-Վաղվա մաքրության աշխատանքները չենք անելու… Իվանովի դատն է,- ուրբաթ երեկոյան անվանականչին ասաց կապիտան Ֆյոդորովը:

Առավոտյան ժամը տասին անձնակազմը տեղավորվեց ակումբի դահլիճում: Եկան, բերեցին Իվանովին` նիհար, խուզած գլխով, աչքերը փոս ընկած: Դատավորը, պետական մեղադրողը, ատենակալները, դատապաշտպանը, բոլորը բարձրահասակ, փողկապավոր լուրջ մարդիկ էին: Երկու միլիցոներներ կանգնել էին աթոռին նստած Իվանովի կողքերը: Նայում էի ու մտածում. «Էս մարդուկն իրենից ի՞նչ է ներկայացնում, որ էսքան կարևոր մարդիկ նրա վրա ժամանակ են ծախսում»: Պետական մեղադրողը խոսում էր շատ խիստ, հուզված, նաև զարմացած: Իվանովը չորս օր, ամբողջ չորս օր ինքնագլուխ լքել էր զորամասը և տրվել հարբեցողության: Հանցանքը ծանր էր, հավասար պետական դավաճանության:

Լույս է տեսել պրոֆեսոր Արմեն Ալեքսանի Հովսեփյանի «Ասք կոմիսարի մասին. Բենիամին Գալստյան» պատմավավերագրական գիրքը` նվիրված Հայրենական մեծ պատերազմում մեծ զորականի հեղինակություն նվաճած, հայազգի փառապանծ գեներալ-մայոր Բենիամին Ալեքսանի Գալստյանին, որը հայտնի է Լենինգրադի պաշտպանության ժամանակ անձնակազմի շրջանում հայրենասիրության ոգին բարձր պահելու իր անձնուրաց գործով։ Լինելով ռազմաճակատի առավել մարտունակ բանակներից մեկի Ռազմական խորհրդի անդամ` նա մեծ աշխատանք է կատարել զինկոմիսարների ինստիտուտի հնարավոր վերացումը կանխելու և բանակում հրամանատարության միանձնյա սկզբունքը հաստատելու, զորքերում կուսակցական-քաղաքական աշխատանքը վերակազմակերպելու համար։

Ո՞ւր են տղաները,
Որոնց թեժ կրծքի տակ
Լավայում էր սերը,
Կարոտն` հայրենի տան…
Նրանք նվիրումով մարտի ելան,
Օրհնանքով հայրենի
Հավատով` Մայր լեռան…

Մյուս երկու մուտքերի վիճակն ավելի վատ էր: Մենք, որ գրաֆիկից բավական առաջ էինք անցել, սկսեցինք ներկել դռներն ու պատուհանները: Այդ օրերին գումարտակ բերեցին մի ռուս զինվորի` Իվանովին: Նա նույնպես մեր զորակոչի զինվոր էր, ծառայել էր Բելառուսիայի զորամասերից մեկում: Ծանոթանալիս նա իր տեղափոխման պատճառների մասին բան չասաց, մենք էլ չհետաքրքրվեցինք: Իվանովը օրվա մեջ երկու-երեք անգամ պահեստապետ տիկին Գալյայից լիտրանոց բանկայով ներկ էր վերցնում, բայց արած գործը չէր երևում: Մի անգամ, երբ մտա այն բնակարանը, որտեղ նա էր աշխատում, օղու հոտն ընկավ քիթս:

Դեկտեմբերի 6-ին Հայաստանի պետական տնտեսագիտական համալսարանի մեծ հանդիսասրահում տեղի ունեցավ ՀՊՏՀ զոհված ուսանող-ազատամարտիկների մասին պատմող «Մարտական հաշվարկ» գրքի շնորհանդեսը: Գիրքը հրատարակվել է Ուսանողական խորհրդի նախաձեռնությամբ, իսկ գրքի հեղինակը Ուսանողական խորհրդի «էկոնոմ plus» ամսագրի գլխավոր խմբագիր Հայկ Բեջանյանն է:

Ալեքսանդր Ամֆիտեատրովը 20□րդ դարի առաջին կեսի ռուս վտարանդի գրողներից է, երկար տարիներ ապրել է Փարիզում։ Լավ ծանոթ է եղել հայկական հարցի պատմությանը եւ պաշտպանել հայերի դատը։ Նրան կարելի է համարել հայ ժողովրդի լավագույն բարեկամներից մեկը։

Մագդա Նեյմանի անունը քիչ է ծանոթ հայ ընթերցողին, նրա մասին լռում են նույնիսկ հանրագիտարանները։ Թերեւս, միայն հայ պատմաբաններն են հիշատակում այդ անունը՝ իրենց աշխատություններում քաղվածքներ կատարելով հայերին նվիրված նրա ուսումնասիրությունից։ Հենց այդտեղից էլ պարզ է դառնում, որ Մագդա Նեյմանը 19-րդ դարի վերջի, 20-րդ դարի սկզբի ռուս մտավորականներից է, որը, սովորելով Պետերբուրգի համալսարանում, մոտիկից շփվել է հայերի հետ եւ ուսումնասիրել հայոց պատմությունը։ Ինչպես ինքն է վկայում, այդ գործում նրան օգնել են Քերովբե եւ Ռափայել Պատկանյանները, Լազարյանները եւ այլ նշանավոր հայեր։