Թերթ
Սելավ (ցեխային կամ ցեխաքարային հոսք) – կարճատև ավերիչ ջրհոսք, որը հագեցած է ցեխաքարային նյութով:
Սելավային հոսքերը Հայաստանի Հանրապետության տարածքում առաջանում են կարճատև տեղատարափ անձրևներից հետո, էրոզացված լանջերի մեծ թեքություն ունեցող, մեծ մասամբ մինչև 100 քառ. կմ ջրհավաք ավազան ունեցող գետակների հուներում:
Սովորաբար սելավ առաջացնող անձրևների օրական քանակությունը տատանվում է 40-75 մմ-ի սահմաններում, առանձին դեպքում այն հասնում է 120 մմ-ի (Տաշիր, Կապան):
1997թ. հունիսի 22□ին Գորիսում մեկ ժամում տեղաց 71,4 մմ անձրև, որն իր ուժգնությամբ գերազանցեց նույնիսկ 1970թ. օգոստոսի 14-ի Ալավերդու աղետաբեր սելավների ուժգնությունը` 1 ժամում 60 մմ:
Ահա և ինձ էլ բարերարություն արեցին։ Գրասենյակ ներկայանալու հրավերով բացիկ ստացա ու գնացի։ Գրասենյակում բոլորը շատ սիրալիր էին հետս։ Պաշտոնյան քարտարանից հանեց քարտս ու ասաց «հը՜մ»։ Ես էլ ասացի «հը՜մ»։
-Ո՞ր ոտքդ է,- հարցրեց պաշտոնյան։
-Աջը։
-Ամբողջովի՞ն։
-Ամբողջովի՛ն։
Դժվար է խոսքերով արտահայտել գեղեցկությունն այն բնապատկերի, որ բացվում է աչքիդ առաջ. մշտադալար ծառեր, բազմագույն ծաղկաթմբեր։ Առողջարանի հոյակերտ շենքը՝ կառուցված անցյալ դարի 60-ականներին, իր ինքնատիպ ճարտարապետական լուծումով հրաշալիորեն ներդաշնակում է շքեղ բնությանը։
Սրտի աշխատանքի շնորհիվ արյունը շրջանառվում է օրգանիզմում՝ ապահովելով հյուսվածքների և օրգանների սնուցումը և կենսագործունեության արգասիքների հեռացումը: Զարկերակային ճնշումը արյան գործադրած ուժն է անոթի պատի վրա: Երբ այն երկար ժամանակ լինում է նորմայից բարձր թվերի վրա, անոթները սկսում են աստիճանաբար ախտահարվել (փոխվում է նրանց էլաստիկությունը, հաստությունը և այլն), և քանի որ բոլոր օրգաններն ունեն անոթներ, միաժամանակ ախտահարվում է դրանց կառուցվածքն ու ֆունկցիան: Այսինքն՝ բարձր զարկերակային ճնշման վտանգավորությունը ոչ թե ճնշման թվերն են, այլ, այսպես ասած, թիրախ-օրգանների ախտահարումը:
Առաջին մարզադաշտերը (ստադիոնները) ստեղծվել են Հին Հունաստանում (մ.թ.ա. 7-րդ դար), Աթենքում (մ.թ.ա. 4-րդ դար)։
Մարզադաշտեր գործել են նաեւ հին եւ միջնադարյան Հայաստանում՝ Բագավանում, Վանում, Դվինում, Հերում, Անիում, Զարեհավանում եւ այլուր։ Հայերը դրանք կոչել են նաեւ ասպարեզ (մրցասպարեզ)։
Հին հայկական մարզադաշտերը, ըստ մատենագրական տեղեկությունների, կառուցվել են առանձին՝ բաց հրապարակների ձեւով եւ օգտագործվել ինչպես մարզական մրցումներ, այնպես էլ զորավարժություններ անցկացնելու նպատակով։
Հավաքական անվտանգության պայմանագրի կազմակերպության օպերատիվ արձագանքման հավաքական ուժերի մասնակցությամբ ՀՀ ՊՆ Մարշալ Բաղրամյանի անվան զորավարժարանում ավարտվեց «Փոխգործակցություն-2012» համատեղ զորավարժությունը:
Զորավարժության սցենարի համաձայն` օգոստոսի երկրորդ կեսին եւ սեպտեմբերի սկզբին կտրուկ սրվում է իրավիճակը «Սեւանիայում», հատկապես «Դալարիկի» շրջանում:
Սեպտեմբերի 17-ին ՀՀ ՊՆ «Մարշալ Բաղրամյան» զորավարժարանում տեղի ունեցավ Հավաքական անվտանգության պայմանագրի կազմակերպության օպերատիվ արձագանքման հավաքական ուժերի «Փոխգործակցություն-2012» զորավարժության գլխավոր փորձը` մասնակից ստորաբաժանումների ամբողջական ներգրավմամբ: Մարտական հրաձգությամբ անցկացված գլխավոր փորձին հետևել են ՀՀ ԶՈՒ ԳՇ պետ գեներալ-գնդապետ Յուրի Խաչատուրովը, բարձրաստիճան զինվորականներ, մասնակից պետությունների, ՀԱՊԿ միացյալ շտաբի ներկայացուցիչներ և այլն: