Հազարամյա պատմություն ունեցող մեր ժողովուրդը, պետականություն չունենալով հանդերձ, գոյատևում է ազգային ինքնության, ազգային արժեքների պահպանման շնորհիվ: Դարեր շարունակ եզդի ժողովուրդը սրբազան երկյուղածությամբ է տոնում իր ազգային ու կրոնական տոները, որոնք մեծապես նպաստում են մեր ազգի գոյատևմանը և ամուր թելի նման ագուցում են մեր ժողովրդի անցյալն ու ներկան: Շուրջ 200-300 տարի է, ինչ մենք` հայաստանաբնակ եզդիներս, հեռացել ենք մեր հոգևոր նստավայր Լալիշա Նուրանից: Բայց, փառք Աստծո, մենք դեռևս սրբորեն պահպանում ու տոնում ենք մեր ազգային և կրոնական տոները:

Արցախյան գոյամարտը շատ հերոսներ ծնեց, որոնք իրենց անձնազոհությամբ տեր կանգնեցին հայոց աշխարհին, և կայացավ փառավոր հաղթանակը: Հերոսներից շատերն ընկան ռազմի ճամփաներին ու հավերժ մնացին անմահ: Նման հավերժի ճամփորդ է ու սիրելի կերպար Պետրոս Ղևոնդյանը՝ հրամանատար Պետոն: Հունվարի 30-ին լրացավ քաջորդու 50-ամյակը, սակայն արդեն 20 տարի է, ինչ նա մեզ հետ է հոգեպես, իր սխրանքով ու անձնազոհությամբ: 1994 թվականի փետրվարի 14-ին Քարվաճառի Եղեգնուտ գյուղի մոտ վիրավոր ազատամարտիկին մարտադաշտից հանելու համար մարտիրոսվեց Պետոն: Ծնվել է 1964 թվականին ՀՀ Նաիրիի շրջանի Պռոշյան ավանում: Եղել է Շուշիի առանձնակի գումարտակի փոխհրամանատար: Հետմահու արժանացել է «Արցախի հերոս» կոչմանը, պարգևատրվել է «Ոսկե արծիվ» և ԼՂՀ «Մարտական խաչ» առաջին աստիճանի շքանշաններով:

Դար ու դարեր հզորագույն բանակ ունենալու ահավոր անհրաժեշտությունից պատրանքաթափ էինք լինում եւ դար ու դարեր մի նիհարիկ բանակ ունենալու ուժ եւ հնարավորություն չունեինք։ Ոչ միայն։ Չունեինք նաեւ զենք կրելու, զենք բանեցնելու իրավունք, այդ զենքը թաքցնելու համարձակ ճարպկություն։ Եվ, առաքինության հերոսի քղամիդն առնելով ուսներիս, պատսպարվեցինք «սուր վերցնողը սրից կընկնի» սխալմունքի մեջ, պաշտպանվեցինք այդ մխիթարանքով, որպեսզի ինքներս մեզնից չզզվենք։ Այդպես դատարկ ձեռքերով անզեն ինքնապաշտպանություն էինք ձեւացնում մատյան գնդերի, լեգեոնների, փաղանգների, նետողաց եւ շատ ուրիշ ենիչերիների դեմ։ Մերկ ձեռքերով՝ ինչպես կարատեում է լինում, զենք ու զրահի դեմ՝ ինչպես կարատեում չի լինում։ Իբրեւ հետեւանք մեր անզորության՝ դատապարտված էինք մեր թշնամուն դառնորեն ժպտալ՝ իբրեւ հաշտության ու խաղաղության հրավեր, որպես միակ ելք, որպես արքայական խոզությունից փրկվելու միջոց։

Մարտունակ բանակ ունենալու համար մեծապես կարևորվում է գրագետ և ռազմական գործի գիտակ կադրերի ապահովման խնդիրը: Սպայական կադրերի պատրաստման գործում մեծ ներդրում ունի ՀՀ ՊՆ կադրերի և ռազմական կրթության վարչությունը:
1992 թվականին կազմավորված վարչությունն սկզբում լուծում էր սահմանափակ խնդիրներ՝ քաղաքացիական ԲՈՒՀ-երի ռազմական ամբիոնների վերականգնում, ապա ամբիոնների ուսումնական գործընթացի ղեկավարում և ուսանողների պատրաստում՝ որպես պահեստազորի սպաներ: Միաժամանակ ՊՆ համակարգում ՌՈՒՀ-երի ստեղծման և քաղաքացիական բարձրագույն ուսումնական հաստատությունների ռազմագիտության ամբիոնում տեղի ունեցող ուսումնական գործընթացների ղեկավարման աշխատանքներ էին տարվում:

Յուրաքանչյուր տարի փետրվարի սկզբին ԼՂՀ Քաշաթաղի շրջանի համայնքների ղեկավարները բնակչության և շրջվարչակազմի ղեկավարությանն են ներկայացնում հաշվետվություն՝ անցած տարվա կատարված աշխատանքների և բացթողումների վերաբերյալ: Այս տարի առաջինը նման հաշվետվությամբ հանդես եկան շրջանի հյուսիսարևելյան լեռնային Միրիկի, Հակի և Լեռնահովիտի գյուղական համայնքների ղեկավարները: Շրջվարչակազմի աշխատակազմի ղեկավար Դավիթ Դավթյանի, գյուղվարչության և վերաբնակեցման վարչությունների պետեր Լևոն Սիմոնյանի, Ռոբերտ Մաթևոսյանի, քաղաքաշինության և ճարտարապետության բաժնի վարիչ Հովհաննես Հակոբյանի և իրավաբան Արթուր Առաքելյանի հետ եղանք նշված համայնքներում:

Ամեն տղա էլ մինչ զորակոչվելը մի ներքին անհանգստություն է ապրում` որտեղ կծառայի, ինչ փոխհարաբերություններ, մթնոլորտ կտիրի զորամասում: Ես պետական տնտեսագիտական համալսարանի 2-րդ կուրսից զորակոչվեցի։ Բանակն ինձ համար սկսվեց հենց զորահավաքակայանից։ Հիշում եմ` մեն-մենակ նստել էի` մի քիչ տխուր, մի քիչ լարված, շուրջբոլորս անծանոթ տղաներ էին, ու ինքս ինձ նեղսրտում էի. «Հետո էլ ասում են` երկու տարին ինչ է, որ, արագ կանցնի, կգնա։ Րոպեներն էին անգամ դանդաղ անցնում, ասես ժամանակը կանգ էր առել: Ու այդ օրն ինձ համար ձգվեց դարից էլ երկար: Դե, սկզբում քաղաքացիական կյանքից կտրուկ անցումը զինվորական կարգուկանոնի դժվար էր։ Բայց կամաց-կամաց ամեն ինչ ընկնում էր հունի մեջ…

Հայոց բանակի տարեդարձին նվիրված տոնակատարությունները ժողովրդական սիրո ամենամեծ վկայությունն են, որ տոնվեցին բուհերում, դպրոցներում, անգամ մանկապարտեզներում: Ժողովուրդը սիրում է իր բանակը, համարում է իրենը, հարազատը և ուրախանում է նրա ձեռքբերումներով ու հպարտանում։