Առաջին համաշխարհային պատերազմի տարիներին Ռուսաստանում գործում էր «Վերաշինություն» հայկական կոմիտեն, որի 1916թ. փետրվարի 24-ի նիստում ընդունվում է այսպիսի որոշում. «Լսելով կոմիտեի փոխնախագահ Ա. Առաքելյանի առաջարկությունը հօգուտ պատերազմից տուժածների կոմիտեի միջոցներով Ա. Կուլեբյակինի «Մհերի դուռը» պոեմը եւ «Վանի վերհուշեր» բանաստեղծությունները հրատարակելու մասին՝ կոմիտեն որոշեց. գեներալ Կուլեբյակինի բանաստեղծական ստեղծագործությունները հրատարակել 3000 տպաքանակով եւ ողջ հասույթը հատկացնել պատերազմից տուժածներին»։

Իտալիայում գտնվող հայ բնակչության մասին առաջին տեղեկությունները վերաբերում են հայկական զորամասերին։ Հայկական մի զորամաս 6-րդ դարի կեսերին իր հետ Իտալիա է բերել բյուզանդական բանակի հրամանատար Ներսես Պատրիկը՝ նպատակ ունենալով Իտալիան ազատագրել գոթերից։ Առաջադրանքը հաջող կատարելուց հետո նա այնուհետ ջախջախեց ֆրանկներին ու ալամաններին, որոնք ներխուժել էին Իտալիա։ Փառապանծ հաղթանակներից հետո Ներսեսը նշանակվեց Իտալիայի փոխարքա (էկզարխ)։

Ինչպես հայտնի է՝ մարտական դրոշը մի միջոց է, նշան, որը միավորում է զորամասը, մատնանշում նրա պատկանելությունը որոշակի պետության կամ խմբի զինված ուժերին, խորհրդանշում է զինվորական պատիվն ու միասնության գաղափարը, ճակատամարտի ժամանակ ցույց է տալիս զորքերի կենտրոնացման եւ հրամանատարության գտնվելու վայրերը։ Պատմականորեն մարտական դրոշների ներքո կատարվել են զանազան պաշտոնական արարողություններ, այդ թվում՝ զինվորական երդմնատվություն եւ պայմանագրերի կնքում։ Մարտադրոշը բարձրացնում է բանակի կամ առանձին ջոկատի բարոյական ոգին եւ մարտունակությունը, դառնում նաեւ ռազմական մասունք։

Հայաստանի Առաջին Հանրապետության պաշտպանության նախարար, հրետանու գեներալ-մայոր Քրիստափոր Արարատյանը ծնվել է 1876 թ. Նալչիկ քաղաքում, որտեղ ծառայության բերումով բնակություն էր հաստատել Անիից սերող եւ Թիֆլիսում հայտնի Արարատյանների շառավիղը: Երբ լրացավ փոքրիկ Քրիստափորի տասը տարին, հավաքվեցին ընտանիքի անդամները, հարազատ մարդիկ` որոշելու տղայի ապագան: Քրիստափորը ինքն էլ մանկուց երազում էր զինվորական դառնալ եւ նմանվել հորը: Հայրը` Գերասիմ Արարատյանը, ռուսական բանակի գնդապետ էր:

Բյուզանդական Կոնստանս կայսրի բանակում մեծ թվով հայ զինվորներ էին կռվում, որոնց հրամանատարը Մժեժ անունով մի հայ իշխան էր։ Կոնստանս կայսեր սպանությունից հետո բանակը Մժեժին կայսր հռչակեց։ Սակայն սպանված կայսեր որդին կարողացավ ձերբակալել Մժեժին եւ նրա համախոհներին ու բոլորին մահվան դատապարտեց։

Արցախյան պատերազմն էլ ծնեց շատ հերոսներ, նրանցից շատերն ընկան անարգ թշնամու գնդակից, բայց ազատ ու պատվաբեր ապրելու նրանց փայլը դեռ կլուսավորի բազմաթիվ սերունդների ճանապարհը: Իոսիֆը վաղ հասակից զրկվել էր հորից, հայրական գուրգուրանք չէր տեսել, բայց դրա փոխարեն հրաշալի մայր ուներ, որ ոչինչ չէր խնայում միակ զավակի համար: Ինչպես Իոսիֆն էր հաճախ կրկնում, այն, ինչին հասել էր, պարտական է մորը, որը որդու համար, առաջին հերթին, կաթի հետ ներարկել էր լավը, բարին, ազնվությունն ու հավատարմությունը:

19-րդ դարի ռուսական նավատորմի փառապանծ ծովակալների համաստեղության մեջ իր պատվավոր տեղն ունի Լազար Սերեբրյակովը (Ղազար Արծաթագործյան)։ Ղրիմահայ Մարկոսի որդին, որ ծնվել էր Ղարասուբազարում (ներկայումս՝ ք. Բելոգորսկ), 1795-ին, Նիկոլաեւի ռազմածովային դպրոցն ավարտելուց հետո (1815) անցավ զինվորական ծառայության՝ միչմանից հասնելով ծովակալի կոչման (1854)։ Դա ճանապարհ էր, որ ձգվեց փայլուն մարտական գործողությունների միջով՝ արժանի համբավ բերելով հայորդուն։