Տերմինների թարգմանությունը շատ բարդ ու պատասխանատու գործ է։ Շատ կարևոր է ընտրել թարգմանվող տերմինի ճիշտ համարժեքը, որը կարտացոլի բառի ամբողջ և իսկական իմաստը: Ռազմական գրականություն թարգմանելիս թարգմանիչը պետք է շատ լավ տիրապետի ոչ միայն երկու լեզուներին, այլև զինվորական բառապաշարին: Տերմինները պետք է չունենան հոմանիշներ և զուգահեռներ: Եվ պետք է հավատարիմ լինեն բառի ռազմական բովանդակությանը:

Մամուլի եւ հեռուստատեսության միջոցներով հաճախ է խոսվում Ջավախքի եւ ջավախքցիների մասին: Ցավոք, պետք է նշեմ, որ այդ ընթացքում երբեմն այնպիսի դաժան սխալներ են սպրդում, որ փշաքաղվում ես: Ի դեպ, այդ սխալները թույլ են տալիս ոչ միայն «շարքային» լրագրողները: Նախ, ոմանք Ջավախքի տարածքը չեն պատկերացնում, նրա տեղը, պատմությունը լիարժեք չգիտեն: Օրինակ՝ ոմանք որպես Ջավախքի տարածք են համարում նաեւ Սամցխեն (Ախալցիխեն եւ նրա շրջակայքը), նույնիսկ` արդի Վրաստանի ամբողջ Սամցխե-Ջավախեթի նահանգը, պատմական Թռեղքը (այժմ` Ծալկա) եւ այլն… Հաճախ պատմական Վրաստանի մայրաքաղաք Մցխեթան շփոթում են «Մեսխեթ» երկրամասի հետ:

Ինձ զարմացնում է սահմանամերձ տարածքներում մեր զինվորների ցուցաբերած տոկունությունը: Այդ կրակոցները նրանց ոչ թե ձանձրացնում կամ վախեցնում են, այլ բարձրացնում են նրանց մարտական ոգին: Նրանք գիտեն, որ պաշտպանում են իրենց պատմական տարածքները և Մեծ Հայքից մնացած այն մի բուռ հողը, որի անունը Հայաստան է: Իսկ թշնամին որքան էլ փորձի ցույց տալ, թե այդ տարածքները իրենցն են, զինվորը չի հավատալու, որովհետև ինչքան էլ կույր լինի, տեսնում է, որ Շուշիում երեք եկեղեցի կա, Գանձասար, Ամարաս ու Դադիվանք կա, այնտեղ ապրող հայ ժողովուրդ կա:

Երեխաների ներկայությամբ այդ մասին խոսում էին ասես վախվխելով: Ամեն ինչից զգացվում էր, որ իրենք խորհրդավոր ու սարսափելի ինչ-որ բան գիտեին և չէին ցանկանում, որ երեխաները հաղորդակից լինեն դրան: Այդպես են վարվում, երբ տանը հանգուցյալ կա, և չեն ցանկանում, որ դեռևս մահվան սարսափին ու խորհրդին անտեղյակ երեխաներն իմանան այդ մասին:

«Ամարաս» հրատարակչության տնօրեն Արկադի Ասրյանին հանդիպեցի իր աշխատասենյակում, որն ավելի շատ պատկերասրահ էր հիշեցնում՝ գրքերով ու կտավներով: Առաջին իսկ հայացքից զգացվում է մտավորական տիրոջ շունչը, որովհետեւ գրքերն իրենց ներկայությամբ այդ են հուշում եւ նաեւ խոսում են, որ հեղինակողը, լույս ընծայողը հայրենասեր մի անհատ է, որի խոնարհ լռությունը իրենց վկայությամբ դարձնում են աղաղակող: Մ. Բարխուդարյան՝ «Արցախ», Ս.Սարգսյան՝ «Հայկական բանակ», «Հայուհիներ» (2 հատորով), «Հայկազունք»: Հայազգի զորավարներին նվիրված գրքերն անչափ շատ են, եւ դժվար է թվարկել բոլորը: Եվ սակայն բոլորն էլ տպագրված են մի համոզմունքով՝ մոռացության քողից վեր հանել եւ ընթերցողի (նաեւ ռուսալեզու) սեղանին դնել մեր մոտ ու հեռավոր անցյալի պատմությունները: Այցիս նպատակն է լուսաբանել հարգարժան հեղինակի Մեծ Հայրենականի 70-ամյակի նախաշեմին տպագրած «Герои Армяне» ստվարածավալ գիրքը:

Կապույտ,
Կանաչ,
Կարմիր հագեք, ո՜վ աղջիկներ.
Օրն է այսօր հաղթանակի,
Օրն է նորից զվարթության,
Հագեք գույներ արեւավոր,
Գույներ բախտի ու խնդության,
Եկեք,
Եկեք,
Գնանք ինձ հետ
Անմահներին այցելության:

Թուրքերի հետախուզությունը ճշտել էր ջոկատների հերթափոխության ժամերը: Ճիշտ է, նրանք անընդհատ կրակում էին հայկական դիրքերի ուղղությամբ, սակայն կրակն ուժեղանում էր հատկապես այդ ժամերին: Արկերի պայթյուններից բլուրն օրորվում էր, ցնցվում` կարծես երկրաշարժ լիներ, բայց տղերքը շան տեղ չէին դնում: Նրանք իրենց փորձից գիտեին, որ բլրի գագաթին խփելը համարյա անհնարին բան էր. արկերը կա՛մ բլրից առաջ էին պայթում, կա՛մ հետ: Հանգիստ, առանց շտապելու հերթապահող ջոկատի տղերքը դուրս էին գալիս խրամատներից, հավաքում զենք-զինամթերքը, գիշերվա համար հետները վերցրած տաք հագուստը, աման-չամանը ու գնում հանգստի: Նրանց փոխարինողները նույնպես հանգիստ, ծիծաղելի պատմություններ պատմելով, կատակելով ու ծիծաղելով, գրավում էին դիրքերը, զենքերը տեղադրում: