1918 թ. փետրվարին հայ-թուրքական ռազմաճակատի թիկունքում, այն է՝ Արարատյան աշխարհում բռնկված թուրք հրոսակախմբերի զանգվածային զինված ելույթները «խաղաղեցնելուց» հետո, Հայոց Ազգային խորհրդի և Հայկական բանակային կորպուսի գլխավոր ուշադրությունը սևեռվում է ռազմաճակատում ծավալվող ռազմական գործողությունների վրա:

Խռովքի մեջ է Արարատյան աշխարհը… Թուրքը գալիս է նաև Մասսա կողմից… Արաքս Երկարավարսը գժի նման արձակել է իրեն և ահազդու, փրփրած երկինք է նետվում։ Ահեղ շփշփոցով նա ասես գոչում է տեղացի գյուղացիներին. «Ո՞ւր այդպես լեղապատառ, կանգնեցե՛ք, շար-շարոց եղեք տաճիկի հանդիման։ Ահավասիկ, ես ելել, կալանել եմ նրա ճանապարհը, որպեսզի փախուստի փոխարեն կռնակներդ դարձնեք շիփ-շիտակ, բազուկներիդ արյունը կրակ ու բոց շինեք, գլուխներդ վրեժի գնդակ, և երանելի Տղմուտի ափունքի փառքը կրկնակեք այստեղ»։

1918թ. մարտի 21-ին թուրք-քրդական ուժերին հաջողվում է ճեղքել Առնիսի շրջանի հայկական դիրքերի պաշտպանությունը, որի հետեւանքով անմիջական վտանգ է սպառնում Վանին, ուստի որոշվում է տարհանել քաղաքի եւ շրջակայքի գյուղերի 10 հազարից ավելի հայ բնակչությանը եւ գաղթել Արեւելյան Հայաստան:

…Հայաստանի քաղաքացիութիւն ստանալու համար նաեւ գացած էի համապատասխան զօրանոց, ինչ-որ անհրաժեշտ թուղթեր ներկայացնելու եւ արձանագրութիւն պահելու։ Ներկայացաւ սպան եւ սկսաւ հարց տալ՝ անուն, ազգանուն, բնակութեան վայր, հեռախօսահամար եւ այլն եւ այլն. աւարտին ըսաւ, թէ իմ տուածս տեղեկութիւնները ճշգրիտ պէտք էր ըլլային (այդպիսին էին բնականաբար), որպէսզի ի հարկին զիս կանչէին բանակ, աւելցնելով, թէ զիս արդէն իսկ պահեստի զինուոր արձանագրած է. սպային խօսքի աւարտին ժպիտ մը ուրուագծուեցաւ իմ դէմքին. ուրախ էի եւ հպարտ: Ի՞նչ մեղքս պահեմ, այդ րոպէին կը մտածէի, թէ ահա, պատերազմը ուր որ է կը սկսի, եւ ես առիթ կ՚ունենամ ծառայելու բանակին։

Ստամբուլի մեծությամբ երկրորդ օդանավակայանը կրում է Թուրքիայի լեգենդար հերոսուհի, Քեմալ Աթաթուրքի հոգեզավակ Սաբիհա Գյոքչենի անունը:

Այց առաջնագիծ, քննարկում Արցախի նախագահի նստավայրում, խորհրդակցություն պաշտպանության բանակի շտաբում, զորավարժությունների արդյունքների ամփոփում եւ հանդիպում «Ես եմ» ծրագրի առաջին զինվորների հետ. նորանշանակ պաշտպանության նախարար Դավիթ Տոնոյանի մայիսի 18-ից 19-ի աշխատանքային օրակարգն էր:

Նորայր Զախարյանի մասին զինակից ընկերներն էին պատմել ինձ.
-Տարածքն էինք ականապատում, մեկ էլ ուժեղ պայթյուն լսվեց: Նորիկն ընկավ: