ԵՐԱԺԻՇՏ, ՈՐՆ ԱՐԺԱՆԱՑԱՎ 2016Թ. ՆՈԲԵԼՅԱՆ ՄՐՑԱՆԱԿԻ ԳՐԱԿԱՆՈՒԹՅԱՆ ԱՍՊԱՐԵԶՈՒՄ

Նոբելյան մրցանակը շվեդական ամենամյա բարձրակարգ մրցանակ է, որը հիմնվել է 1895թ. Ալֆրեդ Նոբելի կողմից: Այն շնորհվում է հեղինակավոր գիտական հայտնագործությունների, մշակույթի մեջ արված ներդրումների, հասարակության զարգացմանը նպաստելու համար:

Գրականության ասպարեզում Նոբելյան մրցանակն ավանդաբար զուրկ չի եղել քաղաքական հնչերանգից: Շատերը դրանից հրաժարվել են կամ ստիպված են եղել հրաժարվել: Շատ հաճախ մրցանակն ստացել են` գտնվելով անազատության մեջ: Հաճախ գրականության բնագավառում տրվող Նոբելյան մրցանակը դարձել է կամ այսպես ասած ասոցացվել է որպես մեր ժամանակների տառապանքի ու տղամարդկության գնահատանք: Սրա վառ օրինակը բելառուս  Սվետլանա Ալեքսիևիչին պարգևատրելու «արդարացումն» էր: Իսկ, օրինակ, նշանավոր Էռնեստ Հեմինգուեյին և բոլոր ժամանակների բրիտանացի ամենակոլորիտային քաղաքական գործիչ Ուինսթոն Չերչիլին միավորում էր ոչ միայն սերը կուբայական սիգարի հանդեպ: Երկուսն էլ արժանացել են Նոբելյան մրցանակի… գրականության բնագավառում: Եվ այդ աղմուկը, որը բարձրացավ Չերչիլին, ինչպես շատերն էին կարծում, ոչ իր մրցանակը հանձնելու կապակցությամբ, ամենեւին էլ զարմանալի չէր: Ալֆրեդ Նոբելի պատգամին հավատարիմ մնացին թերևս միայն բնագիտական հոսքի պատասխանատուները և ներկայացուցիչները: Բացառություն կարելի է համարել միայն Խաղաղության Նոբելյան մրցանակը, որն ըստ էության ստեղծվել է որպես քաղաքական մրցանակ: Շվեդական ակադեմիան շարունակում է զարմացնել եւ կոտրել գոյություն ունեցող կարծրատիպերը:

Եվ ահա 2016 թվականի Նոբելյան մրցանակը գրականության բնագավառում տրվում է ռոք երաժշտության արքաներից մեկին` Բոբ Դիլանին, որին Նոբելյան մրցանակակրի կարգավիճակում տեսնելը նախևառաջ անսովոր է: Հետաքրքրաշարժ է, որ նա պարգևատրվել է «ամերիկյան խոշոր երաժշտական ավանդույթները նոր բանաստեղծական արտահայտություններով հարստացնելու» համար:

Բոբ Դիլանը (իսկական անունը` Ռոբերտ Ալլան Ցիմմերման) ամերիկացի երգիչ կատարող է, որի երգերը, ստեղծված 1960-ականներին, դարձել են պատերազմի ու բռնության դեմ ուղղված հիմն: Նոբելյան մրցանակը երաժշտի առաջին լուրջ մրցանակը չէ: 1997 թվականին նա արժանացել է ԱՄՆ նախագահի կողմից տրվող Քենեդու անվան մրցանակին, իսկ նրա «Time Out of Mind» ալբոմը միանգամից արժանացել է երաժշտության բնագավառի բարձրագույն` երեք Գրեմմի մրցանակի:

Նրա  ձայնասկավառակները թողարկվել են միլիոնավոր տպաքանակներով: Նա հրապարակել է նաև իր հեղինակած նկարների և ուրվանկարների վեց գիրք:

Բոբ Դիլանի հեղինակած «Things Have Changed» երգը, հատուկ գրված Կյորտիո Խենսոնի «Վունդերկինդներ» ֆիլմի համար, 2001թ. արժանացել է հեղինակավոր «Օսկար» և «Ոսկե գլոբուս» մրցանակների:

Հետաքրքրաշարժ է, որ երաժիշտն ինքը դեռևս չի մեկնաբանել իր Նոբելյան մրցանակը:

ՀԱՍՄԻԿ ՄԱԴՈՅԱՆ

մայոր