Պատմության էջերից
ՀՀ նախագահին առընթեր գլխավոր ռազմական տեսչության տեսուչ գնդապետ ՆԵՐՍԵՍ ՄՈՒՐԱԴՅԱՆԸ 1989-ի փետրվարին, երբ դեռ դպրոցի զինղեկ էր, կամավորների հետ մեկնել էր Մեղրի՝ զսպելու իրեն Ադրբեջանի մաս հռչակած եւ Զանգելանից օգնություն ստացող Նյուվադիին. «Ագարակում ականանետ էին սարքում, եւ որքան բացատրեցի, որ հրետանավոր եմ եւ ոչ թե տեխնիկ, մեկ է` ապարդյուն. «Արտիլերիստ ես, մեզնից շատ ես հասկանում»: Փողը պատրաստեցինք հորատման աշխատանքներում օգտագործվող քրոմապատ խողովակից: Հենարանը շրջանաձեւի փոխարեն քառակուսի էր, փողը բարձրացնում-իջեցնում էինք ոռոգման ջրի փականներով, իսկ անկյունը որոշում վրայից կախած աշակերտական անկյունաչափով:
Մարտի 20 – Ռոբերտ Քոչարյանը նշանակվում է ՀՀ վարչապետ:
Մարտի 28 – ԱՊՀ գագաթաժողովի շրջանակներում տեղի է ունենում Լ.Տեր-Պետրոսյանի և Հ. Ալիևի հանդիպումը:
Մայիսի 31 – հունիսի 1 – ԵԱՀԿ ՄԽ համանախագահները Հայաստանին, Լեռնային Ղարաբաղին և Ադրբեջանին են ներկայացնում ԼՂ հիմնախնդրի կարգավորման նոր տարբերակ, որն ստացել է «փաթեթային» անվանումը: Այս տարբերակի համաձայն` խնդրի կարգավորումը կառուցվում էր Լիսաբոնյան գագաթաժողովի սկզբունքների հիման վրա: Փաստաթղթի ներածական մասում հղում էր արվում նաև ՄԱԿ ԱԽ 1993թ. ընդունած 4 բանաձևերին: Այս ձևակերպումը հանդիպում է նաև հետագայում առաջարկված «փուլային» տարբերակում:
Հայկական կորպուսի հրետանին կազմավորված էր հրետանային 2 բրիգադից, 4 առանձին դիվիզիոններից և առանձին լեռնային մարտկոցից, ընդհանուր առմամբ մոտ 100 հրանոթ, որոնցից սոսկ կեսն էր պահպանվել պատերազմից հետո: Կորպուսի վերակազմավորման ընթացքում ձևավորվեց հրետանային մեկ բրիգադ` հրետանային հավաքակայանով և ուսումնական զորախմբերով: 1918թ. սեպտեմբերին ձևավորվեց ռազմական նախարարության հրետանային վարչությունը, որի խնդիրն էր զինել բանակը, նորացնել հրետանու նյութական մասը, զորքն ապահովել հրետանային զենքով ու զինամթերքով: Տարեվերջին, թուրքերի կողմից Ալեքսանդրապոլը լքելուց հետո, այնտեղ մեկնեց վարչության պետը` գեներալ Կոնստանդին Ղամազյանը` ընդունելու և կարգի բերելու զինամթերքի պահեստները, որոնք թուրքերը թողել էին թափթփված վիճակում:
Հնում մարդիկ ասում էին. «Մարդու ճակատագիրը նրա բնավորությունն էր»։ Նիկիտա Խրուշչովը դարձավ սեփական բնավորության զոհը։ Շտապողականությունը, փութկոտությունը, հուզականությունը նրա անհաղթահարելի գծերն էին։
Խրուշչովի օգնականներից մեկը պատմում է Չերչիլի հետ իր շեֆի ունեցած մի զարմանալի խոսակցության մասին։ Դա եղել է 1956թ. Խրուշչովի եւ Բուլգանինի՝ Անգլիա կատարած այցի ժամանակ։ Նրանք Չերչիլի հետ հանդիպում ունեցան դեսպանատանը կազմակերպված ընդունելության ժամանակ։ Եվ ահա թե ինչ էր ասել բրիտանական ծեր առյուծը. «Պարոն Խրուշչով, Դուք մեծ ռեֆորմներ եք ծրագրում։ Եվ դա լավ է։ Միայն կուզենայի Ձեզ խորհուրդ տալ չափից շատ չշտապել։ Անդունդը հեշտ չէ հաղթահարել երկու ցատկով։ Միգուցե անդունդն ընկնեք»։
Մայիսի 16-17 – Հայաստանի, Լեռնային Ղարաբաղի և Ադրբեջանի պաշտպանության նախարարները ՌԴ ՊՆ միջնորդությամբ քննարկում են 1994թ. փետրվարի 18-ի արձանագրության կիրառման կարգին վերաբերող փաստաթուղթը. հայկական կողմը ստորագրում է այն, իսկ Ադրբեջանը՝ հետաձգում:
Հուլիսի 7 – Մինսկի խմբի նիստի ժամանակ ԼՂՀ պատվիրակությունը կտրականապես մերժում է հակամարտության գոտում թուրքերի մասնակցությամբ խաղաղարար ուժեր տեղակայելու առաջարկը:
Հրաձիգ զինվորի հիմնական զենքն է եղել ռուսական երեքգծանի` 7,62 մմ-ոց «Мосин-Наган» հրացանը, որն արձակում էր 7,62×54 R մմ-ոց փամփուշտներ (ռուսական «գիծը» հավասար է անգլիական դյույմի մեկ տասներորդին` 2,54 մմ, ուստի երեք գիծը հավասար է 7,62 մմ-ի): Կային նաեւ գերմանական «Mauser 98» (7.92×57 մմ-ոց փամփուշտներ) եւ ֆրանսիական «Lebel» (8×50 R մմ-ոց փամփուշտներ) հրացաններ: Չի բացառվում նաեւ խիստ սահմանափակ (մի քանի տասնյակից մինչեւ հարյուր միավոր) քանակությամբ այլ տեսակի հրացանների առկայությունը եւս:
Հուլիսի 2 – Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության կառավարությունը դիմում է Ադրբեջանի իշխանություններին` բանակցություններ սկսելու առաջարկությամբ:
Հուլիսի 28 – Աղդամի ազատագրումից հետո ադրբեջանական կողմի նախաձեռնությամբ տեղի է ունենում հանդիպում ԼՂՀ ինքնապաշտպանական բանակի ստորաբաժանումներից մեկի ներկայացուցիչների եւ ադրբեջանական զինվորականների հետ: