Պատմության էջերից
Օգոստոսի 7-ը Նորագույն զինյալ-ազատագրական պայքարի նահատակների հիշատակի օրն է, որն ամեն տարի Երեւանում՝ Եռաբլուր պանթեոնում, նշում են Հայաստանի Հանրապետությունում հաստատված Հայաստանի Ազատագրության Հայ Գաղտնի Բանակի մարտիկները, նրանց համակիրները, ընկերներն ու գործընկերները:
Եթե այսօր աշխարհի տարբեր երկրներում հարցում անցկացվի, թե ռուսական ո՞ր ավիացիոն մակնիշն է առավել հայտնի, ապա համոզված կարող ենք ասել` կհաղթի «ՄիԳ»-ը: ԱՄՆ ռազմաօդային ուժերի էլիտար ստորաբաժանումներում տարածված է «Սպանի՜ր ՄիԳ-ը» մակագրությամբ համազգեստի շերտագիծ: Իրենց ողջ գործունեության ընթացքում այս ինքնաթիռներն ապացուցել են, որ կարող են սպանել ցանկացածին, ով կկանգնի իրենց ճանապարհին:
Վերջին բուժզննումներն անցնելուց հետո Մեխակը գյուղ եկավ ու Անահիտ մայրիկին ցույց տվեց ծանուցագիրը: «Մամ, չորս օրից մեկնում եմ ծառայության, պապան որ զանգի, կասես»: Հայրը` Պետրոսը, գտնվում է Ռուսաստանի Դաշնությունում: «Կասեմ, տղա ջան,-ասաց Անահիտ մայրն ու ավելացրեց,- հայրդ արդեն գիտի ու հոգացել է բոլոր ծախսերը. պատվիրել է ուրախության սեղան բացենք, որ քեֆ-ուրախությամբ ճանապարհենք քեզ ծառայության: Այնպես որ՝ ընկերներիդ կանչիր, որ օգնության ձեռք մեկնեն»:
Երևանի Դավիթաշեն թաղամասի «Սասունցի Դավիթ» («Սասնա ծռեր») մարտական ջոկատը Արցախյան գոյամարտի տարիներին հերոսական մարտական ուղի անցավ: Ռազմի ճամփաներում մարտիրոսվեցին ջոկատի մոտ 20 մարտիկներ: 1992 թվականի հուլիսի 3-ին ջոկատի հրամանատար, ՀՀ «Մարտական խաչ» առաջին աստիճանի շքանշանի ասպետ Սամվել Գևորգյանի հետ Մարտակերտի շրջանում հերոսաբար զոհվեցին ջոկատի 10-ից ավելի մարտիկներ: Նրանց շարքում էր նաև Արսեն Հակոբյանը, որը 1994 թ. ԼՂՀ Գերագույն խորհրդի նախագահի հրամանագրով արժանացել է 1-ին աստիճանի «Մարտական խաչ» շքանշանի (հետմահու), իսկ 1996 թ. ՀՀ նախագահի հրամանագրով՝ երկրորդ աստիճանի «Մարտական խաչ» շքանշանի:
1968թ. մայիսի 21-ին ԱՄՆ-ում Տ.Տ. Վազգեն Առաջին Վեհափառ Հայրապետը այցելում է Մոնթեբելոյի «Բեւերլի» հիվանդանոցում բուժվող Միսաք Թոռլաքյանին, որը 1921թ հուլիսի18-ին Պոլսում սպանեց Բաքվի հայության գլխավոր ջարդարար Ջիվանշիրին։
Վեհափառը հիվանդի անկողնու մոտ աղոթում է նրա շուտափույթ ապաքինման համար։ Վեհափառի այցելությունն ու աղոթքը մեծապես մխիթարում են արդեն 80-ամյա վրիժառուի հայրենակարոտ սիրտը։ Իսկ թուրք հյուպատոսը բողոքում է, որ հոգեւոր առաջնորդը օրհնում է «ահաբեկչին»։
Այդ օրը հագեցած էր ազգային հերոս Ջիվան Աբրահամյանով: Իր անունը կրող դպրոցում բացվում էր հերոսի կիսանդրին: Բավական մայրը, եղբայրները, մարտական ընկերները հուշ-պատառիկներ են պատմում նրա կյանքից:
-Երեք եղբայրն էլ՝ Պետրոսը, Արշակը, Ջիվանը, գնում էին կռիվ: Վազգեն Սարգսյանը հետ էր բերում ռազմադաշտից՝ նորից էին մեկնում: Կարծես եղբայրները քիչ էին՝ քույրն էլ միացավ նրանց: Դժվար էր, անչափ ծանր էր Բավական մայրիկի վիճակը: Վերջին անգամ ես Ջիվանին ճանապարհեցի ռազմի դաշտ: Չեմ մոռանում հայացքը: Կյանքում մաքուր էր, առաքինի, փորձառու էր, անվախ, իսկական հերոս՝ ես նրան փնտրում եմ ամենուր, ամեն օր, իմ բաժին ապրած այս կյանքում,- ասում էր Ջիվանի մարտական ընկեր Վարդան Կարապետյանը:
