Տարոնն ու Սասունը, որ դարեր շարունակ պահպանել էին իրենց ազատատենչ ոգին, 1880-ականներից սկսած դառնում են թուրքական կառավարության հայահալած քաղաքականության թիրախը, որի նպատակը մեկն էր՝ քրդական ցեղախմբերի օգնությամբ հայ տարրին զրկել իր պատմական Հայրենիքից:

Երբեմն սիրտն էլ է քարանում, ու բացված վերքից արյուն չի ծորում, էլ չեմ ասում զսպված արցունքի մասին։ Չգիտես ինչու, ամենալավ ֆիլմերը պատերազմի մասին են։ Գուցե գրքերն էլ։

Ամանորի նախաշեմին երկու աղջնակ՝ լրագրող Անի Ավետյանն ու միջոցառումների կազմակերպիչ Սյուզի Հովհաննիսյանը, որոշեցին մի քիչ ժպիտ, փոքր-ինչ ջերմություն պարգեւել Արցախում իրենց տունուտեղը կորցրած երեխաներին, մարտերում զոհված, վիրավոր զինվորականների փոքրիկներին։

– Արցախի հերոս, փոխգնդապետ Դավիթ Ղազարյանը զոհվել է սեպտեմբերի 30-ին: Նա վարել է մարտը ընդամենը 4 օր, ու այդ չորս օրվա ընթացքում նրա տեղորոշմամբ ու հրամանատարությամբ ոչնչացվել է թշնամու 37 տանկ ու գերեվարվել 3-ը,- ասում է լրագրող ընկերս: Ես չեմ հավատում ականջներիս:

…21 տարի առաջ՝ 1999 թ. սեպտեմբերի 1-ին, ամենուր ուրախությունն էր թևածում՝ դպրոց շտապող դպրոցականների, նրանց ուղեկցող ծնողների… Մի խոսքով՝ տոնական տրամադրություն էր:

Ուսումնական զորամասում վեցամսյա ծառայությունից հետո կրտսեր սերժանտ Գագիկ Գեւորգյանը՝ որպես տանկի հրամանատար, տեղափոխվեց սահմանային զորամաս:

Արցախյան վերջին պատերազմը քաշաթաղցիներին ոտքի հանեց, և շրջանի բոլոր բնակավայրերից կամավորականներ ու պահեստազորայիններ մեկնեցին առաջնագիծ։