Յոթ տասնամյակ է բաժանում մեզ 1941-1945 թվականների Հայրենական մեծ պատերազմում տարած պատմական հաղթանակից: Անկախ Պետությունների Համագործակցության մասնակից երկրների ժողովուրդների համար 1945 թվականի մայիսի 9-ը Սուրբ օր է, ամենանշանակալից ու հարգանքի արժանի տարեթվերից մեկը: Այդ օրը ընդմիշտ կմնա որպես մեր ժողովուրդների ազատության և անկախության պահպանման, անձնազոհության, ֆաշիստական ստրկացման վտանգից մարդկության փրկության խորհրդանիշ:

Հայրենական մեծ պատերազմում տարած հաղթանակի և Շուշիի ազատագրման օրվա պանծալի առիթով մեր շնորհավորանքն ու օրհնությունն ենք բերում հայոց բանակի ողջ զինվորյալ դասին:
Հիրավի Հայրենական մեծ պատերազմի տարիներին շատ ազգեր և պետություններ փորձեցին մեծ արյան գնով պահպանել իրենց ապրելու իրավունքը, որի արդարացի հաղթանակը փափագելի էր յուրաքանչյուրի համար: Ահա այդ հաղթանակի կերտմանը իրենց անուրանալի ներդրումն են ունեցել բազում հայորդիներ, որոնց սխրանքներն ու մարտական փառավոր ուղին անջնջելի հետք են թողել մարդկության պատմության մեջ, որը ոգեղեն աղբյուր դարձավ Շուշին ազատագրող ու Արցախյան պատերազմին մասնակից մեր հայորդիների համար:

Մոտենում է Հայրենական Մեծ պատերազմում տարած հաղթանակի 70-ամյակը: Համաշխարհային նշանակություն ունեցող այդպիսի պատմական իրադարձության նկատմամբ ուշադրությունն ակնհայտ է, հատկապես՝ ԱՊՀ անդամ-մասնակից պետություններում:
Հայրենական Մեծ պատերազմում տարած հաղթանակի 70-ամյակը հանդիսավոր նշվում է ամենուր: Սակայն հազարավոր միջոցառումների համապատկերում իր ծավալով, ընդգրկմամբ և նշանակությամբ առանձնացավ 2015 թվականի ապրիլի 28-ին Ռուսաստանի Դաշնության մայրաքաղաք Մոսկվայում՝ «ՌԴ Հայրենական Մեծ պատերազմի կենտրոնական թանգարանի» պատկերասրահում բացված «Նացիզմի դեմ պայքարում մենք եղել ենք միասին» խորագրով միջազգային ցուցադրությունը:

Ես պիտի ակնարկ գրեմ Խորհրդային Միության հերոս Սուրեն Առաքելյանի մասին: Փնտրել-գտել եմ բազմաթիվ հոդվածներ, ընդհուպ` «Զնամյա Ռոդինի» ճակատային թերթի 1943թ.-ի սեպտեմբերի 30-ի համարում տպագրված նյութը, որը Սուրեն Առաքելյանի վերջին ճակատամարտի ու անմահ սխրանքի վավերագիրն է, զրուցել եմ հերոսի համագյուղացիների հետ: Ձեռքիս տակ այնքան նյութ կա, որ մեկ չէ, մի քանի հոդված կարող եմ գրել, բայց…ինչ-որ բան չի հերիքում, ինչ-որ կենդանի թրթիռ, հուզում… Ու ես գնում եմ հանդիպելու հերոսի որդուն` Համլետ Առաքելյանին:

«Արյունոտ սերմեր». այսպես է վերնագրված ազգագրագետ, բանահավաք, արձակագիր, հրապարակախոս Սերգեյ Վարդանյանի ռուսերեն գիրքը, որը լույս է տեսել օրերս: Գրքում լուսաբանվում է Աբխազիայի եւ Կրասնոդարի երկրամասի հայության մասնակցությունը 1941-1945 թթ. Հայրենական մեծ պատերազմին: Հատկապես մեծ ուշադրություն է դարձվում պատերազմում Խորհրդային Միության հերոսի կոչմանն արժանացած 13 հայերի կատարած սխրանքներին:

«Ամարաս» հրատարակչության տնօրեն Արկադի Ասրյանին հանդիպեցի իր աշխատասենյակում, որն ավելի շատ պատկերասրահ էր հիշեցնում՝ գրքերով ու կտավներով: Առաջին իսկ հայացքից զգացվում է մտավորական տիրոջ շունչը, որովհետեւ գրքերն իրենց ներկայությամբ այդ են հուշում եւ նաեւ խոսում են, որ հեղինակողը, լույս ընծայողը հայրենասեր մի անհատ է, որի խոնարհ լռությունը իրենց վկայությամբ դարձնում են աղաղակող: Մ. Բարխուդարյան՝ «Արցախ», Ս.Սարգսյան՝ «Հայկական բանակ», «Հայուհիներ» (2 հատորով), «Հայկազունք»: Հայազգի զորավարներին նվիրված գրքերն անչափ շատ են, եւ դժվար է թվարկել բոլորը: Եվ սակայն բոլորն էլ տպագրված են մի համոզմունքով՝ մոռացության քողից վեր հանել եւ ընթերցողի (նաեւ ռուսալեզու) սեղանին դնել մեր մոտ ու հեռավոր անցյալի պատմությունները: Այցիս նպատակն է լուսաբանել հարգարժան հեղինակի Մեծ Հայրենականի 70-ամյակի նախաշեմին տպագրած «Герои Армяне» ստվարածավալ գիրքը:

Երբեւէ չեմ կարողացել անտարբեր անցնել Մեծ Հայրենականի վետերանների կողքով… Նրանցից յուրաքանչյուրը մարդկության ամենաահեղ ու ամենադաժան պատերազմի վկան է:
Ես տեսել եմ ու երբեք չեմ մոռանալու, թե ինչպես են նրանք դողդոջուն ձեռքերով փորձում պատերազմական իրենց շքանշաններն ու մեդալները փակցնել իրենց համազգեստին ու… չեն կարողանում:
Եվ միայն որդիական իմ խորին հարգանքն ու պարտքն է ինձ թելադրել քաղաքից քաղաք, տնից տուն շրջել եւ հաճախ արցունքոտ աչքերով, բայց միշտ հպարտ ու բացճակատ, եկող սերունդների համար անմահացնել նրանց պայծառ դիմապատկերները… Հարգանքն ու պարտքը նաեւ իմ պապի` Երվանդ Պողոսյանի հանդեպ, որ մասնակցել է Կուրսկի աղեղի դաժան ճակատամարտին ու վիրավորվել: