Հոգևոր-մշակութային
Չարդախլուն հին, բազմադարյա մշակույթ ունեցող հայկական հայտնի գյուղերից է: Չարդախլուի պատմությունը սկիզբ է առնում Վանի թագավորության ժամանակաշրջանից: Միջին տարիքի մարդիկ այս տեղանունը կհիշեն նաև մայրենի լեզվի դասագրքում տեղ գտած «Երկու մարշալ մի գյուղից» դասանյութից:
Անժել Ջրաբերդցին (Անժելա Նանագուլյան) չորս գրքերի հեղինակ է, որոնց վերնագրերն արդեն իսկ խոսուն են` «Վիրավոր սիրտ», «Բեկված ճակատագրեր», «Ձայն ոգու» եւ «Կյանքի հրավեր», քանի որ հեղինակը պատմում է Արցախյան պատերազմի՝ մեր ժողովրդին բաժին հասած դժվարությունների, կյանքի գնով ձեռք բերված հաղթանակների ու ազատ ապրելու անկոտրում կամքի մասին:
Հայաստանի և Կիպրոսի Հանրապետությունների միջև մշակութային համագործակցության շրջանակում մարտի 16-ին Կիպրոսի արտաքին գործերի նախարարության հարակից այգում տեղադրվեց Հին Ջուղայի խաչքարերից մեկի կրկնօրինակը:
Մեզնից յուրաքանչյուրը, յուրաքանչյուր հայ մեր ապագայի հույսն է: Ես շատ հեռու եմ բարձրագոչ բառերից (իմ կտավները` նույնպես): Ես հողին կպած մարդ եմ, մեր բնապատկերի մի փոքրիկ երանգն եմ, գիծը, փոքրիկ, բայց նշանակալի:
Հայոց ցեղասպանության 100-րդ տարելիցից հետո Թուրքիայում նոր թափ է առել հայ ժողովրդի պատմության խեղաթյուրման եւ ցեղասպանության ժխտման քաղաքականությունը, որն անդրադառնում է նաեւ համշենցիների՝ բռնի իսլամացած հայերի վրա:
Շատախի բարձրաբերձ լեռներից հոսում էին սառնորակ գետակները` Վանա ծով հասցնելով կապույտ երազներ ու աստղերի ցոլանք: Այդ լեռներին թիկնած գյուղերում իրենց մանկությունն ու պատանեկությունն անցկացրած մարդկանց հիշողությունները սկսվում են սառնորակ աղբյուրներից, գետակներից ու Վանա ծովի կապույտից: