ՄԱՅԻՍԻ 31-Ը՝ ԾԽԱԽՈՏԻ ԴԵՄ ՊԱՅՔԱՐԻ ՀԱՄԱՇԽԱՐՀԱՅԻՆ ՕՐ

Մի՛ վնասիր ինձ եվ քեզ…

Ծխախոտի կործանարար ազդեցության մասին շատ է գրվել եւ խոսվել: XX դարի երկրորդ կեսին գիտնականների բազմաթիվ հետազոտություններ հաստատեցին, որ ծխելը մեկն է այն պատճառներից, որ նպաստում է տարբեր տեսակի հիվանդությունների առաջացմանը եւ դրանց ընթացքի բարդացմանը:

Ծխախոտի ներս քաշված ծուխը արդեն իսկ բերանում առաջին «գրոհն է ձեռնարկում»` ազդելով ատամի էմալի վրա:

Ծխախոտի թունավոր ծխից առաջանում է լեզվի, լնդերի քաղցկեղ: Մոլի ծխողներին մշտապես անհանգստացնում է հազը, կոպիտ ձայնը: Ծխի ազդեցության տակ աստիճանաբար տեղի է ունենում բրոնխները ծածկող բջիջների վերասերում: Ուռուցքաբանները թոքերի քաղցկեղի հիմնական պատճառը համարում են ծխախոտը: Ծխախոտի երկարատեւ օգտագործումից վատանում է տեսողությունը, լսողությունը, ծխախոտի նկատմամբ բավականին զգայունակ է նաեւ նյարդային համակարգը: Ծխողները գանգատվում են արագ հոգնելուց` դյուրագրգռությունից, գլխացավերից:

Ծխախոտի բացասական ներգործությունը մարդու օրգանիզմի վրա բավականին բազմազան է, դժվար է նշել որեւէ համակարգ կամ օրգան, որին վնաս չհասցնի «երկնագույն օձը», որի մեջ, բացի սիգարետի թղթի քիմիական բաղադրությունից, առկա են առողջությանը վտանգող շուրջ 50 քաղցկեղածին միացություններ:

Սոցտվյալների համաձայն՝ միայն 20-րդ դարում ծխելու հետեւանքով մահացել է 100 մլն մարդ: Ամեն 6 վայրկյանը մեկ աշխարհում 1 մարդ է մահանում ծխելուց:

Ծխելու դեմ պայքարն ու պատժամիջոցները

Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության անդամ երկրները, որոնց թվում է նաեւ Հայաստանը, մայիսի 31-ը հռչակել են «Աշխարհն առանց ծխախոտի» օր:

Հազիվ թե գտնվի մի մարդ, անգամ մոլեռանդ ծխող, որ համոզված չլինի ծխելու վտանգավորության մեջ: Միեւնույն ժամանակ, քչերը գիտեն, որ պայքարը դրա դեմ սկսվել է շատ վաղուց: Աշխարհի բոլոր երկրներում ծխելու դեմ պայքար մղելու համար դիմել են ամենատարբեր միջոցների:

Իսպանական Իզաբելլա Կոստիլիացի թագուհին (1451-1504), որ հռչակված էր իր բարեպաշտությամբ, առաջինը հրամանագիր  արձակեց, որում նշված էր, որ պետք է խստորեն դատապարտել նրանց, ովքեր ծխախոտաբույս են օգտագործում:

Առաջին ծխամոլը Կոլումբոսի զինակիցներից մեկն էր. ինկվիզիտորները նրան դատապարտեցին 10 տարվա տաժանակրության, քանի որ, ըստ սուրբ հայրերի, ծուխը բերանից եւ քթից կարող էր դուրս հանել միայն նա, ում մեջ բնակություն է հաստատել սատանան:

♦♦♦

Իսկ ահա 1526թ. ինկվիզիցիայի դատարանը ծխողին առաջին անգամ դատապարտեց ցմահ բանտարկության, այդ տառապյալը իսպանացի Ռոդրիգո դե Խորեսն էր:

1600թ. պարսից շահ Աբասի հրամանով կտրում էին ծխելիս բռնված մարդկանց շուրթերը, իսկ ծխախոտ վաճառողին այրում էին խարույկի վրա: Հնդկաստանում, Պարսկաստանում ծխողներին պատժում էին գլխատելով կամ ցցերի վրա նստեցնելով:

Անգլիայում Հակոբ I Ստյուարտը 1603թ. հրաման արձակեց դաժանորեն պատժել, անգամ մահապատժի ենթարկել ծխողներին:

Ծխելու դեմ մղված պայքարին ակտիվորեն մասնակցում էր եկեղեցին: Ուրբան 7-րդ պապը ծխելու սիրահարներին սպառնում էր եկեղեցու անեծքով:

18-րդ դ. Ալեքսեյ Միխայլովիչ ցարի օրենսգրքով հրամայված էր բոլոր նրանց, որոնց մոտ ծխախոտ հայտնաբերվեր, մտրակով անխնա ծեծել այնքան ժամանակ, մինչեւ ծխողը խոստովաներ, թե որտեղից է ծխախոտ գտել:

Ծխախոտի վաճառքով զբաղվող վաճառականներին դաժան կտտանքների ենթարկելուց հետո աքսորում էին հեռավոր վայրեր:

♦♦♦

Այսօր էլ աշխարհի տարբեր անկյուններում պայքար է մղվում ծխողների դեմ, ու չնայած նախազգուշացումներին, միեւնույն է, ծխողների թիվը գնալով ավելանում է:

Ռուսական մի լավ ասացվածք կա. գուցե մի քիչ դաժան հնչի, բայց գուցե նաեւ սթափեցնի. «Յուրաքանչյուր ծխած գլանակ սեփական դագաղին խփված մի մեխ է»:

 Պատրաստեց ԱԼԻՍ ԱԼԱՎԵՐԴՅԱՆԸ