոշ տեսարան կա. դարբինները ինչպիսի՜ խորին ակնածանք ունեն փոքրիկ տղայի ջութակից հնչած երաժշտության հանդեպ, քանի որ «ան գիտությունով կչալե»։ Այդպես է՝ մենք գիտություն, գիրք, արվեստ, մշակույթ սիրող ենք։

Քանի՞ տարի է անցել այդ հեռավոր պատերազմից… Իմ երազները, սակայն, ինձ հանգիստ չեն տալիս. ամեն գիշեր ինձ այցի են գալիս իմ մարտական ընկերները, իմ սպասումները, տագնապները… Որքան իրական են, շոշափելի, կենդանի, միեւնույն ժամանակ՝ անմարմին, խուսափուկ ու վաղանցուկ… Եվ որքան նման են իմ երազները ծերուկ Կուրասավայի երազներին։ Ասես մի խորհրդավոր, շատ խորհրդավոր գիշեր, որ աշխարհը չիմանա, ես թաքուն հափշտակել եմ նրա երազները…