Օրերս Երևանում տեղի ունեցավ «Առաջին միջազգային թաթագիտական գիտաժողովը», որին մասնակցում էին մոտ 40 գիտնականներ Հայաստանից, Իրանից, Ռուսաստանից, Վրաստանից, Ֆրանսիայից, Լեհաստանից և այլ երկրներից: Ինչպես իր խոսքում նշեց ԵՊՀ իրանագիտության ամբիոնի վարիչ, գիտաժողովի կազմկոմիտեի նախագահ, բ.գ.դ. պրոֆեսոր Գառնիկ Ասատրյանը, «գիտաժողովը առաջին անգամ մի վայրում ի մի էր հավաքել թաթագիտության ողջ սերուցքը»:

Որդիս՝ Արթուրը, անցյալ ամառ մեկնեց բանակ: Մի քանի ամիս էլ չէր անցել, երբ մայրն առողջական լուրջ խնդիրներ ունեցավ, անհապաղ վիրահատության կարիք կար: Դիմեցի պաշտպանության նախարար Սեյրան Օհանյանին և խնդրեցի՝ եթե հնարավոր է, որդիս ծանր վիրահատության պահին մոր կողքին լինի: Ընդառաջեցին: Ի դեպ, որպես զինվորի ծնող, օգտվեցինք նաև որոշակի զեղչերից: Փառք Աստծո, ամեն ինչ բարեհաջող անցավ, սակայն վիրահատությունից հետո կնոջս վերականգնողական շրջանը բավականին երկար ձգվեց: Որդիս խիստ անհանգստացած էր մոր առողջական վիճակով: Մայրը նույնպես շատ ծանր էր տանում որդու կարոտը: Եվ ես փորձեցի մեկ անգամ էլ նմանատիպ խնդրանքով դիմել, թեև շատ դժվար էր որոշում կայացնելը: Այս անգամ եւս չմերժեցին:

Ինչպես Հայաստանում, այնպես էլ Սփյուռքի տարբեր գաղթօջախներում նշվում է մեծ բանաստեղծ Հովհաննես Շիրազի ծննդյան 100-ամյակը: Այս լուսանկարի պատմությունը ևս մի անմոռաց հիշողություն է՝ կապված նրա երկրային օրերից մեկի հետ: Մեծ հայրենասերը այցելել էր գրադարան և այնտեղ հանդիպելով գրադարանավարուհի Զարուհի Շամյանին՝ իր երեք երեխաների հետ, գոհունակ ժպիտով զրույցի էր բռնվել նրանց հետ և երբ լսել էր երեխաների անունները՝ Վարդան, Արմենուհի, Տիգրան, մեծ բանաստեղծը հպարտությամբ բացականչել էր.

Գնա՛, որդի՛ս, թե հերթն հասավ,
Հազար տարվա կռիվ է սա…
Ուր որ գնաս, թող ոտքիդ տակ
Խրոխտ քայլքից հողը թնդա, բայց կանաչի,
Քո զինավառ ահեղ տեսքից
Թող թշնամին քեզ ճանաչի ու երկնչի,
Թե լեռ անցնես, թող որ մի քիչ նա ցածրանա,
Թե ձոր անցնես, թող որ մի քիչ նա բարձրանա,
Թե վհատվի հանկարծ հոգիդ,
Հողն համբուրիր՝ կկարծրանա։

Դա սխրանք էր բոլոր իմաստներով, երկար տարիների խոհերի ու մտորումների, հոգեկան կուտակումների պոռթկում, մեծակտավ ասք իր ժողովրդի անցյալի, ներկայի եւ ապագայի մասին, եւ ժողովուրդը հենց որպես այդպիսին էլ ընդունեց իր նշանավոր զավակի գործը։ Նա կրկին համոզվեց, որ իր որդիների եւ դուստրերի սխրագործությունները՝ կատարված 20-րդ դարի ամենաահեղ պատերազմի ճակատներում, ունեն պատմական հիմքեր, ազգային խառնվածքի թելադրմամբ հիրավի գալիս են Վարդանի ժամանակներից, ավելի խոր անցյալից։

Շատ բարձր եմ գնահատում մեր հայ զինվորների աչալուրջ և զգոն նվիրվածությունը հայրենիքին: Մայրաբար խորհուրդ կտամ` պատմությունից դասեր քաղել: Երբեք չմոռանան, որ իրենք հերոսական անցյալ ունեցող հայ ժողովրդի զավակներն են: Ազատագրված Արցախը դրա վառ ապացույցն է, որը մեր պահանջատիրության առաջին քայլն է: Թող միշտ զորավիգ լինեն մեր տառապած, բայց հաղթական հայ ժողովրդին ու հայրենիքին, քանի որ հայրենասիրությունը նախ և առաջ արժանապատվության խնդիր է:

Այս սքանչելի գորգը հայ որբուկներն են իրենց ձեռքով գործել հեռավոր 1920-ական թվականների կեսին, Լիբանանում: Նրանք Հայոց Մեծ եղեռնի որբերն էին: Մոտ 400 աղջնակ տասնութ ամիս շարունակ արցունքոտ աչքերով հյուսել ու ստեղծել են այս ձեռագործ հրաշքը` իրենց տառապանքի ու որբության հուշարձանը: Հետո գորգը Վաշինգտոն է ուղարկվել եւ պաշտոնական մի միջոցառման ժամանակ նվիրվել ԱՄՆ նախագահ Քալվին Քուլիջին` ի երախտագիտություն հայերի հանդեպ ցուցաբերած մարդասիրության:
Հայ որբուկների տառապանքի հուշարձանը` ձեռագործ գորգը, պահվում է Սպիտակ տան թանգարանում: