Ընկերները, համադասարանցիները, մտերիմ-բարեկամները որդուս հիշելիս ասում են՝ ի՜նչ զրնգուն, քաղցր ու անուշ ձայն ուներ։ Եվ այդ ձայնի համար էլ նրան՝ Համլետ Գալստյանին, Կաքավ էին ասում։ Նա ծառայեց ընդամենը մի քանի ամիս։ Հեռավոր սահմանային փոքրիկ բլրակներին, որ այդ տարի ծածկվել էին ճերմակ ձյան սավանով, լռեց, մնաց մի երգ, գրված, բայց մինչև վերջ չերգված մի երգ։ Լսե՞լ եք կաքավների ձայնը վաղ այգաբացին, երբ արևը նոր-նոր ուզում է նայել աշխարհին։ Արթնանում է բնությունը, ու հանկարծ արևի հետ քարափներից, սարերից, ձորերից լսվում-տարածվում է կաքավների շաղկղան։ Ուրիշ է այդ ձայնը վաղորդայնի մեջ՝ մաքուր, անաղարտ, նման աստվածային Աղոթքի։ Եվ հանկարծ կրակոց… Խզվում է, խեղդվում այդ ձայնը, փոխվում։ Ու ամբողջ օրը փնտրում են իրենցը, նախնականը, մինչև հաջորդ արևագալ…

Ա. Իրավացի բամբասանքն այն է, երբ մարդ ինքն իրեն է բամբասում, այսինքն՝ իր թերությունները քննում է և իրեն մեղավոր համարում։ Եթե սա անում է, ահա նա է ճշմարտախոս, արդար ու բարեմիտ։ Իսկ եթե իր հանցանքները թողած՝ ուրիշների թերությունն է մեջտեղ բերում ու դատում, ստախոս է ու անիրավ, որովհետև կամենում է ուղղել ուրիշների վարքը և ոչ իրենը։
Այն լեզուն, որ ուրիշներին բամբասում է, ուրիշների մեղքերն իրենով մաքրում է, իսկ ով իրեն է բամբասում, իր մեղքերի խոցն է մաքրում ու բուժում։

Այս օգտաշատ պատմությունն ինձ պատմեց արցախյան պատերազմի վետերան ազատամարտիկը, որը հենց պատերազմի սկզբից կամավոր մեկնելով կռվի, պատերազմել է մինչև հաղթական ավարտը և ողջ ու առողջ տուն վերադարձել, շնորհիվ Խաչի զորության ու իր մոր աղոթքների։

Եղբայրս՝ Երվանդ Կարապետյանը, ում բոլորը ճանաչում են Ճուտո մականունով, զոհվեց 20 տարեկան հասակում, Շուշիի գրավման օրը։ Ազատագրական պայքարի առաջին օրերից, երբ եղբորս 16-ը նոր էր լրացել, նա տարբեր ջոկատների հետ լինում էր սահմանային հատվածներում։ Երբ տարիքի պատճառով որևէ ջոկատ չէին ընդունում, նա գնում էր մեկ այլ ջոկատ։ Այսպես, բոլորը նրան ճանաչում էին։ Զենքի համար շատ էր դիմել Վազգեն Սարգսյանին և վերջապես ստացել էր զենքը, որի համար շատ էր հպարտանում։

Ա. Այո՛, բամբասողն ամենքի մեջ անարգ է, բայց նրանից ոչ պակաս անարգ ու արհամարհելի է և բամբասանք լսողը։ Ուրեմն՝ որքա՜ն անարգ ու վատթար է նա, ով գործը թողած՝ տարբեր տեղեր է շրջում, ուր հաճախ բնակվում են դատարկապորտ, քսու ու լկտի անզգամներ՝ նրանցից լսելու որևէ մեկի մասին բամբասանք։

Թշնամու կրակի տարափի տակ առաջ էինք շարժվում։ Հանկարծ ուժգին հարված զգացի կրծքիս մոտ։ Հարվածի թափից ընկնելով մտածեցի, որ գնդակն իր գործը արեց, բայց տեսնելով, որ կարողանում եմ դեռ վազել, ու թշնամուն գերի չընկնելու համար՝ շարունակում էի տղաների հետ առաջանալ, ինչքան որ կարող էի։

Երբ անսպասելիորեն մի քանի հայորդիներիս բռնեցին ու տարան Բաքվի բանտ, մտածեցինք, որ այստեղից այլևս հետ ճանապարհ չկա, որովհետև ամեն օր դաժանաբար ծեծում, խոշտանգում եւ անարգում էին բոլորիս։
Այդպիսի հերթական ծեծի ժամանակ, հանկարծ ինձ տանջողներից մեկը տեսավ վզիցս կախված հասարակ մետաղյա Խաչը, ուզեց պոկել, որ անարգի, բայց, երբ փորձեց, չկարողացավ. չնայած որ մի բարակ շղթայով էր կախված։ Մի քանի անգամ փորձեց ու չկարողանալով՝ թողեց, որ ինքս հանեմ։ Ես էլ Խաչս հենց շղթայից հանեցի, իսկույն բերանս խոթեցի, որպեսզի կուլ տամ, որ մուսուլմաննրը չանարգեն մեր Տիրոջ նշանը։