Նախքան ԶՀՀ լավագույն տասնյակը ներկայացնելը, պետք է նշել, որ ՀՕՊ այս միջոցն աշխարհում ամենախորհրդանշականն է եւ իր արդյունավետությամբ ու արժեքով զբաղեցնում է միջանկյալ տեղ զենիթային հրետանու և կործանիչ ավիացիայի միջև: ԶՀՀ-ներն ավելի պրակտիկ են, քան ինքնաթիռները: Փոքր են նրանց առաջին հակազդեցության ժամանակը և սպասարկման ծախսերը: Համեմատելով զենիթային հրետանու հետ` նրանք ավելի արդյունավետ են: ԶՀՀ ստեղծելու առաջին փորձերը եղել են դեռ անցած դարի 20-ական թվականներին, սակայն լուրջ փորձեր կատարվել են միայն ԵՀՊ-ի տարիներին: Փորձեր կատարվում էին միանգամից մի քանի պետություններում (ԽՍՀՄ, ԱՄՆ, Անգլիա, Գերմանիա):

«Տանկ» միջազգային բառը, որ մենք հասկանում ենք հզոր, թրթուրավոր մեքենա, ոչ մի կերպ չի համապատասխանում այս մեքենայի բնորոշմանը: Հայերեն բառը շատ ավելի դիպուկ է և բնորոշիչ: Հրասայլերն ի հայտ են եկել Առաջին աշխարհամարտի ժամանակ և այնուհետ կարևորագույն տեղ զբաղեցրել բոլոր բանակներում: Հատկապես ԵՀՊ ժամանակ, գերմանացիների կիրառությամբ այս մեքենաները համազորային մեծ մարտերում դարձան անփոխարինելի: Ժամանակակից պատերազմում ևս այս մեքենաները մեծ նշանակություն ունեն` թեեւ նրանց դերը գնալով նվազում է: Հատկապես` ոչ բաց տեղանքում:

Կուների տոհմից Շուլյան Խեն 17 տարեկանից սկսում է ծառայել Լու թագավորության տիրակալներին: Այդ ուժեղ հսկան 40 տարվա իր ծառայության ընթացքում բազմաթիվ սխրանքներ է գործում, որոնք նրան համբավ են բերում ոչ միայն Լուում, այլեւ ողջ Երկնատակի կայսրությունում` Չինաստանում:
Շուլյան Խեն պատկանում էր զինվորականների շի կաստային, որոնց համար «խաղալ» բառը «կռվել» բառի հոմանիշն էր: Քաջի մահով մեռնելը մեծ երջանկություն էր ոչ միայն այդ ռազմիկի, այլեւ նրա մտերիմների համար. չէ՞ որ զոհվածն ընկնում էր մի հիասքանչ անամպ թագավորություն, իսկ նրա ազգականներն էլ իրենց ողջ երկրային կյանքի ընթացքում խորին հարգանքի էին արժանանում, իսկ հետո էլ նաեւ` երկնային թագավորությունում:

Հոկտեմբերի 17-ին Ադրբեջանի մայրաքաղաք Բաքվում թմրամիջոցների ապօրինի շրջանառությանը նվիրված միջազգային համաժողովում Ադրբեջանի մի շարք բարձրաստիճան պաշտոնյաներ` երկրի ղեկավար Իլհամ Ալիևի գլխավորությամբ, մեկը մյուսի հետևից համաժողովի օտարերկրյա մասնակիցների ուշադրությունն էին հրավիրում «օկուպացված» Լեռնային Ղարաբաղում թմրամիջոցների բիզնեսի ծաղկման «փաստի» վրա` շեշտելով, որ «ադրբեջանական հողերի օկուպացված լինելը նպաստավոր պայմաններ է ստեղծում թմրաբիզնեսի և միջազգային ահաբեկչության համար»: Զարմանալի կլիներ իհարկե, եթե համաժողովում Ադրբեջանի պաշտոնյաները չշահարկեին Լեռնային Ղարաբաղի հարցը և կոչ չանեին միջազգային հանրությանը ազդելու պաշտոնական Ստեփանակերտի վրա:

Դժվար է ասել, թե Ադրբեջանի նախագահը քանի անգամ է դիտել ՀՀ անկախության 20-ամյակին նվիրված զորահանդեսի տեսագրությունը, բայց փաստ է, որ զորահանդեսից ստացած նոկաուտից նա սթափվեց միայն անցյալ շաբաթ` սեպտեմբերի 21-ից մեկ ամիս հետո: Ալիևը սեփական ժողովրդին ներկայացավ միանգամայն առույգ և սկսեց քննադատել հայերի զորահանդեսը: Ավելի ճիշտ, ոչ թե քննադատել, այլ, ինչպես ասում են, «կեղտ բռնել»: Իհարկե, միանգամայն անհիմն: Դատեք ինքներդ:

Իսկական հետախույզը նա է, ում բոլորովին էլ չես կասկածում։ Պարզվում է` որոշ գրողներ հավասարապես տիրապետել են ե՛ւ գրելու, ե՛ւ… լրտեսելու տաղանդին։ Այսինքն՝ նրանք համատեղել են լրտեսի (հետախույզի) մասնագիտությունը գրողի մասնագիտության հետ։ Գուցե ինչ-որ տեղ տրամաբանական է բացատրությունը. «Ես փնտրում եմ նոր թեմաներ եւ դրա համար էլ քիթս խցկում եմ ուր պատահի»։

Պիտի ասեմ, որ վերջին ամիսներին՝ բանակի շուրջ բարձրացված աղմուկը եւ բանակի հայտնվելը հասարակության ուշադրության էպիկենտրոնում պայմանավորված է ոչ թե հանցագործությունների աճով, օրինապահության մակարդակի անկումով, այլ զորքերը հասարակության առջեւ ավելի թափանցիկ դարձնելու եւ հրապարակային գործունեությունը խրախուսելու քաղաքականությամբ։ Բացի դրանից, կան որոշակի ուժեր եւ խմբեր, որոնք կազմակերպված եւ նպատակային ջանքերով փորձում են սասանել բանակի հեղինակությունը եւ հարվածել երկրի զինված ուժերի մարտունակությանը։ Այսինքն՝ ապակայունացնել երկրի ներքին մթնոլորտը, խարխլել հասարակության հավատը բանակի հանդեպ, սերմանել վախի, անպաշտպանվածության մթնոլորտ, ուռճացնել բանակի թերությունները, խտացնելով գույները՝ արթնացնել տագնապ, խուճապային տրամադրություն եւ անել ամեն ինչ, որ եթե չստացվի տապալել, ապա գոնե ինչ-որ չափով ձախողել գալիք զորակոչը, բանակի համալրման աշխատանքները։