Մինչ Թուրքիան ճնշում էր գործադրում Ֆրանսիայի նախագահի վրա՝ Հայոց ցեղասպանության ժխտումը քրեականացնող օրինագծին չաջակցելու համար, այժմ ստիպված է պայքարել մեկ այլ երկրի՝ Հունաստանի դեմ, որը մի քանի օր առաջ օրենք ընդունեց՝ անօրինական համարելով ցեղասպանությունների, այդ թվում՝ Հայոց ցեղասպանության ժխտումը: Հունաստանը երրորդ երկիրն է Եվրոպայում՝ Շվեյցարիայից և Սլովակիայից հետո, որը նման օրենք է ընդունում։ Շվեյցարական օրենքը, սակայն, քննվում է Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանի կողմից (ՄԻԵԴ)՝ թուրք ամբաստանյալի խոսքի ազատության խախտման համար:

Հայը պիտի ապրի հակառակ դահիճներուն և հակառակ իր առյուծի աչքին տակ բուսած կորեկին։ Հայը պիտի ապրի ժողովուրդներու սիրազոդ մեկ ոսկի օղակն ըլլալու համար։ Այս է մեր բոլորի հույսը, հույս մը՝ որ մուրճով կռեցինք, ինչպես մեր պապերեն մեկուն նիզակը՝ որ նպատակին կդիմեր օդին և արևուն մեջ երգելով։

Քաշաթաղի հարավային Կովսական քաղաքը տարածքի բնակավայրերի համար դարձել է կենտրոն: Քաղաքի Թաթուլ Կրպեյանի անվան միջնակարգ դպրոցում սովորում են 116 աշակերտ՝ 12 համակարգ-դասարանով: Առաջին դասարան այս տարի ընդունվել է 14 աշակերտ, 12-րդում կա 6 աշակերտ: Դպրոցում գործում է նաև նախադպրոցական խումբ՝ 18 երեխայով: Կրթօջախում դասավանդում է 22 ուսուցիչ: Դպրոցն ունի նաև բնագիտական առարկաների լաբորատորիա, համակարգչային կենտրոն, համացանց, գրադարան:

Մեծ Հայքի Սյունիք աշխարհի Բաղք-Քաշունի գավառը, որը տարածված էր Որոտան գետի ավազանի անտառապատ սարահարթերում ու ձորակներում, լեռնալանջերին ու գետահովիտներում, դարեր շարունակ՝ մինչև 18-րդ դարի երկրորդ կեսը, եղել է հայոց բնօրրան: Դավիթբեկյան հերոսամարտից հետո, երբ թուլացան հայ մելիքները, մահմեդականներին հաջողվեց հայաթափ անել նաև այս տարածքների մի մասը և բնակեցնել հիմնականում քրդերով, որոնք մինչև 19-րդ դարի առաջին քառորդը վրանաբնակ կյանքով էին ապրում: Այնուհետև սկսեցին ապրել հայոց բնակավայրերում և անվանափոխել անունները:

-Գիտե՞ս Սեպտեմբերի 21-ն ի՞նչ օր է,- հարցրի գռուզ մազերով պատանուն:
-Իբր շատ եմ ուզում էս երկրում ապրեմ, որ հիմա էլ անկախության օրը հիշեմ,- փնչացրեց նա:
Ես հասկացա, որ նա գիտի, թե ինչ օր է Սեպտեմբերի 21-ը, բայց առնվեցի նրա տոնից, արտաբերած «Էս երկրից» արտահայտությունից: Զայրույթս զսպեցի ու ասացի.
-1991 թվականի սեպտեմբերի 21-ին ես էլ եմ «այո» ասել անկախությանը, ես էլ եմ կողմ քվեարկել ու դրանից դժգոհ չեմ: Ընդհակառակը, հպարտ եմ, որ բախտ եմ ունեցել նման կարևոր, ես կասեի՝ դարակազմիկ իրադարձության մասնակիցը դառնալու: Ասացի ու լռեցի: Ես այդ խոսակցությունն սկսել էի, որպեսզի նրան պատմեի անկախության հանրաքվեի մասին, բայց նրա վերաբերմունքից առնված՝ լռեցի: Չցանկացա նրան պատմել 1991 թվականի սեպտեմբերի 21-ի հանրաքվեի ու Ֆրանսիայի խորհրդարանի պատգամավոր Ռիշար Կազընավի մասին:

1919 թվական: Երևանում կազմակերպված հանդիսավոր շքերթից: Հայ ժողովուրդը տոնում է Հայաստանի Հանրապետության անկախության առաջին տարեդարձը:

Առհասարակ ցանկացած երկրի դրոշ բարձրացվում, և երկրի հիմնը հնչեցվում է երկու դեպքում` մեկ երկրի ղեկավարի պաշտոնական այցի ժամանակ, և մեկ էլ, երբ տվյալ երկրի մարզիկը այս կամ այն սպորտաձևից դառնում է հաղթող: Հայոց եռագույնը բարձրացնելու և մեր պետության հիմնը հնչեցնելու հերթական պատմական ու բաղձալի պահը օրերս մեզ պարգևեցին հունահռոմեական ոճի մեր երկու տաղանդավոր ըմբիշներ` Արսեն Ջուլֆալակյանն ու Արթուր Ալեքսանյանը: Ես համոզված եմ, որ դյուցազունների հաղթանակներից հետո հազարավոր մարդիկ աշխարհում, եթե չասեմ միլիոնավոր, մոտեցել քարտեզին ու մեր երկրի տեղն են փնտրել: Իսկ երբ գտել են, վստահ եմ, մնացել են զարմացած, թե ինչպես կարող է այդ փոքրիկ երկիրը համաշխարհային մարզական նման խոշոր ստուգատեսում խաղարկվող ոսկե մեդալների ութ հավաքածուից տիրանալ երկուսին և թիմային հաշվարկով աշխարհի հզորների մեջ գրավել պատվավոր առաջին տեղը: