Պատմության էջերից
«Ուխտագնացության» հեղինակը մեր զրույցի ժամանակ հուզախռով պատմում էր.
«Նախապապերիս ծննդավայրում (Էրզրումի Ջինիս, Սոգյութլու շեներում) հանդիպել եմ այն մարդկանց, ովքեր այսօր ապրում են հենց այն հին` արդեն քանդվող քարաշեն տներում, որոնք կառուցվել են իմ ազգականների` Իսոյան տոհմի նախապապիս ու նրա եղբոր ձեռքերով: Ես ջուր խմելու պատրվակով թակեցի դուռը: Թուրք տանտիրոջ հետ դուրս թափվեցին մի տուն լիքը մանուկներ: Մեհեդի էր տանտիրոջ անունը: Նա արդեն տեղյակ էր մեր` իրենց գյուղում լինելու մասին: Նա հարգանքով մեզ հրավիրեց ներս, քաղցր թեյ հյուրասիրեց, իսկ մենք մանուկներին նվերներ բաժանեցինք:
Ամերիկահայ կինոդերասանուհի, մոդել Քիմ Քարդաշյանը համաշխարհային ճանաչում ունեցող աստղերից է, նրա անունը համացանցում ամենաշատ որոնվողների առաջին տասնյակում է: Նրան սիրում են եւ ատում, քննարկում եւ քննադատում ու մի կուշտ էլ նրա մասին բամբասում: Բաց տեսարաններով նրա լուսանկարները պարբերաբար պայթեցնում են համացանցը, իսկ նրա եւ քույրերի մասնակցությամբ ռեալիթի շոուները մշտապես սկանդալ եւ իրարանցում են առաջացնում:
Շուրջ քառորդ դար ադրբեջանական քարոզչությունը ճգնում է համաշխարհային հանրությանը ապացուցել, համոզել, որ հայերը Խոջալուում ադրբեջանցիների ցեղասպանություն են կազմակերպել։ Նպատակը մեկն է` հավասարության նշան դնել Սումգայիթում ու Բաքվում, Կիրովաբադում ու ադրբեջանական մյուս բնակավայրերում թուրք հրոսակների կողմից հայազգի բնակչության նկատմամբ կիրառված սպանդի, բռնությունների, տեղահանման միջև։
Իրականում ի՞նչ է եղել 1992 թվականի փետրվարի 26-ին Ստեփանակերտի հարևանությամբ գտնվող Խոջալու ավանում։
Ազգային ազատագրական պայքարին որդեգրված հայորդիները մկրտվեցին զենքով, գիտակցելով, որ հաղթանակը նվաճվում է արյան գնով: Գյուլիստանի բարձունքներում ոսոխն էր: Հայաթափվել էր Շահումյանը: Հայ օջախները մխում էին հակառակորդի հրետակոծությունից: Մարտակերտի սահմանամերձ գյուղերի բնակիչները բռնել էին գաղթի ճամփան: Մարդիկ չէին հաշտվում տարիների տուն-տեղ դրածը կորցնելու մտքի հետ: Դժվար ժամանակներ էին…
Բացում եմ Սասուն Գրիգորյանի կազմած «Հուշամատյան սիրո և սխրանքի» ժողովածուն, որտեղ զետեղված են Հայրենական մեծ պատերազմում զոհված հայ բանաստեղծների ստեղծագործությունները:
Դեպքերի բերումով հետաքրքրվել եմ գրքում տեղ գտած այն պոետների կենսագրությամբ, ովքեր ծնունդով ինչ-որ չափով առնչվում են Վայոց ձորի կամ Սյունիքի հետ: Ու մի օր էլ կարդացի Նորիկ Նազարյանի բանաստեղծություններից ու առակներից մի փունջ վերոհիշյալ գրքում և տեղեկացա, որ Նորիկը Սիսիանի շրջանի Շաղատ պատմական մեծ անցյալ ունեցող գյուղից է: Հետաքրքրությունս անարդյունք չանցավ:
Հունվարի վերջին տեղի ունեցավ Հայոց ցեղասպանության 100-րդ տարելիցին նվիրված միջոցառումները համակարգող պետական հանձնաժողովի հերթական նիստը, որի ավարտից հետո Ծիծեռնակաբերդի հուշահամալիրում Հայաստանի Հանրապետության նախագահ Սերժ Սարգսյանն ընթերցեց Հայոց ցեղասպանության 100-րդ տարելիցի համահայկական հռչակագիրը: Այս պատմական փաստաթղթի բովանդակությունն ու պատմական նշանակությունը մեր թղթակից Բագրատ Մովսեսյանին ներկայացրեց հանձնաժողովի անդամ, բանասիրական գիտությունների դոկտոր, ՀՀ ԳԱԱ Հնագիտության եւ ազգագրության ինստիտուտի առաջատար գիտաշխատող Վերժինե Սվազլյանը:
Անցյալ շաբաթ Հայաստանի և Արցախի Հանրապետությունների նախագահները Սփյուռքի խոշոր կազմակերպությունների ղեկավարների հետ միասին հանդես եկան համատեղ աննախադեպ հռչակագրով՝ հայտարարելով Թուրքիայից «իրավական պահանջների» համապարփակ թղթածրարի մշակման մասին՝ վերականգնելու «անհատական, համայնքային և համազգային իրավունքներն ու օրինական շահերը»: