Language:

  • Հայերեն
  • Русский
  • English

Թերթ

ՍՈՎՈՐԵԼՈՒ ԺԱՄԱՆԱԿԸ

Ինչպիսին էլ լինեն եղանակային պայմանները, ոչ մի կերպ չեն կարող ազդել զորամասերի առջեւ դրված խնդիրների կատարմանը։ Ուսումնական փուլի այս ժամանակաշրջանում ուսումնական գործընթացը շարունակվում է հաստատված ծրագրերով։ Ինչպես տեսական, այնպես էլ գործնական պարապմունքները տեղի են ունենում նախորոշված ժամերին, համապատասխան տեղերում։

ԼԵԳԵՆԴԱՐ ԳԱՅԸ

Փետրվարի 19-ին նշվում է Հայկ Բժշկյանցի (Գայի)` լեգենդար հերոսի ծննդյան 125-ամյակը։ Իր դիվիզիայի կարմիրբանակայինները դժվարանում էին արտասանել թե՛ Հայկ անունը, թե՛ Բժշկյանց ազգանունը, ուստի խնդրեցին հրամանատարին, որ դիմեն իրեն Գայ ազգանունով։ Դա իրենց համար հեշտ էր արտասանել եւ հասկանալի բառ էր (սլավոնների լեզվով նշանակում է անտառ)։ Հետագայում նաեւ ռազմական հրամաններում եւ պաշտոնական փաստաթղթերում Բժշկյանցը անվանվում էր՝ Դմիտրի Գայ։ Այդպես Ռուսաստանի քաղաքացիական կռիվներում ծնվեց լեգենդար հերոս Գայ, ազգությամբ հայ։

ՆՇՎԵՑ ՀԵՐՈՍԻ 125-ԱՄՅԱԿԸ

Վետերանների միությունում փետրվարի 17-ին հավաքվել էին Հայրենական մեծ պատերազմի մասնակիցներ, Գայի անվան հիմնական դպրոցի, ինչպես նաեւ Գայի անվան ավտոդպրոցի ուսուցչական եւ աշակերտական կազմի ներկայացուցիչներ՝ նշելու զորահրամանատար, ռազմական գործիչ և ռազմարվեստի տեսաբան (պրոֆեսոր՝ 1933 թ.-ից) Հայկ Բժշկյանցի ծննդյան 125-ամյակը:
Հանդիսավոր նիստին զեկույցով հանդես եկավ Հայաստանի վետերանների միության խորհրդի նախագահ գնդապետ Սիմոն Եսայանը՝ ներկայացնելով Հայկ Բժշկյանցի անցած ուղին: Ռուսաստանում քաղաքացիական պատերազմի (1918-20 թթ.) տարիներին Գայի հրամանատարությամբ գործող դիվիզիան տարած հաղթանակների և ամուր կարգապահության համար կոչվել է «Երկաթյա դիվիզիա»:

ՀԱՅՈՑ ԼԵՌՆԵՐԻ ԽՈՐՀՈՒՐԴԸ

Կապուտջուղ լեռան ստորոտով մեքենան շնչահատ բարձրանում է վեր։ Ասես զգում է, որ դա վերջին բարձունքն է, ու բարձունքից արդեն սկսվում է Մեղրիի վայրէջքը։ Ճանապարհի կողքին Քաջարան քաղաքն է, վերեւում` լեռը։ Ամռան օրերին լեռը զովաշունչ քամի է անում, իսկ ձմռան օրերին ձյունաբուք ու ձյուն է շաղում քաղաքի վրա։ Լեռան մյուս կողմում պատմական Գողթն գավառն է՝ այժմյան Նախիջեւանի Օրդուբադի շրջանը։ Թիկունքը տված Կապուտջուղին` այնտեղ երբեմնի մեր պատմական գյուղերն են՝ Մեսրոպավանը, Բիստը, որտեղ դպրոց է հիմնադրել, ուսուցչություն արել սուրբ Մեսրոպ Մաշտոցը։

«ՕՂԱԿ» ԳՈՐԾՈՂՈՒԹՅԱՆ ՆԱԽՕՐԵՆ ԵՎ ՍԿԻԶԲԸ

Հունվարի 13-ին ներքին զորքերը զինաթափեցին Շահումյանի շրջանի ՆԳ բաժնի անձնակազմը, իսկ հաջորդ օրը Բաքուն շրջանը լուծարելով միացրեց Քասում Իսմայիլովին, այն վերանվանելով Գերանբոյ:
Հունվարի 16-ին Վիլնյուսի, իսկ 21-ին Ռիգայի արյունալի դեպքերը վկայեցին, որ Մոսկվան մտադիր է ամենակոպիտ եղանակներով ճնշել ազգային-ժողովրդավարական ցանկացած շարժում:

ՊԵՏՈՅԻ ՎԵՐՋԻՆ ՄԱՐՏԸ

Խորհրդակցելով իր գումարտակի զինջոկատների հրամանատարների հետ՝ Պետոն վճռում է գործողությունը իրականացնել հետեւյալ ուղղվածությամբ. ամենից առաջ անհրաժեշտ էր օգտագործել 2071 բարձունքի դիմացի հենակետում տեղաբաշխված Մամիկոնի (Կալոյան Մամիկոն, ներկայիս ՀՀ բանակի գնդապետ) զինջոկատի տղաներին: Նա, մինչ այդ, իր գլխավորած մարտիկներով մի քանի անգամ այդ հենակետում լավ ջարդ էր տվել ադրբեջանցիներին, եւ այդ պատճառով զինվորները բարձունքը կոչել էին նրա անունով՝ «Մամիկոնի բարձունք» – Հ. Գ.):

18-րդ դարի ատրճանակ

Առհասարակ, որքանո՞վ է արդարացված մի հետախուզական ցանցի մասին խոսելը, որը 1720-ական թթ. կատարում էր Արցախում և Սյունիքում կենտրոնացած հայկական զինված ուժերի ղեկավարության առաջադրանքները։ Իսկ եթե այդ մասին կան վավերական պատմական տեղեկություններ (իսկ դրանք կա՛ն), ապա ո՞վ և ե՞րբ է ստեղծել հայկական այդ արտաքին հետախուզությունը։ Ու՞մ է այն ենթարկվել իր գոյության տարբեր փուլերում։ Ո՞ր պետություններում, շրջաններում և քաղաքներում է այն գործել։ Ինչպիսի՞ խնդիրներ են նրա առջև դրվել մինչև ապստամբության սկսվելը` 1722 թ. և դրանից հետո։ Արդյոք ի՞նչ գաղտնի գործողություններ է հաջողությամբ իրականացրել և որոնցու՞մ է ձախողվել։ Արդյոք մեզ հայտնի՞ է այդ տարիներին գործած գոնե մի քանի հայ հետախույզի անուն։