ԱՅՍ ԿՈՐԾԱՆԻՉՆԵՐԸ  ՓԱՅԼՈՒՄ ԵՆ ԻՐԵՆՑ ԲՆՈՒԹԱԳՐՈՎ, ՆՇԱՆԱԿՈՒԹՅԱՄԲ ՈՒ ԱՐԴՅՈՒՆԱՎԵՏՈՒԹՅԱՄԲ

Հարցազրույց փորձարկող օդաչու, Ռուսաստանի Դաշնության հերոս ՎՅԱՉԵՍԼԱՎ ԱՎԵՐՅԱՆՈՎԻ հետ

-Վյաչեսլավ Յուրևիչ, ուրախ ենք Ձեզ մեր երկրում տեսնել: Ի՞նչ առիթով եք եկել Հայաստան:

-Առիթը շատ կարևոր է: Օրերս մենք Հայաստանին մատակարարվող ռուսական արտադրության չորրորդ սերնդի Սու-30ՍՄ բազմաֆունկցիոնալ կործանիչների առաջին խմբաքանակը դիմավորեցինք. տեղ հասան  հայկական օդուժի համար Իրկուտսկի ավիացիոն գործարանի արտադրած աշխարհում ամենաժամանակակից ինքնաթիռները: Այս կործանիչները շատ երկրներում են իրենց դրսևորել և փայլել են ինչպես բնութագրով, այնպես էլ նշանակությամբ ու արդյունավետությամբ: ՍՈՒ-30-ի առաջին խմբաքանակը Ռուսաստանից, սիբիրյան հողից եկավ փոքրիկ, լեռնային Հայաստան և վայրէջք կատարեց հինավուրց հողի վրա:

-Ինչպես իմացանք, օդանավերից մեկի ղեկին էլ Ձեր որդին էր…

-Այո՛, որդիս էր՝ Ժենյան: Այդպես է, ինչ արած: Աշխատանքը մնում է աշխատանք: Անհամեստություն թող չթվա, եթե ասեմ, որ նա արդեն բավականին հմուտ օդաչու է. շատ երկար է սովորել, տքնել, որպեսզի իրավունք վաստակի նստելու այսպիսի հզոր ինքնաթիռի ղեկին: Նա այս կործանիչներով շատ առաքելություններ է կատարել ինչպես Ռուսաստանում, այնպես էլ աշխարհի շատ երկրներում: Ես համոզված եմ՝ նաև այս օրը մեզ համար կլինի պատմական, կդառնա հիշողություն, պատմական հիշողություն իմ ընտանիքի համար այն առումով, որ նաև իմ որդին է առաջին կործանիչները Հայաստան բերած օդաչուներից մեկը:

-Պարոն Ավերյանով, եթե գաղտնիք չէ, ասացեք, խնդրեմ, այսօ՞ր էլ եք  նստում ինքնաթիռի ղեկին…

-Ցանկանում եմ թռչել (ժպտում է):

-Առանց կատակի՞…

-Իհարկե, թռչում եմ: Դիմանում եմ ծանրաբեռնվածությանը… Նախ՝ իմ մեծ հարգանքն եմ փոխանցում կոնստրուկտորներին եւ ինժեներներին, որ կարողացել են ստեղծել այսպիսի հրաշք ինքնաթիռ: Առաջին հայացքից թեեւ այն արտաքին տեսքով նման է հին արտադրության ինքնաթիռներին, սակայն ներքին կառուցվածքով եւ արդյունավետությամբ բոլորովին այլ ինքնաթիռ է, որը հնարավորություն է տալիս օդաչուին լավագույնս մանեւրելու ու տարբեր ֆիգուրներ կատարելու, հնարավորություն է տալիս պահպանելու որոշակի ռեժիմ, որ չընկնի պտտաէջքի (штопор) մեջ, չկորցնի արագությունը: Այս ինքնաթիռը չի «վախենում» կորցնել արագությունը, ինքն է կատարում պտտաէջքը: Դրանք իր սովորական մանեւրներն են:

Ի դեպ, մինչեւ Հայաստան գալս աշխատում էի ծովային օդաչուների հետ: Սովորեցնում էի թռչել, օդային մարտ վարել: Պետք է անհրաժեշտ փորձը փոխանցել երիտասարդներին: Եվ մենք այսօր մեր փորձը պատրաստ ենք փոխանցելու նաև հայ օդաչուներին: Պետք է նրանց լավ սովորեցնել, որ նրանք երբեք չսխալվեն: Իհարկե, հնարավոր է օդաչուն սխալվի, բայց նրան չպետք է թույլ տալ սխալվել: Նրանք պետք է սիրեն այդ մեքենան և վարժվեն ճիշտ, անսխալ վարել դրանք, ինչպես Հայաստանի Հանրապետության, այնպես էլ Ռուսաստանի Դաշնության  իմիջի համար: Ահա այս տրամաբանությունից ելնելով էլ պետք է գերազանց ու ճիշտ ուսուցանել, մշտապես, անդադրում կատարելագործել նրանց ունակություններն ու գիտելիքները… Այստեղ շարժառիթներ կան: Նախ՝ մեր ու ձեր ինքնաթիռները, ձեր ու մեր ինքնաթիռները, թանկ են ինչպես մեզ, այնպես էլ ձեզ համար: Դրանք մեր զավակներն են և ձեր ձեռքբերումն է դրանք այլևս ունենալը: Եվ մենք շատ թանկ ենք գնահատում ինչպես մեր կոնստրուկտորների և ինժեներների աշխատանքն ու գործարանի ղեկավարության ջանքերը, այնպես էլ այս պատմական ձեռքբերումը:

Ես վստահ եմ՝ հայ օդաչուները ըստ արժանվույն կգնահատեն այս ինքնաթիռները եւ կսիրեն այնպես, ինչպես մենք սիրեցինք, երբ առաջին անգամ օդ բարձրացանք այս հրաշքով:

-Դուք ծանոթ եք ոլորտի հայ մասնագետների, հայ օդաչուներից շատերի հետ: Ինչպե՞ս կգնահատեք նրանց արհեստավարժությունը: 

-Ավանդաբար հայերը մշտապես ունեցել են փառապանծ օդաչուներ: Մեծ հայրենականի ժամանակ հայ ժողովրդի օդաչու զավակները՝ ավիացիայի մարշալ Սերգեյ Խուդյակովը, Բալթիկայի Արծիվ, կրկնակի հերոս Նելսոն Ստեփանյանը… Իհարկե, բոլորին դժվար է հիշել: Այսօր էլ մեր իրականության մեջ քիչ անվանի հայ ավիատորներ չկան: Հայերը խելացի են: Ինչ տեխնիկա էլ որ ձեռք բերեն, այն կյուրացնեն ինչպես որ հարկն է:

-Վյաչեսլավ Յուրեւիչ, կխնդրեի՝ պատմեիք տարիներ առաջ Ֆրանսիայի Լը Բուրժե քաղաքում անցկացված ավիաշոուի ժամանակ Ձեզ պատահած դիպվածի մասին, երբ դիմեցիք ինքնանետիչի օգնությանը:

-Եղանակը փոփոխական էր, մենք կատարում էինք դժվարին մանեւրներ ուղղահայաց եւ հորիզոնական հարթություններում, մեծ անկյունային արագությամբ: Պարզապես բարձրությունը քիչ էր: Եթե մեր ռեակցիան վատ լիներ, չէինք հասցնի: Ռեակցիան եղավ այնպես, ինչպես պետք է լիներ: Չբավականացրեց 1 մետր… Թեեւ ես մինչեւ վերջ վստահ էի, որ լավ է լինելու…

-Պարոն Ավերյանով, զրույցի ավարտին կխնդրեի պատմել, թե  ի՞նչ սխրանքի համար եք ստացել Ձեր կրծքին շողշողացող հերոսի Ոսկե աստղը:

-Գիտեք, կան առանձին գործեր, որոնց համար առանձին մարդկանց շնորհվում է այս բարձրագույն պարգեւը: Մեզ՝ փորձարկող օդաչուներիս, նման բարձր պարգեւ շնորհվում է ամենատարբեր, բազմազան աշխատանքների ու փորձարկումների համար:

ՍԱՄՎԵԼ ՀԱՐՈՒԹՅՈՒՆՅԱՆ

Լուս.՝ ԱՐԵԳ ՎԱՐԴԱՆՅԱՆԻ

եւ ՍԻՓԱՆ ԳՅՈՒԼՈՒՄՅԱՆԻ