2017
Գյումրի գնալու հազար ու մի պատճառ կա` արվեստի, արհեստի, մշակույթի, չեմպիոնների, հերոսների քաղաք է: Երբեւէ Գյումրիում չեղած մարդու համար հետաքրքիր է քաղաքի ամեն շենք ու քարը: Բայց… 2016 թվականի ապրիլը շատ բան փոխեց:
Օրհասական պահին նրանք մահապարտների գումարտակ կազմավորեցին, Արցախ փութացին՝ ուխտելով զոհվել հայրենիքի ազատագրության համար։ «Արծիվ-մահապարտներն» իրենց նվիրումով, կամքով ու խիզախությամբ ոչ միայն ոսոխին, մահի՛ն հաղթեցին։
Այդ դժվարին, ծանր, պատմական հաղթանակի մասին է այս ժամանակագրությունը։
Զինվորի սրտում միշտ կա սպասում, կարոտ ու սեր… Զինվորն ամբողջ ծառայության ընթացքում մտածում է իր սիրելիի մասին, ժամերն ու րոպեներն է հաշվում, թե երբ է հայրենիքի առաջ պարտքը կատարելու եւ վերադառնալու իր ընկերների, ընտանիքի, սիրած աղջկա մոտ:
Օրերս Հաղարծին վանական համալիրում՝ Բագրատունիների թագավորական դամբարանի մոտ, հանդիսավոր պայմաններում զինվորական երդում տվեցին գնդապետ Արթուր Մինասյանի հրամանատարությամբ գործող զորամասի նորակոչիկները: Ապագա հրետանավորների համար զինվորական երդումով սկսվեց կյանքի մի նոր շրջան, որ կոչվում է զինվորական ծառայություն:
Ոգևորված հայ ազատագրական պայքարի ժամանակավոր դադարից և հայոց ազատամարտի նոր մարտավարությունն ընկալելով որպես նրա թուլության ու պարտության նշան՝ թշնամին ամենուրեք հարձակման էր անցել: Մատնությունների հետևանքով զոհվել էին Վասպուրականի և Տարոն-Սասունի ազատագրական պայքարի վերջին տարիների ճանաչված առաջնորդներ Վազգենը (1898 թ. հունվար), Գուրգենը (Բաղդասար Մալյան, 1899 թ. ապրիլ) և Աղբյուր Սերոբը (Սերոբ Վարդանյան, 1899 թ. հոկտեմբեր): Մինչդեռ նրանց փոխարինելը նոր գործիչներով միշտ չէ, որ սահուն է եղել:
«Եթե ցորենի հատիկը հողի մեջ ընկնելով՝ չմեռնի, ինքը միայն կմնա, բայց եթե մեռնի՝ շատ պտուղ կբերի»։ Ասել է Լույսի Վարդապետը` Հիսուս:
Եվ ահա, Դուշման Վարդանի նահատակվելուց շատ տարիներ անց, հեռուստացույցով հաղորդում էր նրա մասին: Արժանավոր երգիչների ու երգահանների երգերով ուղեկցվող հաղորդում էր: