…2011թ. դեկտեմբերի 23-ին իր երկրային կյանքը ավարտեց սպորտի վաստակավոր վարպետ, ազատ ոճի ըմբշամարտի աշխարհի գավաթակիր (1958թ.), «Զորավար Անդրանիկ» հ/կ նախագահ Նորայր Թագվորի Մուշեղյանը։ Մշեցի հոր եւ սեբաստացի մոր զավակը ծնվել է Երեւանում 1936թ. նոյեմբերի 4-ին։ Նրա գլխավորած «Պատանի ըմբշամարտիկների դպրոցը» աճող սերնդի ռազմահայրենասիրական դաստիարակության իսկական դարբնոց էր։ Դպրոցի սաներից շատերը մասնակցել են Արցախյան ազատամարտին, իսկ սպորտի վարպետ Հակոբ Գասպարյանը արժանացել «Երկրորդ աստիճանի մարտական խաչի» (հետմահու)։

XII դարում խաչակրաց արշավանքների հետեւանքով ստեղծվել էին լատինական իշխանությունները Մերձավոր Արեւելքում (Եդեսիայի կոմսությունը, Անտիոքի դքսությունը, Երուսաղեմի թագավորությունը)։ Սրանք Կիլիկիայի հայկական իշխանությունների հետ բազմակողմանի կապերի մեջ էին, տնտեսական, քաղաքական, ռազմական ու նաեւ խնամիական։ Հայ աղջիկները համարվում էին լավագույն հարսնացուները. «Որ տունը հայ աղջիկ, այնտեղ բերք ու բարիք»,- այդպես էր համընդհանուրի կարծիքը։

Տարիները եկան անցան
Մանուկները զինվոր դարձան,
Հայրենիքն է նրանց կանչում,
Հայոց հողն են պաշտպանելու։

Օ՜, հայրենիք որդեկորույս
Թող ինձ այսօր կին-զինվորիս,
Որ չի կորցրել հավատ ու հույս,
Լուռ խոնարհվել շիրմաց առջև քո զոհերի:

Երբ անցնում եմ ամեն անգամ
Մեր դպրոցի մեծ սրահով,
Բռնկվում եմ ոսոխի դեմ
Ատելության բորբ կրակով:

Կործանող նիրհից ազգը արթնացավ,
Բողոքեց ըմբոստ ու ոտքի ելավ
Ընդդեմ ոսոխի, որ նենգ, տմարդի
Փորձում էր կուլ տալ փոքրիկ կտորը
Հայոց աշխարհի:

Ամեն ժողովրդի մշակույթում առանձնահատուկ մի իմաստ կա, որն անփոփոխ է մնում` անկախ ժամանակի մարտահրավերներից: Արցախն անմասն չի մնացել այս ամենին, ու այսօր, չնայած բաժին հասած դառը ճակատագրին, արցախցին էլի ժենգյալով հաց է թխում, դոշաբ (թթից ստացված թանձր հյութ) եփում ու թթի օղի քամում: