Հրաձգային զենքի ի հայտ գալու առաջին իսկ օրից զինվորները կամեցել են կրակել շատ դիպուկ: Ի վերջո բազմազան միջոցների փնտրտուքը հանգեցրել է օպտիկական նշանոցի ստեղծմանը, որ արդեն 1800-ականների վերջերից լայնորեն կիրառվում էր: Անգլիացի փորձառու որսորդներից կազմված առաջին դիպուկահար ստորաբաժանումները սկզբում, բացի դիպուկ կրակելուց, այլ բան չէին անում, սակայն ժամանակը ցույց տվեց, որ միայն դիպուկ կրակը բավական չէ: Ժամանակի հետ դիպուկահարի մասնագիտությունը դարձավ լուրջ մարտարվեստ, որը պահանջում է բազում յուրահատուկ հմտություններ:

«Հայ զինվորի» հյուրասրահում զորամասի հրամանատար գնդապետ ՍԱՀԱԿ ՍԱՀԱԿՅԱՆՆ է -Պարոն գնդապետ, մեր զրույցն ուզում եմ սկսել շնորհավորանքով. սեպտեմբերի 21-ին՝ անկախության 20-րդ տարեդարձի առթիվ, հանրապետության նախագահ Սերժ Սարգսյանը Ձեզ պարգեւատրեց «Մարտական ծառայության» մեդալով։ Դա Ձեր առաջի՞ն կառավարական պարգեւն էր։ -Երկրորդը։ Առաջինը «Արիության» մեդալն է, որով պարգեւատրվել եմ դեռեւս 1999թ., երբ գումարտակի հրամանատար էի։ -Մի ամբողջ օր […]

…Երբ իրադարձությունները ծածկված են երկաթյա վարագույրի հետեւում, թվում է, թե դրանք չկան էլ իսկի… Աստված գիտե, թե Սովետ Միությունում տարեկան քանի ինքնաթիռ էր ընկնում, իսկ մենք դրա մասին իմանում էինք, եթե զոհվողը մեր հարազատն էր, ազգականն ու հարեւանը… կամ թե մի ամբողջ հավաքական…
… ու թվում էր, թե Սովետում ինքնաթիռները չեն ընկնում, չեն բախվում գնացքները, ու նավերը չեն խորտակվում…
…Երբ տարիներ անց ամեն օր լսում ես նախկին Սովետի տարածքում այստեղ-այնտեղ խորտակվող ինքնաթիռի, «ցխվող» գնացքի ու սուզվող նավի մասին, արթնանում են հին ու նոր վախերդ, արթնանում են ու մոռացնել են տալիս, որ ավիացիան, ա՛խր, եղել ու մնում է տրանսպորտի ամենահուսալի միջոցը…

Հարգելի ընթերցող, մի պահ հայացքդ կանգնեցրու այս լուսանկարից քեզ նայող տղաների վրա։ Նրանց մեջ գուցե ճանաչես, գտնես ընկերոջդ, եղբորդ, որդուդ։ Այո՛, այդ նրանք են հայկյան «լայնալիճ աղեղներով», զենք-զրահով, երկաթակուռ բազուկներով եւ արծվենի հայացքներով հսկում մեր երկրի սահմանները։
Այո՛, այդ նրանք են երկնահաս լեռների ժայռաբաշ բարձունքներից զօր ու գիշեր հսկում Հայաստան աշխարհի արեւածագն ու մայրամուտը։ Այո՛, այդ նրանք են՝ Հայկ Նահապետի, Առյուծ Մհերի, Սասունցի Դավթի հերոս ժառանգները, հայոց հաղթական բանակի քաջարի զինվորները։

Զինկոմիսարիատների նախազորակոչային պատրաստության ծրագրում շեշտված է բանակը ֆիզիկապես կոփված, առողջ եւ հոգեպես ամուր զինվորներով համալրելու խնդիրը։ Սակայն պիտի նշեմ, որ միայն զինկոմիսարիատներից չէ, որ կախված է ապագա զինվորի դաստիարակությունը, այն պարզ պատճառով, որ այդ գործընթացին մասնակցում են բազմաթիվ օղակներ ու գործոններ՝ ընտանիքը, դպրոցը, միջավայրը, կրթադաստիարակչական ու արժեքային գերիշխող գաղափարները, եւ վերջնական արդյունքը նշված օղակների գործունեության արգասիքն է։

«Եթե հրամանատարն ուզում է բարձր մարտական ոգի եւ կարգապահություն ապահովել իրեն ենթակա զորամասում կամ ստորաբաժանումում, պետք է իր ենթականերին խրախուսելիս և պատժելիս սրբորեն պահպանի արդարության սկզբունքը»:
Զինվորական կոլեկտիվներում փոխհարաբերությունները լավ պատկերացնելու համար պետք է իմանալ նրա կառուցվածքն ու զարգացման փուլերը։ Սովորաբար ընդունված է տարբերակել սկզբնական (ջոկ, դասակ, վաշտ եւ համազոր ստորաբաժանումներ), միջին կամ ավագ (գումարտակ, դիվիզիոն եւ համազորներ) եւ բարձր (զորամաս, շտաբ, վարչություն, ծառայություն եւ դրանց համազորները) կոլեկտիվներ։ Համերաշխ խումբ դառնալու համար զինվորականներն անցնում են կազմավորման, զարգացման եւ հասունության փուլեր։ Հասունության փուլը ձևավորվում է երկու ուսումնական փուլերի արդյունքում։

ՀՀ Ազգային ժողով ներկայացված «Հայաստանի Հանրապետության զինված ուժերի կարգապահական կանոնագիրք» ՀՀ օրենքի նախագծում առաջին անգամ փորձ է արվում զինված ուժերում և այլ զորքերում զինվորական կարգապահական հարաբերությունները կանոնակարգել օրենքի տեսքով: Մինչ այժմ նշված հարաբերությունները կարգավորվում են դեռևս 1996 թվականին ընդունված ՀՀ կառավարության որոշմամբ, որում առ այսօր փոփոխություններ չեն կատարվել: Արդյունքում` զինվորական կարգապահական հարաբերություններն արդեն իսկ որոշակի չափով չեն համապատասխանում զինված ուժերի արդի զարգացման պահանջներին, և օրենքի նախագծի ընդունումը նպատակ ունի բավարարելու Հայաստանի Հանրապետության զինված ուժերի, ինչպես նաև այլ զորքերի արդի զարգացման ու իրականացվող պաշտպանական բարեփոխումների պահանջները: