Բանակ և հասարակություն
Զինվորը Շուշանի հյուրն է: Զրույցից հասկանում եմ, որ ժողովրդի շրջանում «Եղնիկներ» անվամբ հայտնի զորամասից է: Ես թերթում եմ «Հայ զինվորի» վերջին համարը եւ ջանում եմ չլսել նրանց հարցուպատասխանը (միտքս ինչո՞ւ ծանրաբեռնեմ): Բայց, անկախ իմ կամքից, ականջս սեւեռվում է զինվորի ձայնին.
-Ճիշտ հակառակը, մեր զորամասը շատ կարգապահ, հանգիստ զորամաս է,- Շուշանը ասել է` ձեր զորամասի անունը հաճախ էր հիշվում զանազան դեպքերի առիթով, ու զինվորը ոգեւորված հակաճառում է.
Դավիթ Մկրտչյանը շուտով կզորացրվի: Բանակային կյանքի երկու տարիների ընթացքում Դավիթի հարազատները ե՛ւ մտահոգվել են, ե՛ւ կարոտել, ե՛ւ մինչեւ հերթական արձակուրդը օրեր հաշվել, ե՛ւ հպարտանալու առիթներ ունեցել:
Դավիթի հոր` Խաժակն Մկրտչյանի հետ հանդիպման առիթը որդու` զորամասի հրամանատարության կողմից ստացած պատվոգիրն է: Նա ծառայում է մոտոհրաձգային զորամասում: Ուսումնական տարվա ընթացքում զինվորը ցուցաբերեց մարտական պատրաստականության եւ պատրաստության բարձր ցուցանիշներ եւ օրինակելի զինվորական կարգապահություն: «Ինչպե՞ս դաստիարակել օրինակելի զավակ, որ ծառայության ընթացքում լինի առաջավոր, պատրաստակամ, պատասխանատու»,-հարցնում եմ:
Հերթական զորակոչին ընդառաջ ՀՀ ՊՆ-ի և Զարգացման ծրագրերի հայկական կենտրոնի նախաձեռնությամբ, սպորտի և երիտասարդության հարցերի նախարարության, ինչպես նաեւ հասարակական կազմակերպությունների, ՊՆ Տ և ՀԿ վարչության, հանրապետական զինկոմիսարիատի ներկայացուցիչների, զինակոչիկների, նրանց հարազատների մասնակցությամբ մայրաքաղաքում և մարզերում իրականացվում են իրավախորհրդատվական միջոցառումներ, որոնց նպատակն է ավելի սերտացնել բանակ-հասարակություն կապը։
Հայկական բանակի զորամասերից մեկում արձանագրված ողբերգական դեպքն ու դրան հետեւած իրադարձությունները ցնցեցին հասարակությունը:
Հիշեցնենք, ըստ պաշտպանության նախարարության հաղորդագրության, մայիսի 15-ին, ժամը 15։30-ի սահմաններում ՀՀ ՊՆ N զորամասի պահակախմբի մուտքի դիտորդ, ժամկետային զինծառայող, շարքային Դավիթ Խաչատրյանն իրեն ամրակցված ԱԿՄ տեսակի ինքնաձիգից կրակոց էր արձակել, ինչի հետեւանքով պահակախմբում ընդգրկված ժամկետային զինծառայող, շարքային Լյուքս Ստեփանյանը գլխի շրջանում ստացած հրազենային վիրավորումից տեղում մահացել էր, իսկ նույն զորամասի ժամկետային զինծառայող, շարքային Հրաչյա Սարգսյանը գլխի շրջանում ստացել էր հրազենային վիրավորում։ Վերջինս ընդունվել է ՀՀ ՊՆ կենտրոնական կլինիկական զինվորական հոսպիտալի վերակենդանացման բաժանմունք։
Ես ինձ ժամանակակից էլեկտրոնային տեխնիկայի հետ անհաշտ մարդ եմ համարում, եթե չասեմ` նույնիսկ խորթ, հեռու եւ միշտ էլ հարազատներիս, գործընկերներիս ինքնամոռաց խորասուզումը զանազան սոցիալական կայքեր` «Համադասարանցիներ», «Թվիթեր», «Սկայփ», «Ֆեյսբուք» եւ այլն, հոգուս խորքում եթե ոչ ծիծաղելի, ապա գոնե ժամանակի անտեղի ու անիմաստ վատնում եմ համարել: Եվ թերեւս կշարունակեի այդպես մտածել, եթե մտերիմ ընկերս, որ դրսում է ապրում, ուղղակի պարտադրաբար ինձ չներքաշեր վիրտուալ շփումների ու ծանոթությունների այդ աշխարհը… Իսկ ահա այսօր արդեն ես անսահման շնորհակալ եմ նրան` ընկերոջս, որ ինձ հնարավորություն տվեց ոչ միայն գտնելու, վերահաստատելու կապը իմ հեռավոր, մոռացված ընկերների հետ, այլեւ հայտնաբերելու ինձ համար անհայտ-անծանոթ մարդկանց դիմանկարների մի ամբողջ պատկերասրահ կամ ավելի ճիշտ` հայտնագործելու ինձ անհայտ-անծանոթ նոր աշխարհներ… Չէ՞ որ, իրավ է ասված, ամեն մարդ մի նոր աշխարհ է` անհայտ, խորհրդավոր, եզակի ու անկրկնելի…
Մեծ-մեծ երջանկություն է զենք առնել ու կռվել հայրենիքիդ ազատագրության համար: Առավել մեծ երջանկություն է կանգնել սեփական ազատ ու անկախ հայրենիքի սահմանին ու պաշտպանել սեփական հողը: Ես զրկված եմ եղել այդ երջանկությունից: Բայց կա մի մեծ բարեբախտություն յուրաքանչյուր հայի համար` մեր Տունը կանգուն է, ու մենք ենք մեր Տան տերը:
Հայոց բանակում սպա-զինվոր, զինվոր-զինվոր հարաբերությունները կլինեն կանոնադրային կամ նույնիսկ ավելի քան կանոնադրային, եթե բոլոր հրամանատարները լինեն իմ հրամանատարների նման:
Ծառայել եմ սահմանային զորամասում, որտեղ ծառայելը, առանց չափազանցության, համարում եմ հերոսություն թե՛ սպաների, թե՛ զինվորների համար: Երբ ծառայում ես մի զորամասում, որը գտնվում է հակառակորդի հետ շփման առաջնային գծում, մոտակա քաղաքը գտնվում է 40-50 կմ հեռավորության վրա, իսկ եղանակային պայմանները խստաշունչ են, չընկճվելու միակ հնարավորությունդ մնում է մարդկային, ընկերական հարաբերությունները: Երբ -200C սառնամանիքին, ոտքով դիրքեր բարձրանալիս ընկերդ կամ առավել ևս քեզնից ավելի ֆիզիկապես ուժեղ հրամանատարդ ձեռքիցդ բռնած օգնում է, նոր ես հասկանում, թե ինչ է ընկերությունը, մտերմությունը: