Բանակ և հասարակություն
Գիշերային ութժամյա ճամփորդության նպատակակետը գնդապետ Կ.Իշխանյանի հրամանատարությամբ գործող զորամասն էր, որտեղ հունվարի 19-ին երդման հանդիսավոր արարողություն էր: Նորակոչիկների ծնողների, հարազատների ու բարեկամների ստվար բազմությունը վկայում էր, որ հայ մարդը պատրաստ է հարյուրավոր կիլոմետրեր կտրելու, որպեսզի ներկա լինի իր որդու՝ զինվոր դառնալու հանդիսավոր ուխտին:
Սահմանամերձ զորամասերից մեկում հունվարի 12-ը հանդիսավոր օր էր: Այդ օրը հայրենիքին անմնացորդ նվիրվելու երդում տվեցին հարյուրից ավելի նորակոչիկներ: Նրանց երդման արարողության վկաներն էին ինչպես զորամասի սպայական և զինվորական ողջ կազմը, այնպես էլ նորակոչիկների հարազատները: Երդման հանդիսավոր կարգը ղեկավարում էր անձամբ զորամասի հրամանատար, գնդապետ Առստամյանը: Թեեւ նորակոչիկներից շատերը հազիվ մեկ ամիս է, ինչ զինվորական համազգեստ էին կրում, բայցեւ ակնհայտ էր, որ հասցրել էին վարժվել զինվորական կարգուկանոնին: Այդ մասին էին վկայում նրանց բոլոր գործողությունները արարողության ողջ ընթացքում:
Որդիս՝ Մամիկոն Վարդանյանը, 2012թ. նոյեմբերին մեկնեց զինվորական ծառայության։ Դեկտեմբերի 22-ին առիթ ունեցա ներկա գտնվելու որդուս զինվորական երդման արարողությանը։ Չեմ կարող նկարագրել հուզմունքս ու հիացմունքս՝ տեսնելով մեր զինվոր որդիների հպարտ ու արժանապատիվ կեցվածքը։ Ավելորդ է նշել մայրական անհանգստությանս, մտահոգությանս մասին։ Բայց ամեն ինչ սեփական աչքերով տեսնելուց հետո հասկացա, որ մեր որդիները շատ հուսալի և հոգատար ձեռքերում են։
Գրեթե երկու ամիս է, ինչ ընկերս՝ Արման Ավանեսյանը, ծառայում է հայոց բանակում։ Մեր ընկերությունը սկսվել է շատ վաղուց՝ փոքր տարիքից։ Առաջին դասարանից սովորում էինք միասին և ընկերություն անում։ Եվ դարձանք գրեթե եղբայրներ։ Հիմա ընկերս զինվոր է և սրբորեն է կատարում հայրենիքի հանդեպ իր պարտքը։ Հունվարի 12-ին երդման արարողություն էր։ Այցելեցի ընկերոջս զորամաս։ Շատ էի ուզում նրան տեսնել զինվորական համազգեստով։ Ճանապարհին մտորում էի մեր այս ընկերության մասին։ Հիշեցի, թե ինչպես Արմանը ամիսներ առաջ առաջարկեց եկեղեցում մկրտել ինձ և դառնալ իմ կնքահայրը։ Հաճույքով ընդունեցի այդ առաջարկը։ Այդ սուրբ արարողությունն է՛լ ավելի մտերմացրեց մեզ և բարեկամացրեց մեր ընտանիքները։
Երբ ձեռքս առա Հայրենական մեծ պատերազմում զոհված զինվորի` դեղնած թղթի վրա մանուշակագույն թանաքով գրված ռազմաճակատային վերջին օրերի նամակը, ակամայից հիշեցի երեք տասնամյակ առաջ Հայրենական մեծ պատերազմում զոհված հայ հերոսների մասին իմ կարդացած առաջին՝ «Նամակներ փառքի և անմահության» գրքի (մայրս էր ինձ նվիրել) տիտղոսաթերթին գրված խորհրդային հայտնի բանաստեղծ Ռոբերտ Ռոժդեստվենսկու այն ժամանակ շատ հայտնի բանաստեղծության հետևյալ քառատողը`
Պաշտպանության նախարար Սեյրան Օհանյանի և ՊՆ Տ և ՀԿ վարչության պետ Վարդան Ավետիսյանի աջակցությամբ՝ մենք կարողացանք իրականացնել մի շարք ռազմահայրենասիրական միջոցառումներ, որոնցից ուզում եմ առանձնացնել մոտ 200 երիտասարդների և երկրի նախագահի հանդիպումը։ Արցախյան պատերազմի մասնակիցների, զոհվածների և սպաների մի խումբ երեխաներ երկրի նախագահի հետ շփվելու, նրա ոգևորիչ, գոտեպնդող խոսքը լսելու և նվերները ստանալու առիթ ունեցան։
Ազատագրված Քաշաթաղը լի է պատմական հուշարձաններով, իսկ գեղատեսիլ վայրեր՝ որքան ուզեք: Ձգվելով մոտ 200 կմ՝ Մայր Արաքսից մինչև Քարվաճառ, շրջանն ունի հարթավայր ու սարահարթ, դարավոր սոսիների անտառ, ջրառատ գետեր, տափաստանային սարահարթ, անտառապատ ձորեր ու լեռնալանջեր, երկնամուխ սարեր, հանքային տաք ջրեր, բնական ժայռեղեն արձաններ և այլ հրաշալիքներ: Շրջելով երկրամասում՝ անհնար է չհանդիպել որևէ պատմական հուշարձանի՝ եկեղեցի ու մատուռ, խաչքար ու քարե կամարակապ կամուրջ, բերդ ու հանգստարան: Եվ այս ամենը կերտել են մեր պապերը՝ ավանդելով որպես վկայագիր. Արաքսից Օմար, Իշխանասարից Պարտավ հայոց երկիրն է: Եվ այս ամենին պետք է ծանոթ լինի հայ երեխան, հատկապես նա, ով բնակվում է Քաշաթաղի շրջանում: