Դկտ. Այվազյանի գիրքը վառ ապացույց է, թե որքան կարևոր է, երբ պատմաբանները քննում ու ներկայացնում են իրենց սեփական երկրի պատմությունը (միջազգային գիտական հանրությանը)։ Տեղական գիտելիքին տիրապետելու շնորհիվ նրանք ընդունակ են նորովի ու հստակորեն լուսաբանելու գլխավոր հերոսներին ու վայրերին վերաբերող եզրութաբանությունը, ինչպես նաև բացահայտելու հասարակական-քաղաքական այն տարրերը, որոնք հաճախ անտեսում են օտար պատմաբանները, սակայն խիստ կարևոր են ընդհանուր պատմության ընկալման համար։

Հայոց բանակի 22-րդ տարեդարձի եւ «Հայ զինվոր» պաշտոնաթերթի 1000-րդ համարի լույսընծայման առիթով ՀՀ պաշտպանության նախարարի հրամանով բանաստեղծ Ղուկաս Սիրունյանը պարգեւատրվել է «Գարեգին Նժդեհ» մեդալով: Այդ առթիվ տպագրում ենք բանաստեղծական շարք հեղինակի «Իմ թվերը» նոր ժողովածուից։

Դուդուկահար Արսեն Պետրոսյանը 20 տարեկան է։ Նա գերազանցիկ է և այս տարի կավարտի Երևանի պետական կոնսերվատորիան, հաջողությամբ մասնակցել է Կոմիտասի 140-ամյակին նվիրված միջազգային մրցույթին՝ արժանանալով I կարգի դափնեկրի դիպլոմի, համերգներով հանդես է եկել ԱՄՆ-ում, Կանադայում, Գերմանիայում, Իսպանիայում, Թբիլիսիում, Մոսկվայում… Արսեն Պետրոսյանը նպատակ ունի հնչեցնել հայկական դուդուկը ամբողջ աշխարհում, նվագել այնպիսի մեծությունների հետ, ինչպիսիք են սիթառահար Աննուշկա Շանկարը, տաբլահար Զաքիր Հուսինը, դաշնակահար Տիգրան Համասյանը…

Իրանահայ գրող Զոյա Փիրզադը իրանական ժամանակակից արձակի փառքերից մեկն է: Նա երիտասարդության կուռքն է, ամենաընթերցվող հեղինակներից մեկը: Բավական է միայն նշել, որ նրա գրքերը համարյա 80 միլիոնանոց բնակչություն ունեցող Իրանի Իսլամական Հանրապետությունում իրենց տպաքանակով զիջում են թերևս միայն Ղուրանին և Հաֆեզին… Նրան համարում են մանրուքի, մանրամասների, պարզության, կանացի նուրբ հոգեբանության մեծ վարպետ: Նա շատ հաճախ կենցաղային, առօրյա մանրուքների մեջ է տեսնում կյանքի համը, իմաստը, գեղեցկությունները: Նա գրականություն է բերել կյանքը, իրականությունը պատկերելու նոր լեզու, նոր խոսք, նոր թեմատիկա, պատկերավորման նոր միջոցներ, պատումի կառուցման նոր ձև ու եղանակ: Փիրզադի պատումը պարզ ու անպաճույճ է, բայց և խոր ու բազմաշերտ: Նրա գրական ձեռագիրը էականորեն տարբերվում է ինչպես իրանական, այնպես էլ հայկական ժամանակակից գրականությունից, որոնք չնչին բացառությամբ` թե՛ թեմատիկ և թե՛ պատկերավորման առումով, շարունակում են հավատարիմ մնալ, այսպես ասած, գրականության ստեղծման ավանդական եղանակներին:

Ձեռք ձեռքի տվեք,
Մեջք մեջքի տվեք,
Կանգնեք կողք կողքի,
Եղե՛ք զինակից
Հույսի
Հավատի։

1993 թվականի մայիսն էր: Շուշիի ազատագրման առաջին տարին էր: Թե՛ Հայաստանում, թե՛ Արցախում տեղի էին ունենում տոնական միջոցառումներ: Ամենուր ցնծություն էր, ոգևորություն,- վերհիշում է Արտակարգ իրավիճակների նախարարության նվագախմբի սաքսոֆոնահար Մեսրոպ Պահլավունին: – Հայաստանից Արցախ մեկնած նվագախմբով մասնակցեցինք Ստեփանակերտում կայացած հաղթական շքերթին: Հաղթական քայլերգերով անցնում էինք Ստեփանակերտով, և ամենուր ժողովուրդը միանում էր մեզ, մեզ հետ խրոխտ երգում: Իրոք, տոնը սրտաբուխ էր, զգացվում էր տարիներով բանտված կարոտի, սպասումի հորդումը: Ստեփանակերտից հետո բարձրացանք Շուշի: Այստեղ էլ՝ նույն ոգևորությունը, նույն անպատմելի ցնծությունը: Մարդիկ փողոցներով քայլում էին մեզ հետ, մեր կողքին: Իսկական ժողովրդի սրտից բխած տոնական օր էր:

Ծնունդով գանձակեցի Յուրիկ Մանուկյանը, որն ընտանիքով ապրում է Քարվաճառում, պատմեց, թե վերջերս էլի մի խաչքար են լույս աշխարհ հանել հողի տակից։ Գյուղապետ Միքայել Գեւորգյանի որդու՝ Դավթի տան նկուղը փորելիս էին խաչքարը գտել։ Խաչքարը հայտնաբերել էր Կամո Ծատուրյանը, որը գաղթել է Շահումյանի շրջանի Հայ Պարիս գյուղից։