Ես սպասում եմ հայրենիքը ազատագրելիս հերոսաբար զոհված, տանկային գումարտակի հրամանատարի տեղակալ, մայոր Մեսրոպ Վարդանյանի այրուն՝ Վարսուհուն:

Նախքան իմ որդու՝ Սասունի մասին խոսելը, իմ և ընտանիքիս անունից ուզում եմ խորին ցավակցություն հայտել այն ընտանիքներին, որոնց զավակներն իրենց կյանքն անմնացորդ նվիրեցին հայրենիքին՝ հերոսացան մեր սուրբ հողը պաշտպանելիս ու չվերադարձան:

Խաչատուր Մանուկյանը արդեն 22 տարի ծառայում է զինված ուժերում: Նա լեյտենանտ Սարգիս Մանուկյանի հայրն է:

Երբ գնաք Եռաբլուր, պանթեոնի կենտրոնական մասում, ճանապարհի մոտ մի պահ կանգ առեք, փնտրեք, գտեք փոքրիկ հուշատախտակը, որի վրա գրված է` Միքայելյան Արտյոմ Տիգրանի (1997-2020): Հողաթմբի վրա թարմ ծաղիկներ կան, հողաթմբի տակ մի տաք ու հերոսական սիրտ է ամփոփված: Բայց դուք մի խոնարհեք ձեր հայացքը, մի կծկվեք, այլ նայեք վեր…ավելի վեր, որտեղ Արտյոմ Միքայելյանի անպարտ ոգին է ճախրում: Ու մտքում կրկնեք այն պատմությունը, որ կպատմեմ քիչ հետո:

Հունվարի 4-ին լրացավ Սամվելի 18-ը: Ինչպես Սամվել պապն ասաց. «Թոռս դարձավ տղամարդ, ասել է թե՝ զինվորացու»: Ծննդյան օրը պապական հարկի տակ հավաքվել էին հարազատները: Միայն սեղանի գլխաթոռն էր ազատ. Սամվելի հոր՝ Կարենի տեղն էր: Հյուրասենյակում, վառարանի ձախակողմյան անկյունում, հուշանկյուն կա՝ փոքրիկ պահարանով՝ վրան զինվորական դաշտային համազգեստ, գլխարկ, հեռախոս, ժամացույց, ակնոց ու տարբեր լուսանկարներ, որոնցից երկուսը գրավում են ուշադրությունդ. դրանցում Կարենն է իր հզոր զենքով՝գնդացրով:

Շիրակի մարզի Երազգավորս համայնքը այս նոր պատերազմում ունեցավ 4 նահատակ: Նրանցից մեկը Գարեգին Արտուշի Երանոսյանն է։ 17 տարեկան էր, երբ ընտանիքը տեղափոխվեց և հաստատվեց Քաշաթաղի շրջանի հարավային թևի Արծվաշեն գյուղում։ Հակարի գետի ձախ ափին՝ ցածրահարթում է փռված Արծվաշենը: Գարեգինը շատ սիրեց նոր բնակավայրը և ավարտական դասարանը շարունակեց արդեն նոր դպրոցում, որտեղ հայոց լեզու և գրականություն էր դասավանդում մայրը։

Երևի թե քչերին է հայտնի, որ Արցախյան շարժումը սկսվել է Լեռնային Ղարաբաղի նախկին ինքնավար մարզի Մարտունի ավանից, երբ 1988 թ. փետրվարի 12-ին, աշխատանքային օրվա ավարտից հետո բոլորը մի ընդհանուր մղումով շարժվել են դեպի հրապարակ` պատկերացում չունենալով անգամ, որ այդ օրը բացվում է Արցախ աշխարհի պատմության նոր էջը…