Ուշադրության կենտրոնում
Սարգիս Միքայելյանին ծանոթացա, երբ դեռեւս նոր էի նշանակվել «Գարուն» ամսագրի գլխավոր խմբագիր:
Աշխատասենյակ մտավ զվարթ դեմքով տարաշխարհիկ մի տղա եւ ասաց, որ բանաստեղծություններ է բերել: Ասացի` դիմեք պոեզիայի բաժնի վարիչին, ասաց` չէ, շե՛ֆ ջան, ուզում եմ, որ Դուք կարդաք:
Խոսքն ու վարմունքն այնքան անբռնազբոսիկ էին ու անկեղծ, որ ծիծաղելով ասացի` տուր, տեսնեմ: Բանաստեղծությունները ձեռագիր էին: Մասնագիտությանս բերումով բազմաթիվ ձեռագրեր էի կարդացել եւ հեշտությամբ իր գիրն էլ կարդացի:
Հիմա լավ չեմ հիշում երկու, թե երեք բանաստեղծություն ընտրեցի: Այնուհետեւ դրանք տպվեցին «Գարուն»-ում:
Գաղտնիության ռեժիմի պատշաճ պահպանումը հակառակորդին զրկում է զինված ուժերի մասին հավաստի տեղեկատվություն ունենալու, հետևապես` ուժերի հարաբերակցությունը պարզելու, ռազմական գործողությունները հստակ պլանավորելու հնարավորությունից:
Աշխարհի բազմաթիվ զարգացած երկրներում պայմանագրային սերժանտների ինստիտուտը գործում է և մեծ նպաստ է բերում բանակին: Պայմանագրային սերժանտները փոխարինում են պարտադիր ժամկետային զինծառայություն անցնող զինվորներին: Ինքներդ դատեք՝ ո՞վ ավելի լավ կղեկավարի ջոկը, ո՞վ դասակի հրամանատարի ավելի լավ տեղակալ կլինի. զինվորներին հասակակից զինվո՞րը, թե՞ զինծառայության որոշակի փորձառություն ունեցող, սերժանտական դպրոցն ավարտած և տարիքով պայմանագրային սերժանտը: Ջոկի հրամանատարը կամ դասակի հարամանատարի տեղակալը զինծառայության ընթացքում մինչև ինչ-որ բան է սովորեցնում, մինչև մի քիչ հմտանում է, գալիս է զորացրվելու ժամանակը, իսկ պայմանագրային սերժանտը անընդհատ զինվում է գիտելիքներով, ավելի ու ավելի փորձառու է դառնում՝ տարիներ շարունակ ծառայելով:
1918թ. մայիսին, երբ վերականգնվեց հայկական պետականությունը, և հռչակվեց Հայաստանի Հանրապետությունը, Մեծ եղեռնից մազապուրծ հայ ժողովուրդը, որը կենաց ու մահու պայքար էր մղում իր գոյությունը մի պատառ հողի վրա պահպանելու համար, բնականաբար՝ առաջին հերթին իր ողջ ուժերը պետք է նպատակամղեր կանոնավոր բանակ ստեղծելու գործին, լավ գիտակցելով, որ իր նվաճումները պաշտպանելու և հայոց պետականությունը ամրապնդելու այլ ուղի չկա: Նորաստեղծ հանրապետության կառավարությունը բանակի կազմավորմանը ձեռնամուխ եղավ իր գործունեության առաջին իսկ օրերից:
Հերոսների մասին ընդունված է ասել, որ նրանք աշխարհ են գալիս, երբ ամենից առավել նրանց կարիքը կա, նրանք հայտնվում են ժողովրդի համար վճռորոշ եւ ճակատագրական պահին, նրանք Աստծո ընտրյալներն են: Իսկ հետո՞, ի՞նչ է լինում հետո… Ահա՛ ամենակարեւորը: Հերոսներն անմահ են, այո՛, բայց տարբեր են լինում նաեւ նրանց հետմահու ճակատագրերը` անկախ նրանց սխրանքի մեծությունից. մեկի անունը չի իջնում մարդկանց շուրթերից, մյուսի հիշատակը կամաց-կամաց խամրում է… Եվ ո՞վ կարող էր մտածել, որ Արցախյան ազատամարտի ամենապայծառ անուններից մեկը` Դավիթ Սարապյանը, վերջիններից կարող էր լինել…