Հոգևոր-մշակութային
Հրամանատար Արայիկ Մելիքյանի գլխավերևում Զորավար Անդրանիկի մեծադիր լուսանկարն է: Արայի սերը Զորավարի հանդեպ հասնում է պաշտամունքի: Դա փոխանցվել է նախնիներից, ծնողներից` Ելենա մայրիկից և Հովհաննես հայրիկից: Մայրը սերում է Բասենից գաղթած ծնողներից, իսկ հայրը` Մուշից: Նախնիներն այն գաղթականների շարքում էին, որոնց Զորավարը փրկեց ու իր կամավորականների հերոսական մաքառումներով հասցրեց Արաքսի այս ափը:
Ինձ ինչու՞ թվաց այն ժամանակ,
թե դու հանդարտ քնած ես:
Ուզում էի հպվել մարմնիդ.
Վախեցա արթնացնել:
Վախեցա հոգնած զինվորիդ
կարճ հանգստից կտրել:
Գորշ, ցեխակոլոլ հրասայլը` հանկարծակի կտրելով ռազմագծի բախման հատվածը, վայրենի հռնդյունով, անխնա ցրիվ տալով խաղողի մարգերը, անարգել առաջ էր սլանում: Հրամանատարը հեռադիտակով հանդարտ զննում էր անհամար ցեխաշերտերը անփութորեն այս ու այն կողմ ցպնող խելապատառ հրեշին:
Աստված Սուրբ Գիրքը պարգեւել է ինչպես բովանդակ մարդկությանը, այդպես էլ յուրաքանչյուր մարդու՝ ինձ ու քեզ: Որովհետեւ Աստված կամենում է, որ «բոլոր մարդիկ» (հետեւաբար եւ դու) «փրկվեն եւ հասնեն ճշմարտության գիտությանը» (Ա Տիմ. 2; 4): Այս է Նրա՝ Սուրբ Գիրքը յուրաքանչյուրին շնորհելու պատճառը. որպեսզի կարդալով կամ լսելով այն՝ մարդիկ կարողանան հավիտենական փրկության հասնել:
Մանկությանս լուսավոր ու տաքուկ սենյակների շարքում մի սենյակ կար, որ հաճախ է այցելում ինձ իմ երազներում և հիշողություններում: Այդ սենյակը ներկված չէր մեր տան մյուս սենյակների պես, ոչ էլ Աստծո պարգևած լույսն էր մտնում այնտեղ շռայլորեն: Այդ սենյակի պատերին փակցված էին խորհրդային տարիների թերթեր, իսկ հատակին վազվզում էին մկները:
Օմարի երկրորդ հարձակման ժամանակ մեր հիմնական խնդիրներից մեկն էլ ձորերն ընկած թշնամու զրահատեխնիկան հանելն ու շարք վերադարձնելն էր: Անասելի չարչարանքների գնով լուսահոգի Իվանյանի օգնությամբ ու խորհուրդներով 8-ից 5-ը մի կերպ հանեցինք: Երեքը մնացին: Ճանապարհը նեղ էր, հողը` փխրուն, իսկ եղանակը ժամը մեկ փոխվում էր: Տանկերից մեկը մեջքի վրա ընկած էր: Փորձեցինք` շարժիչն աշխատեց: Մեր ուրախությանը չափ չկար: Մեկ շաբաթ չարչարվելուց հետո մնացած երեքն էլ հանեցինք` այսպես հարստացնելով մեր նորաստեղծ բանակի զինանոցը:
Հայկական մանրանկարչությունը այսօր հիացումի ու սքանչացումի առարկա է իր ներշնչման ուժով, նյութերի բազմազանությամբ, արվեստի նրբություններով, ինչպես նաև գույների ընտրության մեծ ճաշակով ու գծանկարի վարպետությամբ: Հայ մանրանկարիչներից համաշխարհային ճանաչում ունի Թորոս Ռոսլինը /Կիլիկիա, ԺԳ դար/, նշանավոր արվեստագետ-վարպետ մանրանկարիչներն են եղել՝ Մարգարեն՝ /ԺԳ դար/, Մոմիկը /ԺԳ-ԺԴ դար/, Սարգիս Պիծակը /ԺԴ դար/, Հակոբ Ջուղայեցին /ԺԶ-ԺԷ դար/ և շատ ուրիշներ: