Յուրա Մանուկյանի նախնիները Հյուսիսային Արցախի Էրքեջ գյուղից են։ Տեղափոխվել, բնակություն էին հաստատել պատմական Գանձակում (Կիրովաբադ)։ Աբգար հայրը մահացավ Գանձակում։ Իր երեք քույրերին ամեն կերպ օգնում էր Յուրան, փորձում մեղմել հոր կորուստը։ Եվգենյա մայրը մի անգամ որդուն դիմեց այսպիսի խնդրանքով.
-Որդիս, քո նախնիները թաղված են Էրքեջում, Աբգար հորդ աճյունն էլ տեղափոխենք այնտեղ, թող հանգիստ ննջի, վաղ թե ուշ իմ տեղն էլ այնտեղ է։
-1983թ. հորս աճյունը տեղափոխեցինք Էրքեջ։ Հետո մենք էլ տեղափոխվեցինք Էրքեջ։ 85-ամյա Գյուլի տատս էլի կապրեր, սակայն երբ սկսվեցին ադրբեջանցի օմօնականների հայահալած գործողությունները, տատիս սիրտը չդիմացավ։

Մեր հասարակության մեջ ընդունված չէ խոսել այս երեւույթի մասին. մարդիկ աշխատում են չհիշել նրանց, ովքեր ձեռք են բարձրացրել իրենց անձի վրա:
Ամբողջ աշխարհում մահվան պատճառների շարքում ինքնասպանությունը զբաղեցնում է 3-րդ տեղը: 19-րդ դարի սկզբից ինքնասպանության մշտական եւ համաչափ աճ է նկատվում բոլոր երկրներում, եւ սրա պատճառը Աստծուց հեռացումն է:
Ընդունված է կարծել, որ ինքնասպանության տանող հիվանդությունը դեպրեսիան է՝ ընկճախտը: Դեպրեսիայով հիվանդների 70%-ի մեջ նկատվում է հակում ինքնասպանության հանդեպ եւ դրանցից 15%- ն է այն իրականացնում:

Պահքը կամ պասը հրաժարումն է որոշակի կերակուրից` հանուն հոգու զորացման: Աստված մարդու համար պահք սահմանեց դեռեւս դրախտում. «Դրախտում ամեն ծառի պտուղներից կարող եք ուտել, բայց բարու եւ չարի գիտության ծառից մի՛ կերեք, որովհետեւ այն օրը, երբ ուտեք դրանից, մահկանացու կդառնաք» (Ծննդ., Բ, 16): Ինչպես Բարսեղ Կեսարացին է գրում «Վասն պահոց» ճառում` «Պահքը դրախտում օրինադրվեց, եւ այն հասակակից է մարդկությանը»: Աստված պահքը տվեց առաջին մարդուն` որպես դաստիարակ, եւ քանի դեռ մարդն այն պահում էր` հավասար էր հրեշտակներին:
Համաձայն Աստվածաշնչի` պահեցողությունը մարդկային մեղավոր վիճակի գիտակցությունից բխող ցավի, տխրության, սգի ու ինքնազրկանքի շրջան է: Պահքից անբաժան են աղոթքը եւ ապաշխարանքը. «Բարի են աղոթքները` պահեցողություններով, ողորմություններով եւ արդարություններով» (Տոբիթ, ԺԲ, 8): Պահքի ընթացքում հանձնարարվում է հրաժարվել կենդանական ծագում ունեցող կերակուրներից եւ սնվել միայն բուսական կերակուրներով, բայց հատկապես` ողորմած գտնվելով, ներողամիտ լինելով, բարի գործեր կատարելով եւ մեղքից հեռու մնալով:

Պատմում է Անահիտ Առաքելյանը

Լուսիկ մայրիկը, ում դեռ խորհրդային տարիներից Ստարշինա են ասում (դեռ կոլտնտեսությունում աշխատելու տարիներից) կռվի առաջին օրերին ելավ գյուղամեջ ու ասաց. «Որ տոնը մի զինվոր տա՝ թորքը կփախչի մեր սահմաններից»։

-Նույն երազը կրկնվեց մի քանի անգամ։ Մենք մեծ գրադարան ունեինք,- պատմում է Լյուդա մայրիկը,- առաջին անգամ երազում սպիտակամորուս մի ծերունի, ցույց տալով գրադարանը, ասաց.
-Ձեր գրքերի մեջ սուրբ գիրք կա, փրկիր այն, հանիր խավարից, եւ նա կբուժի քո ցավերը (ես խիստ հոդացավեր ունեի)։
Շատ ման եկա, համարյա բոլոր գրքերը նայեցի։ Վերցրի «Իսրայել Օրի» գիրքը եւ այն սեղանին դնելով՝ մտածեցի, որ միգուցե սա է։
Մի քանի օրից նորից կրկնվեց նույն երազը.
-Այդ գիրքը չէ՝ ման եկ, փնտրիր, կգտնես…
Նորից սկսեցի փնտրտուքը, եւ ով զարմանք՝ գտա մի հին Ավետարան, որը չէի նկատել այն ժամանակ։ Փաթաթեցի գեղեցիկ, փայլուն կտորով (շուշպա), դրեցի գրադարանի ամենապատվավոր տեղում եւ մոմեր վառեցի։ Գիշերը նորից կրկնվեց երազը, եւ երազում ինձ ասացին.
-Քո երեք որդիներն էլ դառնալու են ազգի զինվոր։

Մարտի 15-ին, ժամը 13:00-ին Հայաստանի Ազգային գրադարանի նիստերի սրահում տեղի կունենա «Սողոմոն Թեհլերյան. Վերհիշումներ, Թալեաթի ահաբեկումը» գրքի ռուսերեն թարգմանության շնորհանդեսը: Հիշողությունները գրի է առել արևմտահայ գրող, հասարակական գործիչ Վահան Մինախորյանը:
Գրքում ներկայացված են Ս.Թեհլերյանի հուշերը 1915թ. իրադարձություններից մինչև Թալեաթի դեմ մահափորձը, ինչպես նաեւ 1921թ. Բեռլինում կայացած դատավարությունը, որտեղ դատարանն արդարացնում է Թեհլերյանին` եվրոպական հասարակությանը մեկ անգամ ևս հիշեցնելով դարասկզբի աննախադեպ ցեղասպանության մասին: Գրքի առաջաբանի հեղինակը Սիլվա Կապուտիկյանն է:

Պայմանագրային զինծառայողներ Լեւոն Գեւորգյանի, Հովհաննես Ասլանյանի, Արթուր Բորոյանի, Վարդան Միլիտոնյանի հետ հասնում ենք Նորաբակ գյուղ (Գեղարքունիք, Վարդենիս)։ Մեքենայով մեզ պետք է Վարդենիս հասցնի Միրիկ Ղուկասյանը։ Իր նոր տան բակում մեզ դիմավորում է տանտերը։ Սիրով հրավիրում է տուն։ Շտապում ենք, փորձում մերժել, սակայն Միրիկը ոչ մի պատճառաբանություն չի ընդունում. «Հայի օջախ է, նոր օջախ, միայն մի քանի րոպեով»,- ու սրտաբաց տանտերը բացում է իր տան դուռը։ Օջախի բաց դռնից ներս չմտնելը գետաշենցիների համար վիրավորանք է։ «Գետաշենի հայաթափումից հետո ենք հաստատվել այստեղ, ես էլ եմ ծառայում, պատերազմից հետո անցել եմ պայմանագրային ծառայության»,- ասում է Միրիկն ու ներկայացնում իր տան անդամներին։