Հայոց Մեծ եղեռնից անցել է 100 տարի, սակայն այսօր էլ Թուրքիան չի ընդունում իր մեղքը: Եվ չի ընդունելու: Ինչո՞ւ: Որովհետեւ մարդկային այդ ցեղին խորթ են արդարամտությունը, ապաշխարանքն ու կարեկցելու ունակությունը: Նրանք այդ կանեն միայն աշխարհի ուժեղների պարտադրանքով:

Հակոբ Բերբերյանը լուսանկարիչ է: Այս անունը մակդիրի կարիք չի զգում: Ղարաբաղյան շարժման վավերագրողներից մեկն է: Նա իր ֆոտոխցիկով Արցախյան հաղթանակի հիշարժան պահերը անմահացրել է սերունդների համար: Նրա օբյեկտիվը ֆիքսել է հաղթանակի խորհրդանիշներին` Պետոյին, Բեկորին, Շահեն Մեղրյանին, Դուշման Վարդանին և շատ ուրիշների: Եվ այդ սև ու սպիտակ լուսանկարները, որոնք վաղուց արդեն ճանաչելի են յուրաքանչյուրին, ձեռք են բերել, այսպես ասած, պաշտոնականի համարում:

Կոմիտասի թանգարան ինստիտուտում ենք` անկախ Հայաստանի առաջին նորաստեղծ թանգարանում: Ճարտարապետ Արթուր Մեսչյանը ամեն դետալ կոմիտասյան սիմվոլներով է շնչավորել: Կոմիտասյան բանաստեղծական տողերով է լուծում ստացել անգամ թանգարան տանող ճանապարհը` «բարակ ուղին սողալով, ոտքի տակին դողալով»… Բակում կոմիտասյան չինարի ծառն է, վերեւում՝ զանգակատունը:

Հայաստանը սրբավայրերի երկիր է, երկիր, որ ծայրից ծայր ծածկված է խաչքարերի ու հուշաքարերի անտառներով… 20-րդ դարավերջին մի սրբավայր ևս ունեցանք, անունը` Եռաբլուր: Այն ճշմարիտ նահատակների սրբավայր է, որպիսիք քիչ են մեզանում: Սուրբ տեղ, դեպի ուր գալիս ենք ոչ թե ողբալու, այլ մեջքներս ուղղելու և հպարտությամբ նայելու աշխարհին: Եռաբլուրը այն ժամանակն էր, երբ հայ ժողովրդի մեջ գտնվեցին հազարավոր մահապարտներ:

Մութը, սողալով եղյամապատ բլուրներն ի վար, դանդաղորեն նահանջում էր՝ թաքնվելով ձորերի հատակին ու ժայռերի խոր խոռոչներում: Ամեն առավոտ, կարծես ամաչելով արեւի հպումներից, նախ կարմրում էին Հայաստանի եւ Ադրբեջանի սահմանի ողջ երկարությամբ փորված խրամատների դիմացի բարձունքների կատարները: Հետո, համառ գոտեմարտում հաղթելով ամեն թփից ու քարից կառչել փորձող գիշերային խավարին, լույսը գալիս ու չարաճճի ուրախությամբ խփում էր խրամատի պռնկին՝ բարեւելով ողջ գիշեր անքուն կանգնած զինվորներին:

Արցախում եմ, Ստեփանակերտում: Այստեղ թե՛ երթուղայինում, թե՛ խանութում, թե՛ բարեկամներիս տանը զրույցները հիմնականում երկու թեմայի` սահմանին տիրող իրավիճակի եւ Մոսկվայում մարտի 27-ին տեղի ունեցած սամբոյի աշխարհի գավաթի առաջնությունում գոտեմարտերը գերազանց անցկացրած արցախցի մարզիկ Աշոտ Դանիելյանի շուրջ են: Նա դարձել է մրցաշարի հաղթող եւ նվաճել ոսկե մեդալ: Պարգևատրման արարողության ժամանակ, սակայն, տհաճ միջադեպ է տեղի ունեցել. բրոնզե մեդալի արժանացած ադրբեջանցի մարզիկը Հայաստանի օրհներգի ժամանակ կքանստել է:
Հանդիպեցի Աշխարհի և Եվրոպայի բազմակի մրցանակակիր Աշոտ Դանիելյանին:

Անցած տարի այս օրերին Քաշաթաղի շրջանի Տանձուտ գյուղում, որը Մելիքաշենի հետ մտնում է Ծիծեռնավանքի գյուղական համայնքի մեջ և ազատագրվել է 1993թ. գարնանը, նշվեց բնակավայրի հիմնադրման 20-ամյակը, որի ժամանակ էլ որոշվեց հայոց Մեծ եղեռնի 100-րդ տարելիցին տնկել 100 հատ ծառ: